Feliks Janiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 23:58, 20 maj 2013

Feliks Janiewicz, także Yaniewicz (ur. 1762 w Wilnie, zm. 21 maja 1848 w Edynburgu) – polski skrzypek, dyrygent, kompozytor, nauczyciel muzyki, organizator życia muzycznego.

Wysoki poziom gry na skrzypcach osiągnął Janiewicz już we wczesnej młodości. W latach 1777-1784 był członkiem kapeli królewskiej w Warszawie; brał tu udział w koncertach, przedstawieniach operowych i baletach, balach i przyjęciach. W 1784 uzyskał prawdopodobnie stypendium królewskie i udał się do Europy Zachodniej. Domniemany jest jego pobyt 1784 w Nancy. W 1785 przebywał w Wiedniu, gdzie kontaktował się z Josephem Haydnem i Mozartem. U pierwszego z nich przypuszczalnie pobierał lekcje kompozycji, drugi zadedykował mu swoje Andante na skrzypce i orkiestrę (KV 470, druga wersja część II Koncertu skrzypcowego D-dur KV 218). Otrzymawszy stypendium od bliżej nie określonej osoby arystokratycznego pochodzenia, Janiewicz przebywał we Włoszech w latach 1785-1786(?)-1787. We Florencji poznał P. Nardiniego, w Turynie Gaetano Pugnaniego. We Włoszech miały miejsce pierwsze estradowe występy Janiewicza i tu powstały jego pierwsze kompozycje (koncerty). W dniach 23 i 25 grudnia 1787 oraz 9, 21, 24 i 28 marca 1788 występował w Paryżu w Concert Spirituel. Do 1790 był członkiem orkiestry księcia orleańskiego w Paryżu. Być może w 1791 Janiewicz przebywał w Mediolanie, a przed 1792 także w Polsce. W 1792 prawdopodobnie na zaproszenie Johanna Petera Salomona Janiewicz przybył do Wielkiej Brytanii. Po raz pierwszy publicznie wystąpił w Londynie 9 lutego 1792 na benefisie Vojtěcha Jíroveca pod dyrekcją Salomona. W sezonie 1792 występował jako główny skrzypek-solista na koncertach subskrypcyjnych Salomona w Hanover Square Room; w następnym sezonie, kiedy jego miejsce zajął Giovanni Battista Viotti, Janiewicz występował na koncertach oratoryjnych w King’s Theatre Haymarket; na koncertach Salomona pojawił się ponownie 1796. Oprócz występów na regularnych koncertach brał udział w wielu benefisach czołowych muzyków (m.in. Josepha Haydna 3 maja 1792). Od początku swego pobytu w Anglii Janiewicz odbywał wiele podróży jako koncertujący skrzypek i kierownik orkiestry, m.in. 1792-1793 występował w Bath, 1796, 1797 i 1799 w Irlandii, od około 1788 regularnie występował w Manchesterze i Liverpoolu, a w 1803 po raz pierwszy w Edynburgu. 12 października 1799 ożenił się z Elizą Breeze (zm. 27 maja 1862) i zamieszkał w Liverpoolu, gdzie około 1803 założył sklep z nutami i instrumentami muzycznymi, prowadząc również w niewielkim zakresie działalność wydawniczą. Około 1810-1813 jego wspólnikiem był J. Green, a od około 1816 W.D.G. Weiss, który przejął interes po rezygnacji Janiewicza około roku 1829. W Liverpoolu Janiewicz prowadził aktywną działalność muzyczną, m.in. w 1799, 1808 i 1813 był kierownikiem orkiestry na festiwalach, przez wiele sezonów do około 1814 był kierownikiem orkiestry koncertów subskrypcyjnych, a 1819, 1820 i 1822 organizował własne cykle koncertów muzyki instrumentalnej. W 1813 był jednym z trzydziestu współzałożycieli Philharmonic Society w Londynie, z którym współpracował do 1815 jako jeden z kierowników orkiestry. W 1815 przeniósł się do Edynburga, gdzie rozwinął działalność koncertową, m.in. brał udział w festiwalach (1815, 1819 i 1824), prowadził orkiestry koncertów subskrypcyjnych oraz organizował (od 1816) własne cykle koncertowe. W tym czasie występował też w innych miastach Szkocji (m.in. Glasgow, Aberdeen, Dundee) i Irlandii. W 1831 Janiewicz wycofał się z działalności koncertowej. Na temat ostatniego okresu jego życia brak informacji. Pochowany został na Warriston Cemetery w Edynburgu. Janiewicz miał dwie córki – starsza, Felicja, była pianistką i śpiewaczką, młodsza, Paulina – harfistką; syn Janiewicza, Felix, był znanym dentystą chirurgiem.

Dzieła

Pięć koncertów skrzypcowych:
- I Koncert F-dur (ok. 1788?)
- II Koncert E-dur (ok. 1788?)
- III Koncert A-dur (ok. 1791?)
- IV Koncert A-dur (ok. 1797?)
- V Koncert e-moll (ok. 1803?)
Koncert fortepianowy (ok. 1800?)
Sześć triów na dwoje skrzypiec i wiolonczelę
Sześć divertimenti na dwoje skrzypiec
inne utwory kameralne, utwory fortepianowe i pieśni

Bibliografia

Andrzej Sitarz: Janiewicz, Yaniewicz, Feliks. W: Elżbieta Dziębowska: Encyklopedia muzyczna PWM. T. 4: hij część biograficzna. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 421-422. ISBN 83-224-0453-0. OCLC 180641615. (pol.).

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
 '''Feliks Janiewicz''', także '''Yaniewicz''' (ur. [[1762]] w [[Wilno|Wilnie]], zm. [[21 maja]] [[1848]] w [[Edynburg]]u) – polski skrzypek, dyrygent, kompozytor, nauczyciel muzyki, organizator życia muzycznego.
-Wysoki poziom gry na skrzypcach osiągnął Janiewicz już we wczesnej młodości. W latach [[1777]]-[[1784]] był członkiem kapeli królewskiej w [[Warszawa|Warszawie]]; brał tu udział w koncertach, przedstawieniach operowych i baletach, balach i przyjęciach. W [[1784]] uzyskał prawdopodobnie stypendium królewskie i udał się do Europy Zachodniej. Domniemany jest jego pobyt [[1784]] w [[Nancy]]. W [[1785]] przebywał w [[Wiedeń|Wiedniu]], gdzie kontaktował się z [[Joseph Haydn|Josephem Haydnem]] i [[Wolfgang Amadeusz Mozart|Mozartem]]. U pierwszego z nich przypuszczalnie pobierał lekcje kompozycji, drugi zadedykował mu swoje ''Andante'' na skrzypce i orkiestrę (KV 470, druga wersja część II ''Koncertu skrzypcowego D-dur'' KV 218). Otrzymawszy stypendium od bliżej nie określonej osoby arystokratycznego pochodzenia, Janiewicz przebywał we [[Włochy|Włoszech]] w latach [[1785]]-1786(?)-1787. We [[Florencja|Florencji]] poznał P. Nardiniego, w Turynie [[Gaetano Puganani|Gaetano Pugnaniego]]. We Włoszech miały miejsce pierwsze estradowe występy Janiewicza i tu powstały jego pierwsze kompozycje (koncerty). W dniach 23 i 25 grudnia [[1787]] oraz 9, 21, 24 i 28 marca [[1788]] występował w [[Paryż]]u w Concert Spirituel. Do [[1790]] był członkiem orkiestry księcia orleańskiego w Paryżu. Być może w [[1791]] Janiewicz przebywał w [[Mediolan]]ie, a przed [[1792]] także w Polsce. W [[1792]] prawdopodobnie na zaproszenie [[Johann Peter Salomon|Johanna Petera Salomona]] Janiewicz przybył do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Po raz pierwszy publicznie wystąpił w [[Londyn]]ie 9 lutego [[1792]] na benefisie [[Vojtěch Jírovec|Vojtěcha Jíroveca]] pod dyrekcją Salomona. W sezonie [[1792]] występował jako główny skrzypek-solista na koncertach subskrypcyjnych Salomona w Hanover Square Room; w następnym sezonie, kiedy jego miejsce zajął [[Giovanni Battista Viotti]], Janiewicz występował na koncertach oratoryjnych w King’s Theatre Haymarket; na koncertach Salomona pojawił się ponownie [[1796]]. Oprócz występów na regularnych koncertach brał udział w wielu benefisach czołowych muzyków (m.in. [[Joseph Haydn|Josepha Haydna]] 3 maja [[1792]]). Od początku swego pobytu w Anglii Janiewicz odbywał wiele podróży jako koncertujący skrzypek i kierownik orkiestry, m.in. 1792-1793 występował w [[Bath]], 1796, 1797 i 1799 w [[Irlandia|Irlandii]], od około 1788 regularnie występował w [[Manchester]]ze i [[Liverpool]]u, a w [[1803]] po raz pierwszy w [[Edynburg]]u. 12 października [[1799]] ożenił się z Elizą Breeze (zm. 27 maja [[1862]]) i zamieszkał w Liverpoolu, gdzie około [[1803]] założył sklep z nutami i instrumentami muzycznymi, prowadząc również w niewielkim zakresie działalność wydawniczą. Około 1810-1813 jego wspólnikiem był J. Green, a od około 1816 W.D.G. Weiss, który przejął interes po rezygnacji Janiewicza około roku 1829. W Liverpoolu Janiewicz prowadził aktywną działalność muzyczną, m.in. w 1799, 1808 i 1813 był kierownikiem orkiestry na festiwalach, przez wiele sezonów do około 1814 był kierownikiem orkiestry koncertów subskrypcyjnych, a 1819, 1820 i 1822 organizował własne cykle koncertów muzyki instrumentalnej. W 1813 był jednym z trzydziestu współzałożycieli Philharmonic Society w Londynie, z którym współpracował do 1815 jako jeden z kierowników orkiestry. W [[1815]] przeniósł się do Edynburga, gdzie rozwinął działalność koncertową, m.in. brał udział w festiwalach (1815, 1819 i 1824), prowadził orkiestry koncertów subskrypcyjnych oraz organizował (od 1816) własne cykle koncertowe. W tym czasie występował też w innych miastach [[Szkocja|Szkocji]] (m.in. [[Glasgow]], [[Aberdeen]], [[Dundee]]) i Irlandii. W 1831 Janiewicz wycofał się z działalności koncertowej. Na temat ostatniego okresu jego życia brak informacji. Pochowany został na Warriston Cemetery w Edynburgu. Janiewicz miał dwie córki — starsza, Felicja, była pianistką i śpiewaczką, młodsza, Paulina — harfistką; syn Janiewicza, Felix, był znanym dentystą chirurgiem.
+Wysoki poziom gry na skrzypcach osiągnął Janiewicz już we wczesnej młodości. W latach 1777-1784 był członkiem kapeli królewskiej w [[Warszawa|Warszawie]]; brał tu udział w koncertach, przedstawieniach operowych i baletach, balach i przyjęciach. W 1784 uzyskał prawdopodobnie stypendium królewskie i udał się do Europy Zachodniej. Domniemany jest jego pobyt 1784 w [[Nancy]]. W 1785 przebywał w [[Wiedeń|Wiedniu]], gdzie kontaktował się z [[Joseph Haydn|Josephem Haydnem]] i [[Wolfgang Amadeusz Mozart|Mozartem]]. U pierwszego z nich przypuszczalnie pobierał lekcje kompozycji, drugi zadedykował mu swoje ''Andante'' na skrzypce i orkiestrę (KV 470, druga wersja część II ''Koncertu skrzypcowego D-dur'' KV 218). Otrzymawszy stypendium od bliżej nie określonej osoby arystokratycznego pochodzenia, Janiewicz przebywał we [[Włochy|Włoszech]] w latach 1785-1786(?)-1787. We [[Florencja|Florencji]] poznał P. Nardiniego, w Turynie [[Gaetano Puganani|Gaetano Pugnaniego]]. We Włoszech miały miejsce pierwsze estradowe występy Janiewicza i tu powstały jego pierwsze kompozycje (koncerty). W dniach 23 i 25 grudnia 1787 oraz 9, 21, 24 i 28 marca 1788 występował w [[Paryż]]u w Concert Spirituel. Do 1790 był członkiem orkiestry księcia orleańskiego w Paryżu. Być może w 1791 Janiewicz przebywał w [[Mediolan]]ie, a przed 1792 także w Polsce. W 1792 prawdopodobnie na zaproszenie [[Johann Peter Salomon|Johanna Petera Salomona]] Janiewicz przybył do [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Po raz pierwszy publicznie wystąpił w [[Londyn]]ie 9 lutego 1792 na benefisie [[Vojtěch Jírovec|Vojtěcha Jíroveca]] pod dyrekcją Salomona. W sezonie 1792 występował jako główny skrzypek-solista na koncertach subskrypcyjnych Salomona w Hanover Square Room; w następnym sezonie, kiedy jego miejsce zajął [[Giovanni Battista Viotti]], Janiewicz występował na koncertach oratoryjnych w King’s Theatre Haymarket; na koncertach Salomona pojawił się ponownie 1796. Oprócz występów na regularnych koncertach brał udział w wielu benefisach czołowych muzyków (m.in. [[Joseph Haydn|Josepha Haydna]] 3 maja 1792). Od początku swego pobytu w Anglii Janiewicz odbywał wiele podróży jako koncertujący skrzypek i kierownik orkiestry, m.in. 1792-1793 występował w [[Bath]], 1796, 1797 i 1799 w [[Irlandia|Irlandii]], od około 1788 regularnie występował w [[Manchester]]ze i [[Liverpool]]u, a w 1803 po raz pierwszy w [[Edynburg]]u. 12 października 1799 ożenił się z Elizą Breeze (zm. 27 maja 1862) i zamieszkał w Liverpoolu, gdzie około 1803 założył sklep z nutami i instrumentami muzycznymi, prowadząc również w niewielkim zakresie działalność wydawniczą. Około 1810-1813 jego wspólnikiem był J. Green, a od około 1816 W.D.G. Weiss, który przejął interes po rezygnacji Janiewicza około roku 1829. W Liverpoolu Janiewicz prowadził aktywną działalność muzyczną, m.in. w 1799, 1808 i 1813 był kierownikiem orkiestry na festiwalach, przez wiele sezonów do około 1814 był kierownikiem orkiestry koncertów subskrypcyjnych, a 1819, 1820 i 1822 organizował własne cykle koncertów muzyki instrumentalnej. W 1813 był jednym z trzydziestu współzałożycieli Philharmonic Society w Londynie, z którym współpracował do 1815 jako jeden z kierowników orkiestry. W 1815 przeniósł się do Edynburga, gdzie rozwinął działalność koncertową, m.in. brał udział w festiwalach (1815, 1819 i 1824), prowadził orkiestry koncertów subskrypcyjnych oraz organizował (od 1816) własne cykle koncertowe. W tym czasie występował też w innych miastach [[Szkocja|Szkocji]] (m.in. [[Glasgow]], [[Aberdeen]], [[Dundee]]) i Irlandii. W 1831 Janiewicz wycofał się z działalności koncertowej. Na temat ostatniego okresu jego życia brak informacji. Pochowany został na Warriston Cemetery w Edynburgu. Janiewicz miał dwie córki – starsza, Felicja, była pianistką i śpiewaczką, młodsza, Paulina – harfistką; syn Janiewicza, Felix, był znanym dentystą chirurgiem.
 == Dzieła ==
 * Pięć koncertów skrzypcowych:
-** ''I Koncert F-dur'' (ok.[[1788]]?)
+** ''I Koncert F-dur'' (ok. 1788?)
-** ''II Koncert E-dur'' (ok.[[1788]]?)
+** ''II Koncert E-dur'' (ok. 1788?)
-** ''III Koncert A-dur'' (ok.[[1791]]?)
+** ''III Koncert A-dur'' (ok. 1791?)
-** ''IV Koncert A-dur'' (ok.[[1797]]?)
+** ''IV Koncert A-dur'' (ok. 1797?)
-** ''V Koncert e-moll'' (ok.[[1803]]?)
+** ''V Koncert e-moll'' (ok. 1803?)
-* ''Koncert fortepianowy'' (ok.[[1800]]?)
+* ''Koncert fortepianowy'' (ok. 1800?)
 * Sześć [[trio|triów]] na dwoje [[skrzypce|skrzypiec]] i [[wiolonczela|wiolonczelę]]
 * Sześć [[divertimento|divertimenti]] na dwoje skrzypiec
@@ Linia 16: / Linia 16: @@
 == Bibliografia ==
-* {{cytuj książkę | nazwisko = Dziębowska | imię = Elżbieta | autor = Elżbieta Dziębowska | autor link = Elżbieta Dziębowska | tytuł = Encyklopedia muzyczna PWM | url = | wydanie = | wydawca = Polskie Wydawnictwo Muzyczne | miejsce = Kraków | data = | rok = 1993 | miesiąc = | strony = 421-422 | rozdział = Janiewicz, Yaniewicz, Feliks | adres rozdziału = | nazwisko r = Sitarz | imię r = Andrzej | autor r = Andrzej Sitarz | autor r link = | tom = 4 | tytuł tomu = hij część biograficzna | isbn = 83-224-0453-0 | oclc = 180641615  | język = pl }}
+* {{Cytuj książkę | nazwisko = Dziębowska | imię = Elżbieta | autor = Elżbieta Dziębowska | autor link = Elżbieta Dziębowska | tytuł = Encyklopedia muzyczna PWM | url = | wydanie = | wydawca = Polskie Wydawnictwo Muzyczne | miejsce = Kraków | data = | rok = 1993 | miesiąc = | strony = 421-422 | rozdział = Janiewicz, Yaniewicz, Feliks | adres rozdziału = | nazwisko r = Sitarz | imię r = Andrzej | autor r = Andrzej Sitarz | autor r link = | tom = 4 | tytuł tomu = hij część biograficzna | isbn = 83-224-0453-0 | oclc = 180641615 | język = pl}}
 {{Klasycystyczna muzyka polska}}
@@ Linia 22: / Linia 22: @@
 {{Kontrola autorytatywna|VIAF=19948144|LCCN=nr/91/36247|TYP=p}}
-{{DEFAULTSORT:Janiewicz, Feliks}}
 [[Kategoria:Polscy kompozytorzy klasycyzmu]]
 [[Kategoria:Urodzeni w 1762]]

Kompozytorzy	Bazyli Bohdanowicz Wojciech Dankowski August Fryderyk Duranowski Józef Elsner Jakub Gołąbek Feliks Janiewicz Maciej Kamieński Karol Kurpiński Franciszek Lessel Franciszek Mirecki Antoni Milwid Michał Kazimierz Ogiński Michał Kleofas Ogiński Antoni Radziwiłł Jan Stefani Józef Stefani Jacek Szczurowski Maria Szymanowska Franciszek Ścigalski Józef Zeidler Mateusz Zwierzchowski Marcin Józef Żebrowski
Teoretycy	Józef Elsner Jan Dawid Holland Karol Kurpiński Wacław Sierakowski Karol Antoni Simon Antoni Arnulf Woroniec
Ważniejsze opery	Agatka, czyli przyjazd pana Cud mniemany, czyli Krakowiaki i Górale Faust Nędza uszczęśliwiona
Budowniczowie instrumentów	Mateusz Mielczarski Ignacy Żebrowski
Obcokrajowcy działający w Polsce	Jan Dawid Holland
Zobacz też	Opera stanisławowska
Inne sztuki	Architektura Literatura