Kirys: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Anulowanie wersji 40906682 autora - brak źródła informacji |
Popr. |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{inne znaczenia|zbroi|[[kirysowate|kirys]] – ryba}} |
{{inne znaczenia|zbroi|[[kirysowate|kirys]] – ryba}} |
||
[[Plik:Zbroja Batorego.jpg|thumb|250px|Kirys [[Stefan Batory|Stefana Batorego]], szkic [[Jan Matejko|Jana Matejki]]]] |
[[Plik:Zbroja Batorego.jpg|thumb|250px|Kirys [[Stefan Batory|Stefana Batorego]], szkic [[Jan Matejko|Jana Matejki]]]] |
||
'''Kirys''' – zbroja ochraniająca korpus składająca się z dwóch części: ochraniającego pierś [[Napierśnik (pancerz)|napierśnika]] i osłaniającego plecy [[naplecznik]]a, połączonych za pomocą rzemieni w pasie i na ramionach. Do jego dolnej części, tzw. ''fartucha'', można było przymocować ''nabiodrniki'' lub ''taszki'' osłaniające uda.<ref name ="Grad">{{cytuj książkę | autor = Michał Gradowski| autor2 = [[Zdzisław Żygulski (junior)|Zdzisław Żygulski]]| tytuł = Słownik uzbrojenia historycznego| wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]| miejsce = Warszawa | rok = 2010| strony = 129| isbn = 978-83-01-16260-3}}</ref><ref name = "Byam">{{cytuj książkę | autor = Michéle Byam| tytuł = Broń i zbroje| wydawca = [[Wydawnictwo Arkady|Arkady]]| miejsce = Warszawa| rok = 1991| wydanie = III| isbn = 83-213-3754-0| strony = 13, 26-33}}</ref> |
'''Kirys''' – zbroja ochraniająca korpus składająca się z dwóch części: ochraniającego pierś [[Napierśnik (pancerz)|napierśnika]] i osłaniającego plecy [[naplecznik]]a, połączonych za pomocą rzemieni w pasie i na ramionach. Do jego dolnej części, tzw. ''fartucha'', można było przymocować ''nabiodrniki'' lub ''taszki'' osłaniające uda.<ref name ="Grad">{{cytuj książkę | autor = Michał Gradowski| autor2 = [[Zdzisław Żygulski (junior)|Zdzisław Żygulski]]| tytuł = Słownik uzbrojenia historycznego| wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]| miejsce = Warszawa | rok = 2010| strony = 129| isbn = 978-83-01-16260-3}}</ref><ref name = "Byam">{{cytuj książkę | autor = Michéle Byam| tytuł = Broń i zbroje| wydawca = [[Wydawnictwo Arkady|Arkady]]| miejsce = Warszawa| rok = 1991| wydanie = III| isbn = 83-213-3754-0| strony = 13, 26-33}}</ref> Napierśnik z reguły był dość wypkuły, jednak od połowy XVI w. wytwarzano po środku pionowy grzbiet zwany <nowiki>''tapul''</nowiki>. |
||
Początkowo kirys wyrabiany był ze specjalnie utwardzanej skóry. Grecy wytwarzali z brązu [[Chalkochidon|kirys torsowy]] z odzwierciedleniem muskulatury ludzkiego torsu. Ostatecznie ten element zbroi wytwarzano z [[żelazo|żelaza]]. Starożytni rzymianie używali kirysu w postaci [[zbroja płytowa|zbroi płytowej]] [[lorica|lorica segmentata]] w I-III wieku. W średniowieczu łączono go często z [[kolczuga|kolczugą]] lub jako części pełnej zbroi płytowej. W [[Polska|Polsce]] znany jest kirys [[karacena|karacenowy]] (używany od [[XV wiek]]u do schyłku [[XVIII wiek|XVIII w.]]) i kirys [[zbroja husarska|husarski]], na zachodzie [[Europa|Europy]] dominowały tzw. kirysy kamizelkowe. Występował również jako część [[zbroja kirasjerska|zbroi kirasjerskiej]], będąc jedyną, poza [[Hełm kirasjerski|hełmem]], ochroną. Do dziś spotykany na wyposażeniu francuskich i włoskich reprezentacyjnych [[Gwardia (wojsko)|gwardii]]. W Indiach występował w formie zbroi zwanej ''cztery lustra''.<ref name ="Grad"/><ref name = "Byam"/> |
Początkowo kirys wyrabiany był ze specjalnie utwardzanej skóry. Grecy wytwarzali z brązu [[Chalkochidon|kirys torsowy]] z odzwierciedleniem muskulatury ludzkiego torsu. Ostatecznie ten element zbroi wytwarzano z [[żelazo|żelaza]]. Starożytni rzymianie używali kirysu w postaci [[zbroja płytowa|zbroi płytowej]] [[lorica|lorica segmentata]] w I-III wieku. W średniowieczu łączono go często z [[kolczuga|kolczugą]] lub jako części pełnej zbroi płytowej. W [[Polska|Polsce]] znany jest kirys [[karacena|karacenowy]] (używany od [[XV wiek]]u do schyłku [[XVIII wiek|XVIII w.]]) i kirys [[zbroja husarska|husarski]], na zachodzie [[Europa|Europy]] dominowały tzw. kirysy kamizelkowe. Występował również jako część [[zbroja kirasjerska|zbroi kirasjerskiej]], będąc jedyną, poza [[Hełm kirasjerski|hełmem]], ochroną. Do dziś spotykany na wyposażeniu francuskich i włoskich reprezentacyjnych [[Gwardia (wojsko)|gwardii]]. W Indiach występował w formie zbroi zwanej ''cztery lustra''.<ref name ="Grad"/><ref name = "Byam"/> |
||
== Źródła == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
[http://en.wikipedia.org/wiki/Cuirass]{{Przypisy}} |
|||
{{wikisłownik|kirys}} |
{{wikisłownik|kirys}}[[Kategoria:Elementy zbroi]] |
||
[[Kategoria:Elementy zbroi]] |
|||
Wersja z 19:55, 8 lis 2014
Kirys – zbroja ochraniająca korpus składająca się z dwóch części: ochraniającego pierś napierśnika i osłaniającego plecy naplecznika, połączonych za pomocą rzemieni w pasie i na ramionach. Do jego dolnej części, tzw. fartucha, można było przymocować nabiodrniki lub taszki osłaniające uda.[1][2] Napierśnik z reguły był dość wypkuły, jednak od połowy XVI w. wytwarzano po środku pionowy grzbiet zwany ''tapul''.
Początkowo kirys wyrabiany był ze specjalnie utwardzanej skóry. Grecy wytwarzali z brązu kirys torsowy z odzwierciedleniem muskulatury ludzkiego torsu. Ostatecznie ten element zbroi wytwarzano z żelaza. Starożytni rzymianie używali kirysu w postaci zbroi płytowej lorica segmentata w I-III wieku. W średniowieczu łączono go często z kolczugą lub jako części pełnej zbroi płytowej. W Polsce znany jest kirys karacenowy (używany od XV wieku do schyłku XVIII w.) i kirys husarski, na zachodzie Europy dominowały tzw. kirysy kamizelkowe. Występował również jako część zbroi kirasjerskiej, będąc jedyną, poza hełmem, ochroną. Do dziś spotykany na wyposażeniu francuskich i włoskich reprezentacyjnych gwardii. W Indiach występował w formie zbroi zwanej cztery lustra.[1][2]
Źródła
- ↑ a b Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: PWN, 2010, s. 129. ISBN 978-83-01-16260-3.
- ↑ a b Michéle Byam: Broń i zbroje. Wyd. III. Warszawa: Arkady, 1991, s. 13, 26-33. ISBN 83-213-3754-0.
