Teatr Polski w Bielsku-Białej

Teatr Polski w Bielsku-Białej

nr rej. A-459/86 z 27 października 1986
Gmach Teatru Polskiego w Bielsku-Białej
Państwo	Polska
Miejscowość	Bielsko-Biała
Adres	ul. 1 Maja 1
Typ budynku	teatr
Styl architektoniczny	eklektyzm
Architekt	Emil Ritter von Förster
Rozpoczęcie budowy	1889
Ukończenie budowy	1890
Pierwszy właściciel	Teatr Miejski w Bielsku
Położenie na mapie Bielska-Białej Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie Polski Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie województwa śląskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:building}
Strona internetowa

{{Budynek infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | alt zdjęcia = | nazwa oryginalna = | plan budynku = | współrzędne = Nieznane pola: "sekundE", "sekundN", "minutE", "minutN", "stopniN" oraz "stopniE".

Tylna elewacja budynku

Scena z kurtyną z 1890 r.

Teatr Polski w Bielsku-Białej – założony w 1890 r. teatr dramatyczny, znajdujący się w Bielsku-Białej, w zabytkowym gmachu w centrum miasta, na historycznym Dolnym Przedmieściu, przy ul. 1 Maja.

Budynek teatru

Gmach Teatru Polskiego został wzniesiony w latach 1889–1890 według projektu wiedeńskiego architekta Emila von Förstera w stylu eklektycznym z przewagą neoklasycyzmu i neobaroku, z wykorzystaniem motywu rzymskiego łuku triumfalnego na fasadzie ozdobionej ponadto posągami Apolla oraz muz: Melpomeny i Talii.

Teatr w swoim kształcie, zgodnie z założeniem Förstera, przypomina Operę Wiedeńską i Teatr Narodowy w Budapeszcie. Do dziś zachowała się kurtyna z 1890 r. przedstawiająca Taniec Nimf, wykonana w pracowni Franciszka Rottonary.

W latach 1904-1905 nastąpiła przebudowa według projektu biura projektowego Fellner & Helmer w Wiedniu.

W kwietniu 2008 r. zakończył się generalny remont elewacji teatru, wraz z konserwacją wszystkich rzeźb, iluminacją, a także wymianą poszycia dachowego. Budynek zyskał również nową, obrotową scenę, klimatyzację i nowe oświetlenie, a piwnicę zaadaptowano na kawiarnię.

Przed budynkiem teatru znajduje się replika zabytkowej fontanny z 1895 r., podarowanej miastu przez budowniczych bielskich wodociągów.

Historia

Teatr Miejski w Bielsku (1890 - 1945)

Początki teatru w Bielsku-Białej sięgają drugiej połowy XIX wieku – reprezentacyjny teatr miejski miał być wizytówką nowoczesnych i szybko rozwijających się ośrodków miejskich, jakimi były Bielsko i, w mniejszym stopniu, Biała. Tradycje teatralne miasta są jednak jeszcze starsze, ponieważ pierwsza prywatna scena Daniela Eisenberga powstała już w 1791 r.

W 1887 r. powołano Komitet Budowy Teatru, który 1 stycznia 1888 r. zaapelował do mieszkańców Bielska, Białej i Lipnika o udział w dobrowolnej zbiórce pieniędzy na ten cel. Zbiórka przyniosła znakomite efekty (uczestniczyli w niej zarówno bogaci fabrykanci, jak i zwykli obywatele).

W obecnym eklektycznym gmachu przy dzisiejszej ul. 1 Maja Teatr Miejski w Bielsku otworzył swe podwoje 30 września 1890 r. Pierwszym przedstawieniem Sen nocy letniej Williama Szekspira.

Początkowo w teatrze działała wyłącznie zawodowa scena niemiecka. Dopiero w 1921 r. polscy działacze założyli Towarzystwo Teatru Polskiego, które amatorsko przygotowywało własne spektakle, a także zapraszało polskie przedstawienia z innych miast. W 1934 r. TTP uzyskało dostęp do sceny Teatru Miejskiego i odtąd trzy dni w tygodniu przeznaczone były na polskie przedstawienia, a w 1938 otrzymało pozwolenie od MSW na prowadzenie "stałego przedsiębiorstwa teatralnego dramatycznego i operetkowego w gmachu Teatru Miejskiego w Bielsku". Plany stworzenia w Bielsku polskiego teatru pokrzyżowała II wojna światowa.

Teatr Miejski w Bielsku uważany był za jedną z najlepszych scen prowincjonalnych Austro-Węgier, a w okresie międzywojennym był jedyną w Polsce zawodową sceną niemiecką, niezmiennie zachowując wysoki poziom. Członkami bielskiego zespołu byli m.in. Karl Gutmann czy Viktor Stiasny, a gościnnie występowały największe sławy teatrów austriackich, a później niemieckich oraz (dzięki staraniom TTP) polskich.

Teatr Polski w Bielsku-Białej (od 1945)

Członkowie przedwojennego Towarzystwa Teatru Polskiego reaktywowali scenę w czerwcu 1945 r., wystawiając Krakowiaków i górali Jana Kamińskiego, jednak pierwsza premiera "Teatru Polskiego" ("Pan Jowialski" Aleksandra Fredry) odbyła się 18 października 1945 r. w Cieszynie. Stało się dlatego, iż twórca powojennego Teatru Polskiego, Stanisław Kwiatkowski, zamierzał bazą teatru zrobić Cieszyn ze sceną filialną w Bielsku. Jednak ze względu na niekorzystną sytuację polityczną (granica na Olzie) i problemy lokalowe, to cieszyński teatr, aż do lat 90. XX wieku, stał się filią Teatru Polskiego w Bielsku-Białej.

Mimo skromnych możliwości finansowych, bielsko-cieszyński teatr uważany był, m.in. przez Leona Schilerra, za jedną z sześciu najlepszych scen w kraju. Być może dlatego został upaństwowiony już w 1949 r.

W okresie powojennym zaczął się czas budowania solidnego teatru skupionego na pracy dla lokalnej publiczności, niekiedy realizującego przedsięwzięcia o randze ogólnopolskiej (np. Dziady w reż. M. Górkiewicza w 1965 r. czy Jeremiasz Karola Wojtyły wystawiony w przeddzień stanu wojennego).

Działalność teatru

Obecnie Teatr Polski, pod dyrekcją Roberta Talarczyka, spory nacisk kładzie na najnowszą dramaturgię polską i środkowoeuropejską, a także spektakle o tematyce społecznej i historycznej (Żyd, Piaskownica, Intercity czy Testament Teodora Sixta, który wywołał głośna debatę o tożsamości lokalnej), pojawiło się też więcej przedstawień muzycznych (np. Korowód według Marka Grechuty). Realizowane są również, aczkolwiek rzadziej, przedstawienia rozrywkowe, jak np. teatralna inscenizacja serialu telewizyjnego 'Allo 'Allo!.

Ponadto Teatr Polski organizuje prelekcje, pokazy oraz spotkania dla mieszkańców Bielska-Białej, na których prezentowana jest klasyczna, jak i współczesna dramaturgia i odbywają się dyskusje o sztuce, a także organizowane są "lekcje teatralne", na których można poznać tajniki pracy aktorów oraz historię Teatru Polskiego.

Aktorzy

Witold Mazurkiewicz (także reżyser i dyrektor naczelny i artystyczny teatru) Anna Guzik Anna Buczkowska Adam Myrczek Artur Pierściński Barbara Guzińska Bożena Germańska Edyta Duda-Olechowska Grażyna Bułka Grzegorz Sikora Jadwiga Grygierczyk Jagoda Kołeczek

Jerzy Dziedzic Katarzyna Skrzypek Kazimierz Czapla Kuba Abrahamowicz Magdalena Gera Maria Suprun Marta Gzowa-Sawicka Rafał Sawicki Sławomir Miska Tomasz Drabek Tomasz Lorek

Z Teatrem Polskim w Bielsku-Białej współpracują również:

Agnieszka Lapczyk Agnieszka Przepiórska Aleksander Kopański Aleksander Pestyk Anna Zabawa Artur Pałyga Bartosz Dermont Bartosz Obuchowicz Bernard Krawczyk Bernard Proszyk Błażej Wójcik Dariusz Niebudek Dariusz Stach Ewa Pirowska

Ewa Zug Grzegorz Halama Igor Šebo Iwona Loranc Jacek Proszyk Jakub Falkowski Janusz Legoń Jerzy Waligóra Katarzyna Aleksander-Kmieć Katarzyna Dendys-Kosecka Katarzyna Zielonka Krzysztof Maciejowski Magdalena Korczyńska Małgorzata Kozłowska

Marek A. Cyris Mikołaj Karczewski Mirosław Neinert Natalia Jędrzejczyk Paweł Faron Sabina Gwizdała Szymon Kuśmider Wiesława Cader

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Teatru Polskiego
• Teatr Polski w serwisie fotopolska.eu
• Panorama wirtualna wnętrza Teatru Polskiego