Roman Kramsztyk: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne redakcyjne |
m lit. |
||
Linia 33: | Linia 33: | ||
Roman Kramsztyk Portrait Moise Kisling 1913.jpg|Portret [[Moïse Kisling|Mojżesza Kislinga]] 1913 |
Roman Kramsztyk Portrait Moise Kisling 1913.jpg|Portret [[Moïse Kisling|Mojżesza Kislinga]] 1913 |
||
Roman Kramsztyk Portret Jana Lechonia 1919.jpg|Portret [[Jan Lechoń|Jana Lechonia]] 1919 |
Roman Kramsztyk Portret Jana Lechonia 1919.jpg|Portret [[Jan Lechoń|Jana Lechonia]] 1919 |
||
Roman Kramsztyk Portret Karola Szustra 1927.jpg|Portret Karola |
Roman Kramsztyk Portret Karola Szustra 1927.jpg|Portret Karola Szustra 1927 |
||
Roman Kramsztyk Figobranie 1921.jpg|Figobranie 1921 |
Roman Kramsztyk Figobranie 1921.jpg|Figobranie 1921 |
||
Roman Kramsztyk --- Akt.jpg|Akt |
Roman Kramsztyk --- Akt.jpg|Akt |
Wersja z 10:37, 15 cze 2015
Roman Kramsztyk (ur. 18 sierpnia 1885 w Warszawie, zm. 6 sierpnia 1942 w Warszawie) – polski malarz żydowskiego pochodzenia.
Syn Juliana Kramsztyka, wnuk Izaaka. Urodził się w Warszawie w rodzinie należącej do elitarnej społeczności warszawskich asymilatorów. Zawsze uważał się za Polaka. Do okresu II wojny światowej motywy żydowskie nie pojawiły się w jego twórczości. Tym niemniej prasa endecka w recenzjach z wystaw wypominała mu zawsze jego żydowskie pochodzenie. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pod kierunkiem Józefa Mehoffera, w Warszawie w prywatnej szkole Adolfa Edwarda Hersteina oraz w Monachium. Lata 1910–1914 spędził w Paryżu, w czasie I wojny światowej przebywał w Polsce, a w 1922 osiadł w Paryżu na stałe. Corocznie jednak przyjeżdżał do Polski, gdzie w 1939 zaskoczył go wybuch II wojny światowej. Choć nie znał jidysz i judaizm był mu obcy zdecydował się pozostać w getcie. Jego ocalone rysunki z getta są świadectwem nędzy, głodu i śmierci Żydów w czasie Holocaustu. Zginął zastrzelony na ulicy w pierwszych dniach likwidacji getta warszawskiego.
Był przedstawicielem nurtu klasycyzującego w polskim malarstwie (w 1922 roku współzałożyciel Stowarzyszenia Rytm), można też dostrzec u niego silne wpływy Cézanne'a w technice i kompozycji. Wystawiał prace w Krakowie, Warszawie, Lwowie, Barcelonie, Paryżu i Brukseli. Uczestniczył w Międzynarodowej Wystawie Sztuka i Technika w Paryżu w 1937 i Wystawie Światowej w Nowym Jorku w 1939 roku. Malował portrety, sceny figuralne, martwe natury, akty, znany był z zamiłowania do pastelu i sangwiny. Gdy w ostatnich latach życia utrwalał w tej technice wstrząsające sceny zagłady getta przekazał swoje ówczesne rysunki Marii Konowej (Kowalskiej), która ukrywała się po stronie aryjskiej. Po wojnie Maria Kowalska wyjechała do Brazylii, tam też w grudniu 1946 r. zorganizowała wystawę rysunków Romana Kramsztyka z warszawskiego getta (São Paulo, XII 1946). Los większości rysunków jest nieznany, najsłynniejszy z nich - Rodzina żydowska w getcie - znajduje się w Archiwum Ringelbluma.
Jest bohaterem poematu Jacka Kaczmarskiego Kredka Kramsztyka[1], utwór ten, do własnej muzyki, wykonywał Przemysław Gintrowski.
Jego bratem był Jerzy Kramsztyk (1888-1942/3) - ekonomista i menedżer, również zamordowany w getcie warszawskim.
- ↑ Jacek Kaczmarski, Kredka Kramsztyka, [w:] Ale źródło wciąż bije, Warszawa 2002, s. 76.
-
Portret Mojżesza Kislinga 1913
-
Portret Jana Lechonia 1919
-
Portret Karola Szustra 1927
-
Figobranie 1921
-
Akt
-
Stary Żyd z dziećmi 1941
Linki
- Roman Kramsztyk w serwisie Culture.pl
- "Malarstwo polskich Żydów" z omówieniem i obrazami Kramsztyka
- Wspomnienia Emilii Kramsztykowej, Z pamięci dla pamięci, "Podkowiański Magazyn Kulturalny" 2003, nr 39.