Eugeniusz Grandowski

Eugeniusz Florentinus Grandowski (ur. 17 października 1865 w Oświęcimiu, zmarł 4 marca 1944 w Przemyślu) - inżynier, generał major Cesarskiej i Królewskiej armii, generał brygady Wojska Polskiego.

Młodość, służba w austriackiej armii

Pochodził z rodziny cesarsko-królewskiego urzędnika skarbowego. Syn Jana i Józefy z domu Stępińskiej. W 1884 roku ukończył gimnazjum realne w Bielsku, następnie edukował się w Akademii Wojskowo-Technicznej w Wiedniu. Po trzyletnich studiach wojskowych żołnierz zawodowy i oficer armii austriackiej od 18 sierpnia 1887 roku. W l. 1891 - 93 w kadrze WAT. W 1893 r. ukończyl Wyższy Kurs Artyleryjski i otrzymał przydział do 10 Galicyjskiej Brygady Artylerii w Przemyślu. W 1895 ożenił się w Przemyślu. W 1904 mianowany do kapitana i przeniesiony do Generalnego Dowództwa Artylerii w Wiedniu, gdzie służył do 1909 r. Od 1 października 1909 roku przydzielony do komendy 10 Korpusu w Przemyślu w stopniu majora. W kwietniu 1914 mianowany podpułkownikiemi i wyznaczony na dowódcę 10 pułku haubic polowych. Z chwilą wybuchu I wojny światowej wyznaczony dowódcą 30 pułku armat polowych w Przemyślu z którym poszedl na front rosyjski. Brał udział w bitwie pod Kraśnikiem i Zamościem w 1914 r. oraz działaniach wojennych na Lubelszczyźnie. Następnie na przełomie lat 1914/15 w walkach w Karpatach. Walczył m.in. w bitwie pod Gorlicami, walkach w okolicach Twierdzy Przemyśl, ofensywie na Łuck i Równe, walkach w okolicach Rarańczy na Bukowinie. W 1916 roku pułkownik i przeniesiony na front włoski, dowódca 3 Brygady Artylerii Polowej. Na froncie włoskim walczył do końca wojny, między w bitwie pod Alsiero. 1 listopada 1917 mianowany generałem majorem. W armii austriackiej służył do 3 listopada 1918.

Służba w WP, późniejsze losy

30 grudnia 1918 roku zgłosił się do WP, 20 stycznia 1919 roku zaliczony został do rezerwy WP. 8 marca 1919 roku mianowany kwatermistrzem Armii Wschód gen T. Rozwadowskiego (od końca marca gen. W. Iwaszkiewicza. Zweryfikowany w stopniu generała brygady ze starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 r. Od lipca 1919 roku przez krótki czas szef artylerii w Armii Hallera, potem został mianowany inspektorem jednostek artylerii. Potem przez 7 miesięcy bez przydziału w związku z chorobą. W marcu i kwietniu 1920 r. na rozkaz Naczelnego Dowództwa prowadził inspekcję zapasowych baterii artylerii w dowództwach okręgów: Kraków, Lwów, Lublin i Kielce. W październiku 1920 pacuje w komisji "Rola", prowadzącej inspekcję taborów. Po tym krótko kieruje Okręgowym Centrum Instrukcyjnym w Krakowie. Od listopada 1920 do kwietnia 1921 roku komendant Centrum Wyszkolenia 4 Armii dowodzonej przez gen. L. Skierskiego w Kobryniu. 1 maja 1921 roku przeniesiony w stan spoczynku. Osiadł w Przemyślu, gdzie mieszkał od 1918 r. , gdzie po śmierci żony odziedziczył kilka kamienic. Po przeniesieniu w stan spoczynku administrował kamienicami do września 1939 r. Działał jednocześnie w Związku Oficerów Rezerwy i w organizacjach harytatywnych. Po wejściu Sowietów do Polski pozbawiony emerytury i dochodów z dzierżawy kamienic. 74 letni generał znalazł sie w krytycznej sytuacji. Zmarł 4 marca 1944 r. Pochowany na cmentarzu Głównym w Przemyślu w grobowcu rodziny swojej pierwszej żony.

Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszego małżeństwa z Teresą Zollner miał córkę Marię. Z drugiego związku ze Stefanią Szałowską potomstwa nie było.

Bibliografia

• Konopczyński Władysław, Polski Słownik Biograficzny, Tom 8, Polska Akademia Umiejętności, Polska Akademia Nauk, 1960
• Stawecki Piotr, Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939, Wydawnictwo Bellona, Warszawa 1994.
• Henryk P. Kosk, Generalicja Polski t. 1, wyd. Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 1998 Pruszków.
• Polska Zbrojna, Przywracani pamięci, Gen. bryg. Eugeniusz Grandowski, marzec 1994.