Episteme: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
m drobne redakcyjne |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik:Efez Celsus Library 5 RB.jpg|thumb|Personifikacja ''Episteme''. Rzeźba w [[Biblioteka Celsusa|Bibliotece Celsusa]] w [[Efez]]ie w [[Turcja|Turcji]].]] |
[[Plik:Efez Celsus Library 5 RB.jpg|thumb|Personifikacja ''Episteme''. Rzeźba w [[Biblioteka Celsusa|Bibliotece Celsusa]] w [[Efez]]ie w [[Turcja|Turcji]].]] |
||
'''Episteme''' ({{grc|ἐπιστήμη}}) – w [[ |
'''Episteme''' ({{grc|ἐπιστήμη}}) – w [[Filozofia starożytna|filozofii starożytnej Grecji]] pojęcie oznaczające wiedzę. Używane jest w dwóch zasadniczych kontekstach: |
||
* ''episteme'' oznaczająca wiedzę pewną, niepodważalną, uzasadnioną i przeciwstawianą opinii (''[[doksa]]'') czy wiedzy niepewnej{{odn|Preus|2007|s=105}}, |
* ''episteme'' oznaczająca wiedzę pewną, niepodważalną, uzasadnioną i przeciwstawianą opinii (''[[doksa]]'') czy wiedzy niepewnej{{odn|Preus|2007|s=105}}, |
||
* ''episteme'' oznaczające wiedzę teoretyczną, przeciwstawianą umiejętnościom praktycznym (''[[techne]]''){{odn|Parry|2003}}. |
* ''episteme'' oznaczające wiedzę teoretyczną, przeciwstawianą umiejętnościom praktycznym (''[[techne]]''){{odn|Parry|2003}}. |
||
W starożytnej Grecji funkcjonowały także inne słowa bliskoznaczne. [[Filozofia przedsokratejska|Presokratycy]] używali raczej takich słów jak ''sofia'' (tłumaczona często jako [[mądrość]]), ''gnome'' czy ''gnosis''{{odn|Preus|2007|s=105}}. |
W starożytnej Grecji funkcjonowały także inne słowa bliskoznaczne. [[Filozofia przedsokratejska|Presokratycy]] używali raczej takich słów jak ''sofia'' (tłumaczona często jako [[mądrość]]), ''gnome'' czy ''gnosis''{{odn|Preus|2007|s=105}}. |
||
W filozofii [[Platon]]a ''episteme'' oznaczała wiedzę dotyczącą prawdziwego świata [[idea|idei]], poznawana [[rozum]]owo, w przeciwieństwie do doksy, która dotyczy świata zmysłowego, złudnego. U [[Arystoteles]]a wiedza ma postać systemu [[sylogizm]]ów, w którym wychodząc od [[przesłanka|przesłanek]], wyprowadza się kolejne twierdzenia za pomocą [[rozumowanie dedukcyjne|dedukcji]]. ''Episteme'' była ogólna i pewna. Dzieliła się na wiedzę teoretyczną (spekulatywną), praktyczną (związaną z działaniem [[etyka|etycznym]] czy [[ |
W filozofii [[Platon]]a ''episteme'' oznaczała wiedzę dotyczącą prawdziwego świata [[idea|idei]], poznawana [[rozum]]owo, w przeciwieństwie do doksy, która dotyczy świata zmysłowego, złudnego. U [[Arystoteles]]a wiedza ma postać systemu [[sylogizm]]ów, w którym wychodząc od [[przesłanka|przesłanek]], wyprowadza się kolejne twierdzenia za pomocą [[rozumowanie dedukcyjne|dedukcji]]. ''Episteme'' była ogólna i pewna. Dzieliła się na wiedzę teoretyczną (spekulatywną), praktyczną (związaną z działaniem [[etyka|etycznym]] czy [[Działania polityczne|politycznym]]) i wytwórczą (pojetyczną – ''techne''){{odn|Preus|2007|s=105-106}}. |
||
Od słowa ''episteme'' pochodzi nazwa działu filozofii: [[epistemologia]], czyli teoria poznania. |
Od słowa ''episteme'' pochodzi nazwa działu filozofii: [[epistemologia]], czyli teoria poznania. |
||
{{przypisy}} |
{{przypisy}} |
||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{cytuj książkę| |
* {{cytuj książkę|tytuł=The Stanford Encyclopedia of Philosophy|url=http://plato.stanford.edu/entries/episteme-techne/|inni= Edward N. Zalta (ed.)| nazwisko r=Parry| imię r=Richard|rozdział=Episteme and Techne|wydawca=|miejsce= |rok= 2003 |odn=tak}} |
||
* {{cytuj książkę |
* {{cytuj książkę|nazwisko=Preus|imię=Anthony|tytuł=Historical Dictionary of Ancient Greek Philosophy|miejsce= Lanham, Maryland - Toronto - Oxford|wydawca=The Scarecrow Press, Inc|rok= 2007|isbn =0-8108-5487-2|odn=tak}} |
||
[[Kategoria:Starogreckie pojęcia filozoficzne]] |
[[Kategoria:Starogreckie pojęcia filozoficzne]] |
||
Wersja z 21:45, 4 sie 2015
Episteme (ἐπιστήμη) – w filozofii starożytnej Grecji pojęcie oznaczające wiedzę. Używane jest w dwóch zasadniczych kontekstach:
- episteme oznaczająca wiedzę pewną, niepodważalną, uzasadnioną i przeciwstawianą opinii (doksa) czy wiedzy niepewnej[1],
- episteme oznaczające wiedzę teoretyczną, przeciwstawianą umiejętnościom praktycznym (techne)[2].
W starożytnej Grecji funkcjonowały także inne słowa bliskoznaczne. Presokratycy używali raczej takich słów jak sofia (tłumaczona często jako mądrość), gnome czy gnosis[1].
W filozofii Platona episteme oznaczała wiedzę dotyczącą prawdziwego świata idei, poznawana rozumowo, w przeciwieństwie do doksy, która dotyczy świata zmysłowego, złudnego. U Arystotelesa wiedza ma postać systemu sylogizmów, w którym wychodząc od przesłanek, wyprowadza się kolejne twierdzenia za pomocą dedukcji. Episteme była ogólna i pewna. Dzieliła się na wiedzę teoretyczną (spekulatywną), praktyczną (związaną z działaniem etycznym czy politycznym) i wytwórczą (pojetyczną – techne)[3].
Od słowa episteme pochodzi nazwa działu filozofii: epistemologia, czyli teoria poznania.
- ↑ a b Preus 2007 ↓, s. 105.
- ↑ Parry 2003 ↓.
- ↑ Preus 2007 ↓, s. 105-106.
Bibliografia
- Richard Parry: Episteme and Techne. W: The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Edward N. Zalta (ed.). 2003.
- Anthony Preus: Historical Dictionary of Ancient Greek Philosophy. Lanham, Maryland - Toronto - Oxford: The Scarecrow Press, Inc, 2007. ISBN 0-8108-5487-2.