Linia Zygfryda

Wał Zachodni

Linia Zygfryda (Wał Zachodni, linia Hindenburga) – system niemieckich fortecznych umocnień wzdłuż granicy Niemiec z Francją i Luksemburgiem (od miasteczka Kleve do Bazylei), powstałych w latach 1936–1939 i rozbudowanych do 1944, liczący ok. 600 km. Zbudowano na niej ok. 15 560 obiektów fortyfikacyjnych i umocnień.

Linia Zygfryda składała się z 3 stref – północnej, centralnej i południowej:

• Strefa północna miała długość ok. 250 km i składała się z tzw. pozycji Holenderskiej (od miasteczka Kleve do Mönchengladbach następnie pozycji Akwizgrańskiej (od Mōnchengladbach do Scheiden) oraz linii obronnej Eiffel (Scheiden-Trewir) – zlokalizowanej na wysokości Belgii i Luksemburga.
• Strefa centralna rozciągała się od Trewiru do Karlsruhe osiągając długość ok. 160 km.
• Strefa południowa miała 170 km na odcinku Karlsruhe-Bazylea.

Ponadto linię Zygfryda tworzyły dodatkowo twierdze w Kolonii, Wesel oraz Koblencji i Moguncji. Dodatkowe rejony umocnione znajdowały się po stronie wschodniej Schwarzwaldu i wzdłuż doliny rzeki Neckar.

Linia na całej długości miała ok. 10 km szerokości pasa obrony, zwykle złożonego z dwóch osobnych linii. Umocnienia składały się z żelbetowych schronów bojowych różnego typu. Największe wykonane obiekty to tzw. Panzerwerke (nazwa częściowo propagandowa, oznaczająca działo pancerne, tj. schron bojowy wyposażony w pancerne kopuły i płyty) o odporności B (według niemieckiego systemu oznaczało to ściany i stropy o grubości 1,5 metra oraz pancerze 250–300 mm; obiektów o odporności A – 3,5 metra betonu, 600 mm pancerza – praktycznie nigdzie nie ukończono). Były to zazwyczaj dwukondygnacyjne schrony bojowe, wyposażone w kopuły pancerne i uzbrojone w karabiny maszynowe, granatniki i miotacze ognia. Linię uzupełniały liczne mniejsze obiekty. Na Wale Zachodnim wzniesiono także kilka grup warownych, gdzie obiekty połączone były systemem podziemnych tuneli. W efekcie zatrzymania budowy linii umocnień nie uzupełniono o schrony z wieżami artyleryjskimi i bronią przeciwpancerną. Fortyfikacje otaczano także zaporami różnego typu (np. przeciwpancerne i przeciwpiechotne). Na całej długości linii Zygfryda funkcjonował dodatkowo pas obrony przeciwlotniczej o szerokości średnio 65 km (cała linia miała od 35–75 km szerokości).

Umocnienia zostały zaatakowane przez wojska amerykańskie we wrześniu 1944 i całkowicie zdobyte pod koniec marca 1945 roku.

Zobacz też

• Wał Atlantycki
• Linia Maginota
• Międzyrzecki Rejon Umocniony
• Czechosłowackie fortyfikacje