Gospodarka Unii Europejskiej: Różnice pomiędzy wersjami

Gospodarka Unii Europejskiej
	Informacje ogólne
Waluta	Euro
Bank centralny	Europejski Bank Centralny
	Dane statystyczne
PKB (nominalny)	17,72 bln $ (2011)
PKB (ważony PSN)	15,39 bln $ (2011)
PKB per capita	34 000 $ (2011)
Wzrost PKB	1,6% (2011)
Struktura PKB	rolnictwo 1,8%, przemysł 25,1%, usługi 73,1% (2011)
Inflacja	2,9% (2011)
	Wymiana handlowa
Eksport	1,791 (2010)
Główni partnerzy	Stany Zjednoczone 17,5%, Chiny 8,3%, Szwajcaria 7,7%, Rosja 6,3%, Turcja 4,5% (2010)
Import	2 bln (2010)
Główni partnerzy	Chiny 18,7%, Stany Zjednoczone 11,0%, Rosja 9,7%, Szwajcaria 5,5%, Norwegia 4,4%
	Zatrudnienie
Struktura zatrudnienia	rolnictwo 4,7%, przemysł 25,1%, usługi 73,1%
Stopa bezrobocia	9,6% (2011)
	Wskaźniki jakości życia
Współczynnik Giniego	30,4 (2010)

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 09:56, 26 gru 2013

Gospodarka Unii Europejskiej – gospodarka wszystkich państw tworzących Unię Europejską rozpatrywanych łącznie, jakby stanowiły jedno państwo. W 2010 roku PKB Unii Europejskiej wynosił 12,279 biliona € (16,282 biliona $)^[2], co oznacza że gospodarka Unii Europejskiej była większa od największej gospodarki pojedynczego państwa, Stanów Zjednoczonych.

Gospodarka krajów członkowskich

Zobacz też: Gospodarka Austrii, Gospodarka Belgii, Gospodarka Bułgarii, Gospodarka Cypru, Gospodarka Czech, Gospodarka Danii, Gospodarka Estonii, Gospodarka Francji, Gospodarka Grecji, Gospodarka Hiszpanii, Gospodarka Holandii, Gospodarka Irlandii, Gospodarka Litwy, Gospodarka Luksemburga, Gospodarka Łotwy, Gospodarka Malty, Gospodarka Niemiec, Gospodarka Polski, Gospodarka Portugalii, Gospodarka Rumunii, Gospodarka Słowacji, Gospodarka Słowenii, Gospodarka Szwecji, Gospodarka Wielkiej Brytanii, Gospodarka Węgier, Gospodarka Włoch. W państwach panuje dosyć wysoki stopień redystrybucji dochodów, dochodzący do 60% PKB (w Szwecji). Główną gałąź gospodarki tych krajów stanowią usługi (telekomunikacje, bankowe, budowlane, transportowe – w tym samochodowe, morskie i lotnicze itd.), w dalszej kolejności przemysł oraz schemizowane i zautomatyzowane rolnictwo.

Większość PKB wytwarza sektor prywatny, jednak dosyć duży udział w nim ma sektor państwowy: w Szwecji – około 30% (w latach 80. ponad 40%), w Polsce obecnie około 25%, we Francji w rękach państwowych pozostaje kolej, elektrownie (EDF, który posiada kilka elektrowni w Polsce), dystrybucja gazu (GDF) i wiele innych przedsiębiorstw, które są dochodowe i zasilają budżet państwa. W przypadku EDF są to dochody bardzo duże, gdyż sprzedaje on energię do Zagłębia Ruhry.

Kraje Unii Europejskiej składającej się z 27 państw mają łącznie najwyższy na świecie produkt krajowy brutto. Pod względem dochodu na głowę mieszkańca kraje „starej” Unii są w światowej czołówce, niektóre regiony Europy, na przykład Bawaria czy Île-de-France, mają prawie dwukrotnie wyższy niż średni poziom z 27 państwami.

14 marca 2008 roku ekonomiści banku Goldman Sachs obliczyli, że gospodarka 15 państw strefy euro stała się największą gospodarką świata. Przyczyną jest osłabiający się dolar. W zeszłym roku PKB Stanów Zjednoczonych osiągnął ponad 13,84 bln dol., podczas gdy strefy euro prawie 8,85 bln euro. Przy kursie 1,5688 dol. za euro (według kursu z 14 marca), daje to ponad 13,88 bln dol. Euroland pobił więc USA o blisko 40 mld dol.

Wzrost gospodarczy

Obecnie kraje starej Unii znajdują się w słabszej kondycji: ich wzrost gospodarczy waha się między 0% a 2%, ale tyle samo wynosi on na przykład w Japonii. Jednocześnie mają niski przyrost naturalny i większe ograniczenia imigracyjne niż w krajach zamożnych o mniejszym zaludnieniu. Niemcy są pierwsi na świecie pod względem wartości eksportu swoich produktów, nawet przed ludniejszą Japonią. W Szwecji, Finlandii i Danii wzrost wynosi ponad 3%. W gorzej rozwiniętych krajach nowej Unii wynosi on zwykle 4-7% (Polska), 5-8% (Słowacja) czy 8-12% (Estonia). Należy jednak zauważyć, że PKB tych krajów tuż po wprowadzeniu gospodarki rynkowej notowało gwałtowny spadek w związku z utratą rynku radzieckiego: w Polsce było to -17%, w przypadku Bułgarii nawet -40%, a poziom PKB z czasów socjalizmu odzyskała dopiero w 2003.

Dane statystyczne: Gospodarka

Dane dla niektórych krajów: [1] i [2].

Państwa członkowskie według PKB	PKB w miliardach $ (2007)	PKB % UE (2007)	Roczna zmiana % PKB	PKB per capita według PSN $ (2007)	Dług publ. % PKB (2007)	Nadwyż. / Deficyt % PKB (2007)	Inflacja % roczna (2007)	Bezrob. % (marzec 2008)
Unia Europejska [3]	15.183,4	100,0%	2,8	29.342,0	58,7	-0,9	2,2	6,7
Niemcy	3.653,3	24,1%	2,0	35.392,4	65,0	0,0	2,0	7,3
Francja	2.843,1	18,7%	2,0	34.139,9	64,2	-2,7	1,7	7,8
Wielka Brytania	2.660,7	17,5%	2,9	36.568,0	43,8	-2,9	2,3	5,1
Włochy	2.330,0	15,3%	1,8	31.022,2	104,0	-1,9	2,1	6,1
Hiszpania	1.622,5	10,7%	3,8	30.764,5	36,2	2,2	2,6	9,3
Holandia	862,9	5,7%	2,9	39.891,5	45,4	0,4	1,8	2,6
Polska	631,8	4,2%	6,5	16.600,0	45,2	-2,0	2,2	7,7
Belgia	507,1	3,3%	2,2	36.214,6	84,9	-0,2	1,9	6,9
Szwecja	423,6	2,8%	3,3	35.729,0	40,6	3,5	1,8	5,6
Austria	418,7	2,8%	2,8	39.846,5	59,1	-0,5	1,6	4,1
Grecja	361,5	2,4%	3,8	30.745,4	94,5	-2,8	3,2	7,9
Dania	302,6	2,0%	2,5	38.072,0	26,0	4,4	2,0	3,1
Irlandia	250,2	1,6%	5,0	46.786,0	25,4	0,3	2,4	5,6
Finlandia	225,4	1,5%	3,1	36.324,0	35,4	5,3	1,5	6,3
Portugalia	211,7	1,4%	1,8	23.464,0	63,6	-2,6	2,5	7,4
Rumunia	187,9	1,2%	6,5	12.285,0	13,0	-2,5	4,5	6,2
Czechy	160,4	1,1%	4,8	24.679,0	28,7	-1,6	2,9	4,5
Węgry	125,0	0,8%	2,8	20.700,0	66,0	-5,5	6,4	7,6
Bułgaria	92,9	0,6%	6,0	12.252,0	18,2	3,4	5,3	5,9
Słowacja	69,3	0,5%	8,2	19.172,0	29,4	-2,2	2,4	9,8
Luksemburg	45,8	0,3%	4,6	84.507,0	6,8	2,9	2,1	4,5
Słowenia	41,1	0,3%	4,5	25.266,0	24,1	-0,1	2,7	4,3
Litwa	35,4	0,2%	7,0	16.863,0	17,3	-1,2	3,5	4,5
Łotwa	24,1	0,2%	10,5	17.364,0	9,7	0,0	7,3	5,3
Cypr	19,9	0,1%	3,9	31.053,0	59,8	3,3	2,1	3,7
Estonia	19,6	0,1%	9,9	20.114,0	3,4	2,8	4,8	5,5
Malta	6,2	0,0%	2,3	21.061,0	62,6	-1,8	2,4	5,6

Dane statystyczne: Poziom życia w Unii Europejskiej

Kraje Unii Europejskiej składającej się z 27 państw mają łącznie najwyższy na świecie produkt krajowy brutto. Pod względem dochodu na głowę mieszkańca kraje „starej” Unii są w światowej czołówce, niektóre regiony Europy, na przykład Bawaria czy Île-de-France, mają prawie dwukrotnie wyższy niż średni poziom z 27 państwami.

Tabela ilustruje wielkość produktu krajowego brutto ważonego parytetem siły nabywczej w mln euro, wielkość PKB per capita (czyli na osobę) według PSN w euro oraz % średniej UE PKB per capita według PSN dla całej Unii, a także dla każdego z krajów członkowskich, kandydujących i innych. Dane w tabeli to oficjalne informacje opracowane przez Eurostat. Pokazują sytuację z roku 2007. Wyjątkiem są dane oznaczone gwiazdką (*), które są prognozami, ale także na rok 2007. Symbol € przy nazwie kraju oznacza, że należy on do strefy euro. Źródła informacji w tabeli: dane o PKB według PSN całkowitym i per capita, dane o % średniej UE PKB per capita według PSN.

Państwa członkowskie	PKB według PSN (w mln euro)	PKB per capita według PSN (euro)	% średniej UE PKB per capita według PSN
Unia Europejska	12.298.749	24.800	100
Luksemburg €	32.922	68.500	276,4
Irlandia €	157.590*	36.300*	146,3*
Holandia €	531.465	32.500	130,9
Austria €	264.327	31.800*	128,2*
Szwecja	286.230	31.300	126,2
Dania	166.329	30.500	122,8
Belgia €	311.075	29.300	118,1
Finlandia €	152.345	28.800	116,2
Wielka Brytania	1.750.742	28.800	116,2
Niemcy €	2.309.811	28.100	113,2
Francja €	1.754.187	27.600	111,3
Hiszpania €	1.189.174	26.500	106,9
Włochy €	1.491.888	25.200	101,4
Polska	506.526	25.000	95,6
Grecja €	271.207	24.300	97,9
Cypr €	18.110	23.000	92,7
Słowenia €	44.429	22.000	88,8
Czechy	209.774*	20.300*	82,0*
Malta €	7.826	19.100	77,1
Portugalia €	196.469	18.500	74,7
Estonia	24.006	17.900	72,1
Słowacja €	91.772	17.000	68,6
Węgry	158.304	15.700	63,5
Litwa	50.511	15.000	60,3
Łotwa	32.721	14.400	58,0
Rumunia	217.013	10.100*	40,7*
Bułgaria	72.833	9.500	38,1
Chorwacja	60.735	13.700*	55,1*
Kandydaci (państwa stowarzyszone)
Turcja	776.226	10.500*	42,4*
Macedonia Północna	14.893*	7.300*	29,4*
Inne
Islandia	9.957	32.000	128,9
Norwegia	214.975	45.700	184,2
Szwajcaria	258.793	34.000*	137,3*
Stany Zjednoczone	11.663.689*	38.600*	155,7*
Japonia	3.611.524*	28.300*	114,0*

W 2008 wskaźnik zamożności państwa uległ niewielkiej zmianie na korzyść Polski i wynosił m.in. dla Wielkiej Brytanii 115%; Niemiec 112,3%; Francji 105,7%; Hiszpanii 101,7%; Włoch 97,6%; Polski 54,3%^[3].

Polityka gospodarcza Unii Europejskiej

Cztery swobody i jednolity rynek

Osobne artykuły: Jednolity rynek, Swobodny przepływ osób, Swobodny przepływ kapitału, Swobodny przepływ towarów i Swoboda świadczenia usług.

Handel

Handel zewnętrzny

Osobny artykuł: Wspólna polityka handlowa Unii Europejskiej.

Rolnictwo

Osobny artykuł: Wspólna polityka rolna Unii Europejskiej.

Przemysł

Fiński koncern Nokia posiada 36% światowego rynku telefonów komórkowych. Europejskie firmy, jak France Telecom, mają udziały w sieciach telefonicznych na całym świecie. We Francji swoją siedzibę ma jeden z dwóch największych koncernów lotniczych Airbus, w Szwecji produkuje się samoloty Saab. W Europie produkuje się superszybkie pociągi (TGV firmy Alstom).

Rozwinięty też jest przemysł produkujący sprzęt gospodarstwa domowego (Bosch, Electrolux, Zanussi), chemiczny, petrochemiczny (Shell, BP), elektroniczny (Philips), farmaceutyczny, stoczniowy i spożywczy. Ważną funkcję pełnią telekomunikacyjne satelity europejskie Eutelsat i Astra, należąca do luksemburskiego SES S.A.

Przemysł motoryzacyjny

Niemcy zajmują trzecie miejsce na świecie pod względem produkcji samochodów, cała Unia zaś pierwsze: najważniejsze motoryzacyjne koncerny europejskie to DaimlerChrysler (Mercedes-Benz, Chrysler, Maybach, także udziały w Mitsubishi), BMW, Volkswagen (do tego koncernu należą także Audi, Skoda, Seat, Bentley, Lamborghini i Bugatti), Porsche, MAN AG, PSA (Citroën i Peugeot), Renault, Fiat (także Ferrari i Iveco), Volvo AB (nadal należy do Szwedów). Montownie swoich samochodów mają także amerykański Ford (także samochody osobowe Volvo, Jaguar i DAF) i GM (Opel, Scania i Saab) oraz przedsiębiorstwa azjatyckie.

Energetyka

Unia Europejska ujednoliciła przepisy dotyczące wytwarzania, przesyłu, dystrybucji i dostaw energii elektrycznej, wzbogacając je o przepisy dotyczące ochrony konsumentów. W celu ulepszenia i zintegrowania konkurencyjnych rynków energii w UE dyrektywą Parlamentu i Rady nr 2009/72/WE ustanowiono zasady dotyczące organizacji i funkcjonowania sektora elektroenergetycznego, otwartego dostępu do rynku, składania ofert, udzielania zezwoleń i eksploatacji systemów. W UE dużą wagę przywiązuje się do produkcji energii ze źródeł odnawialnych. Narodowe cele dotyczące udziału energii pozyskiwanej z tych źródeł w ogólnej ilości energii wytwarzanej w państwach członkowskich określono w dyrektywie 2001/77/WE. Wysiłki państw członkowskich zmierzające do realizacji celów wyznaczonych w tej dyrektywie monitoruje Komisja Europejska.

Transport

Porty morskie w Rotterdamie, Hamburgu, Marsylii, Genui, Londynie i Le Havre są jednymi z największych na świecie. Lotniska w Paryżu i Londynie obsługują po 70 milionów pasażerów rocznie, czyli o 30 milionów mniej niż największe amerykańskie lotniska w ludniejszym Nowym Jorku, ale mniej niż porty lotnicze w Chicago czy w Los Angeles. Londyn jest uważany za finansową stolicę świata, gdyż jest miastem, przez które kwotowo przepływa najwięcej pieniędzy na świecie rocznie; amerykański Nowy Jork utracił swoją pierwszą pozycję ok. 2004.

Turystyka

Francja, Wielka Brytania i Włochy są najczęściej odwiedzanymi krajami na świecie, z czego czerpią ogromne korzyści drobni przedsiębiorcy oraz budżety tych państw, gdyż obcokrajowcy płacą podatek od towarów i usług przy wszelkich zakupach. W Austrii istnieją najdłuższe i najlepsze na świecie trasy narciarskie. Danię odwiedza co roku 5 mln turystów, czyli tyle, ile wynosi liczba mieszkańców.

Nowe technologie

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Media w Unii Europejskiej

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Finanse UE

Budżet

Osobny artykuł: Budżet Unii Europejskiej.

Unia Europejska^[4] posiada własną samodzielność finansową (od 1970 roku – od traktatu budżetowego). Źródła własne WE to:

cła
opłaty nakładane na import artykułów rolnych
część podatku pośredniego
wpłaty państw członkowskich.

Pierwsze dwa źródła stanowią ok. 14% budżetu WE, ok. 35% – wpływy z podatku pośredniego, a 51% – to wpłaty państw członkowskich. Głównym płatnikiem netto są Niemcy, a następnie Wielka Brytania. W latach osiemdziesiątych rządzący w Brytanii brytyjscy konserwatyści uzyskali rabat, ze względu na małą kwotę subwencji rolniczych. Ostatnio zrodził się pomysł stworzenia podatku europejskiego. Miałoby to być na przykład dwa punkty procentowe z podatku od towarów i usług. Wtedy najwięcej płaciłyby te kraje, w których najwięcej się konsumuje. Byłby to sposób na zmniejszenie brytyjskiego rabatu, a Niemcy, ponieważ są największą gospodarką Unii i najbardziej ludnym krajem, pozostałyby największym płatnikiem. Największym odbiorcą funduszów Unii była przez lata Hiszpania: w Madrycie wybudowano za te pieniądze na przykład metro. Francja zaś jest największym odbiorcą dotacji unijnych dla rolnictwa. Same dotacje stanowią zwrot 98% francuskiej kontrybucji brutto. Jeżeli liczyć również zyski francuskich rybaków i zyski mieszkańców Strasburga, Francja jest beneficjentem netto UE.

Państwa członkowskie	Całościowa składka w Euro	Całościowa składka jako % całościowego budżetu UE	Całościowe wydatki rok 2006 w Euro	Całościowe wydatki jako % całościowego budżetu UE
Unia Europejska	105,259,468,772	100.00%	106,575,500,000	100.00%
Niemcy	22,218,438,941	21.11%	12,242,400,000	11.49%
Francja	17,303,107,859	16.44%	13,496,200,000	12.66%
Włochy	14,359,479,157	13.64%	10,922,300,000	10.25%
Wielka Brytania	13,739,900,046	13.05%	8,294,200,000	7.78%
Hiszpania	8,957,286,488	8.51%	12,883,000,000	12.09%
Holandia	5,552,933,781	5.28%	2,190,400,000	2.06%
Belgia	4,035,286,807	3.83%	5,625,100,000	5.28%
Szwecja	2,832,862,800	2.69%	1,573,400,000	1.48%
Austria	2,308,432,030	2.19%	1,830,100,000	1.72%
Dania	2,130,860,212	2.02%	1,501,900,000	1.41%
Polska	2,099,087,114	1.99%	5,305,600,000	4.98%
Grecja	1,882,611,879	1.79%	6,833,700,000	6.41%
Finlandia	1,544,832,284	1.47%	1,280,400,000	1.20%
Portugalia	1,443,049,602	1.37%	3,634,800,000	3.41%
Irlandia	1,341,281,313	1.27%	2,461,800,000	2.31%
Węgry	1,003,119,411	0.95%	1,842,200,000	1.73%
Czechy	932,392,859	0.89%	1,330,000,000	1.25%
Słowacja	393,148,777	0.37%	696,200,000	0.65%
Słowenia	299,993,572	0.29%	406,000,000	0.38%
Luksemburg	241,439,011	0.23%	1,194,800,000	1.12%
Litwa	221,997,405	0.21%	799,800,000	0.75%
Cypr	144,556,416	0.14%	239,600,000	0.22%
Łotwa	115,205,431	0.11%	402,600,000	0.24%
Estonia	100,756,308	0.10%	300,000,000	0.28%
Malta	57,409,269	0.05%	157,000,000	0.14%
Bułgaria	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	360,600,000	0.34%
Rumunia	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	Nie była członkiem kiedy zatwierdzano budżet.	693,100,000	0.65%

Zobacz też

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j European Union economy overview. The World Factbook. [dostęp 24 lutego 2012]. (ang.).
↑ Report for Selected Country Groups and Subjects. Międzynarodowy Fundusz Walutowy. [dostęp 24 lutego 2012]. (ang.).
↑ Dziennik Polska-Europa-Świat, 13.02.2009, s. 13.
↑ Poprawnie Wspólnota.

Linki zewnętrzne

Gospodarka i Finanse. Portal UniaEuropejska.org. (pol.).
Czy istnieje potrzeba pogłebienia koordynacji polityki gospodarczej w ramach strefy euro?

[factbook-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j European Union economy overview. The World Factbook. [dostęp 24 lutego 2012]. (ang.).

[2] Report for Selected Country Groups and Subjects. Międzynarodowy Fundusz Walutowy. [dostęp 24 lutego 2012]. (ang.).

[3] Dziennik Polska-Europa-Świat, 13.02.2009, s. 13.

[4] Poprawnie Wspólnota.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 379: / Linia 379: @@
 |-
 |align="left"| {{Państwo|BGR}} || 72.833 ||  9.500 || 38,1
-|-
-! colspan=5 style="text-align:left;"| Kandydaci (państwa stowarzyszone)
 |-
 |align="left"| {{Państwo|HRV}} || 60.735 ||  13.700* || 55,1*
+|-
+! colspan=5 style="text-align:left;"| Kandydaci (państwa stowarzyszone)
 |-
 |align="left"| {{Państwo|TUR}} || 776.226 ||  10.500* || 42,4*