Ahmad Hasan al-Bakr: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Linia 61: Linia 61:


===== Relacje z Indiami i Pakistanem =====
===== Relacje z Indiami i Pakistanem =====
Dobre relacje nawiązał z rządzonymi przez [[Indira Gandhi|Indirę Gandhi]] [[Indie|Indiami]]<ref>Ghosh, Anjali (2009). India’s Foreign Policy. Pearson. s. 306–307. ISBN 978-8131710258.</ref>. Wrogie stosunki utrzymywał natomiast z [[Pakistan]]em. Gdy w lutym 1973 roku premier tego państwa, [[Zulfikar Ali Bhutto]] nakazał armii stłumić rebelię do której doszło w [[Beludżystan]]ie, wojska pakistańskie miały rzekomo odkryć skład broni pochodzącej z Iraku<ref>[http://countrystudies.us/pakistan/20.htm US Country Studies. "Zulfikar Ali Bhutto" (PHP)]</ref>. Szach Iranu obawiający się rozprzestrzeniania się tendencji separatystycznych w irańskim Beludżystanie, wspomógł armię pakistańską<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4182151.stm BBC, News page. "Pakistan risks new battlefront". BBC News]</ref>. Irak po raz kolejny wysłał na pomoc separatystom broń transportowaną poprzez porty Pakistanu<ref name="mylroie">Laurie Mylroie (20050844741698.). Study of Revenge: The First World Trade Center Attack and Saddam Hussein's War Against America. United States: Summary Publishing ltd. ISBN 0-8447-4169-8.</ref>. Pakistańskiej flocie udało się jednak zachować skuteczną blokadę portów<ref>Selig Harrison. In Afghanistan's Shadow: Baluch Nationalism and Soviet Temptation. Selig Harrison. ISBN 1-4128-0469-8.</ref>. Irak wsparł separatystów beludżystańskich, mając nadzieję na to że konflikt rozprzestrzeni się również w głównym rywalu Iraku, Iranie. W 1973 roku, Irak dostarczył siłom beludżystańskim broń konwencjonalną oraz otworzył w Bagdadzie biuro Frontu Wyzwolenia Beludżystanu (BLF). Iracka operacja miała pozostać w tajemnicy, w 1973 roku, została wykryta przez pakistańskie służby specjalne MI po tym jak jeden z przywódców separatystów, Akbar Bugati poinformował o broni przechowywanej w irackiej ambasadzie<ref name="mylroie" />. O północny 9 lutego 1973 roku, wojsko pakistańskie rozpoczęło operację zajęcia irackiej ambasady. Pakistańczykom udało się aresztować ambasadora, jego wojskowego attaché, i personel dyplomatyczny. Władze wykryły 300 [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckich]] pistoletów maszynów z pięciotysięczną liczbą naboi i pokaźną kwotą finansową, miały być one rozprowadzone pośród grup separatystów w Beludżystanie. Bhutto, nakazał żandarmerii natychmiast wyrzucić z kraju irackiego ambasadora i jego personel, uznając irackich dyplomatów za persony non grata<ref name="mylroie" />.
Dobre relacje nawiązał z rządzonymi przez [[Indira Gandhi|Indirę Gandhi]] [[Indie|Indiami]]<ref>Ghosh, Anjali (2009). India’s Foreign Policy. Pearson. s. 306–307. ISBN 978-8131710258.</ref>. Wrogie stosunki utrzymywał natomiast z [[Pakistan]]em. Gdy w lutym 1973 roku premier tego państwa, [[Zulfikar Ali Bhutto]] nakazał armii stłumić rebelię, do której doszło w [[Beludżystan]]ie, wojska pakistańskie miały rzekomo odkryć skład broni pochodzącej z Iraku<ref>[http://countrystudies.us/pakistan/20.htm US Country Studies. "Zulfikar Ali Bhutto" (PHP)]</ref>. Szach Iranu obawiający się rozprzestrzeniania się tendencji separatystycznych w irańskim Beludżystanie, wspomógł armię pakistańską<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/4182151.stm BBC, News page. "Pakistan risks new battlefront". BBC News]</ref>. Irak po raz kolejny wysłał na pomoc separatystom broń transportowaną poprzez porty Pakistanu<ref name="mylroie">Laurie Mylroie (20050844741698.). Study of Revenge: The First World Trade Center Attack and Saddam Hussein's War Against America. United States: Summary Publishing ltd. ISBN 0-8447-4169-8.</ref>. Pakistańskiej flocie udało się jednak zachować skuteczną blokadę portów<ref>Selig Harrison. In Afghanistan's Shadow: Baluch Nationalism and Soviet Temptation. Selig Harrison. ISBN 1-4128-0469-8.</ref>. Irak wsparł separatystów beludżystańskich, mając nadzieję na to że konflikt rozprzestrzeni się również w głównym rywalu Iraku, Iranie. W 1973 roku, Irak dostarczył siłom beludżystańskim broń konwencjonalną oraz otworzył w Bagdadzie biuro Frontu Wyzwolenia Beludżystanu (BLF). Iracka operacja miała pozostać w tajemnicy, w 1973 roku, została wykryta przez pakistańskie służby specjalne MI po tym jak jeden z przywódców separatystów, Akbar Bugati poinformował o broni przechowywanej w irackiej ambasadzie<ref name="mylroie" />. O północny 9 lutego 1973 roku, wojsko pakistańskie rozpoczęło operację zajęcia irackiej ambasady. Pakistańczykom udało się aresztować ambasadora, jego wojskowego attaché, i personel dyplomatyczny. Władze wykryły 300 [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|radzieckich]] pistoletów maszynowych z pięciotysięczną liczbą naboi i pokaźną kwotą finansową, miały być one rozprowadzone pośród grup separatystów w Beludżystanie. Bhutto, nakazał żandarmerii natychmiast wyrzucić z kraju irackiego ambasadora i jego personel, uznając irackich dyplomatów za persony non grata<ref name="mylroie" />.


===== Relacje z USA i ZSRR =====
===== Relacje z USA i ZSRR =====

Wersja z 13:03, 29 paź 2015

Ahmad Hasan al-Bakr
أحمد حسن البكر
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

1 lipca 1914
Tikrit

Data i miejsce śmierci

4 października 1982
Bagdad

4. Prezydent Iraku
Okres

od 17 lipca 1968
do 16 lipca 1979

Przynależność polityczna

Partia Baas

Poprzednik

Abd ar-Rahman Arif

Następca

Saddam Husajn

3. Premier Republiki Irackiej
Okres

od 8 lutego 1963
do 18 grudnia 1963

Przynależność polityczna

Partia Baas

Poprzednik

Abd al-Karim Kasim

Następca

Tahir Jahja

10. Premier Republiki Irackiej
Okres

od 31 lipca 1968
do 16 lipca 1979

Przynależność polityczna

Partia Baas

Poprzednik

Abd ar-Razzak Sajjid al-Naif

Następca

Saddam Husajn

49. Minister Obrony Iraku
Okres

od 11 listopada 1974
do 15 października 1977

Przynależność polityczna

Partia Baas

Poprzednik

Abd Allah al-Chadduri (p.o.)

Następca

Adnan Kairallah

4. sekretarz irackiego oddziału partii Baas
Okres

od 1964
do 16 lipca 1979

Poprzednik

Hazim Jawad (p.o.)

Następca

Saddam Husajn

podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Ahmad Hasan al-Bakr, arab. أحمد حسن البكر (ur. 1 lipca 1914 w Tikricie, zm. 4 października 1982 w Bagdadzie) – iracki polityk i czwarty prezydent Iraku, pełniący swój urząd od 17 lipca 1968 do 16 lipca 1979. Przewodniczący Bagdadzkiego oddziału partii Baas oraz irackiej komórki tego ugrupowania.

Biografia

 Osobne artykuły: rewolucja w Iraku (1958) i zamach stanu w Iraku (luty 1963).

Al-Bakr po raz pierwszy zyskał rozgłos po zamachu stanu w 1958 roku. W okresie rządów puczystów na czele z Abd al-Karimem Kasimem był odpowiedzialny za poprawę relacji ze Związkiem Radzieckim. W rok po zamachu został podejrzany o prowadzenie działalności antyrządowej i zmuszony do odejścia z armii. Wkrótce po przymusowym zakończeniu służby Al-Bakr objął funkcję przewodniczącego militarnego wydziału irackiej partii Baas[1]. W 1963 roku, po upadku rządu Kasima wskutek zamachu stanu został wyznaczony do pełnienia funkcji premiera, a następnie wiceprezydenta Iraku. W grudniu tego samego roku został zmuszony do ustąpienia wskutek konfliktu nowych władz z jego ugrupowaniem. Po tym wydarzeniu partia Baas przeszła do opozycji. W tym czasie Al-Bakr, pełniący funkcję przewodniczącego irackiego oddziału tego ugrupowania mianował swoim zastępcą Saddama Husajna, z którym był spokrewniony.

Dojście do władzy

Pod koniec lat sześćdziesiątych, w 1968 roku partia socjalistycznego odrodzenia arabskiego powróciła do władzy na skutek puczu. Al-Bakr objął urząd prezydenta a następnie premiera. Husajnowi przypadła natomiast funkcja wiceprezydenta. Partia Baas według komunikatu radiowego "przejęła władzę i położyła kres słabym i skorumpowanym reżimom , które reprezentowały kliki ignorantów, analfabetów, chciwców, złodziei, szpiegów i syjonistów"[2]. Dotychczasowy prezydent Abd ar-Rahman Arif został wygnany z kraju i udał się do Londynu. Będąc u władzy baasiści od razu zaczęli zwalczać potencjalnych rywali. 14 dni po przewrocie uczestnicy spisku Nayef, Daud i Naser Al-Hani, wchodzący w skład dotychczasowo sojuszniczej organizacji Rewolucyjny Ruch Arabski zostali odsunięci od udziału w rządzie. Władza skupiła się w rękach al-Bakra. Po dojściu do władzy sformułował prowadzoną przez niego Radę Dowództwa Rewolucyjnego[3]. W celu umocnienia władzy, od jesieni 1968 roku irackie służby specjalne przeprowadziły na szeroką skalę serię czystek, w rezultacie których aresztowano wiele osób, które w mniemaniu BAAS mogły przedstawiać dla niej zagrożenie, także w szeregu wybitnych działaczy samej BAAS. Szczególny rozgłos otrzymał odkryty przez Saddama tzw. syjonistyczny spisek. Dla wielu Żydów, obwinionych o współpracę z izraelskimi służbami specjalnymi na placach Bagdadu zostały zbudowane szubienice i rozpoczęły się publiczne egzekucje. Ogromne tłumy ludzi tańczących na ulicach świętowały wyroki śmierci dla zdrajców[4]. Trudne dla nowego rządu baasistów okazały się relacje z baasistowską Syrią. Według Syryjczyków przywódcy Iraku nie zasługiwali na zaufanie. Wrogość między obydwoma państwami rządzonymi przez oddziały tej samej organizacji jeszcze się pogłębiła, gdy Irak stał się celem emigracji syryjskich basistów odsuniętych od władzy w 1966[5].

Jako prezydent

Rządy oparł na utworzonym w 1974 roku Narodowy Front Postępowy. Front skupiał Partię Baas, Partię Komunistyczną (do czasu jej rozbicia przez nacjonalistów), partie kurdyjskie - Partię Rewolucyjną i prorządowe sekcje centrowej Partii Demokratycznej[6]. Okres jego rządów upłynął dla Iraku pod znakiem rozwoju gospodarczego i poprawy poziomu życia ludności. Przeprowadzono reformę ziemską polegającą na odebraniu ziemi posiadanej od wieków przez właścicieli ziemskich. Jednak, w drugiej połowie lat siedemdziesiątych Al-Bakr zaczął stopniowo tracić władzę na rzecz swojego kuzyna, Saddama Husajna, aż w końcu ustąpił z urzędu w 1979 roku. Oficjalnym powodem jego odejścia były "przyczyny zdrowotne". Zmarł w 1982 roku w niewyjaśnionych okolicznościach.

Gospodarka

1972 rozpoczął się w Iraku proces nacjonalizacji zachodnich firm paliwowych, które do tej pory miały monopol w Iraku. W wyniku nacjonalizacji w przeciągu dwóch lat dochody ropy wzrosły aż dziesięciokrotnie[7]. Aktywnie przyczyniał się do modernizacji gospodarki kraju. Nadzorował także modernizację regionów wiejskich, mechanizację rolnictwa i dystrybucję ziemi. Jego zasługą są też znaczące przemiany w przemyśle energetycznym oraz w usługach publicznych takich jak transport i edukacja. Mimo formalnie socjalistycznego charakteru partii Baas w kraju dominował wolny rynek wynikało to głównie z sunnickiego wyznania przedstawicieli rządu[8]. Polityka ta poprawiła warunki życia nie tylko rządzącej elity ale także zwykłych obywateli. W 1974 r. na budownictwo mieszkaniowe przeznaczono dziewięciokrotnie wyższy nakład niż dwa lata wcześniej, na transport jedenastokrotnie a na inwestycje przemysłowe, zakłady, infrastrukturę i fabryki dwunastokrotnie. Znacznie poprawiał się też poziom życia[9]. W połowie lat 70. Irak wykupił od firmy Karkar Electronics z San Francisco najnowocześniejsze w ówczesnym świecie radiotelefony. W ten sposób znacznie rozbudowano komunikację i łączność w kraju[10].

Polityka zagraniczna Iraku

Świat arabski i Izrael

W 1978 roku w Iraku obradował kongres Ligi Arabskiej[11]. Złe pozostawały natomiast stosunki z Izraelem. Rząd tego kraju rozpoczął finansowanie kurdyjskich separatystów[12]. W 1973 roku Irak skierował dywizję wojsk na front syryjski w wojnie Jom Kippur. Wojska te odegrały znaczącą rolę w walkach[13], chociaż ostatecznie zostały odparte przez Izrael[14]. Mimo wspólnego udziału w wojnie relacje Iraku z Syrią i Egiptem nie były najlepsze. Rządy Syrii i Egiptu nie skonsultowały z Irakiem swoich planów wojennych, ani również nie uprzedziły o zawieszeniu broni. W rezultacie Irak nie zaakceptował dotyczącej zawieszenia broni rezolucji ONZ nr 338[13].

 Osobny artykuł: Stosunki iracko-syryjskie.

W 1969 roku z irackiej inicjatywy powstała palestyńska formacja zbrojna - Arabski Front Wyzwolenia, podlegająca irackiej partii Baas[15]. Przywódcą grupy został Zajd Hajdar - zamieszkały w Iraku Palestyńczyk i członek tamtejszej partii Baas. Arabski Front Wyzwolenia był (i pozostaje dalej) jednym z członków Organizacji Wyzwolenia Palestyny[16].

Relacje z Indiami i Pakistanem

Dobre relacje nawiązał z rządzonymi przez Indirę Gandhi Indiami[17]. Wrogie stosunki utrzymywał natomiast z Pakistanem. Gdy w lutym 1973 roku premier tego państwa, Zulfikar Ali Bhutto nakazał armii stłumić rebelię, do której doszło w Beludżystanie, wojska pakistańskie miały rzekomo odkryć skład broni pochodzącej z Iraku[18]. Szach Iranu obawiający się rozprzestrzeniania się tendencji separatystycznych w irańskim Beludżystanie, wspomógł armię pakistańską[19]. Irak po raz kolejny wysłał na pomoc separatystom broń transportowaną poprzez porty Pakistanu[20]. Pakistańskiej flocie udało się jednak zachować skuteczną blokadę portów[21]. Irak wsparł separatystów beludżystańskich, mając nadzieję na to że konflikt rozprzestrzeni się również w głównym rywalu Iraku, Iranie. W 1973 roku, Irak dostarczył siłom beludżystańskim broń konwencjonalną oraz otworzył w Bagdadzie biuro Frontu Wyzwolenia Beludżystanu (BLF). Iracka operacja miała pozostać w tajemnicy, w 1973 roku, została wykryta przez pakistańskie służby specjalne MI po tym jak jeden z przywódców separatystów, Akbar Bugati poinformował o broni przechowywanej w irackiej ambasadzie[20]. O północny 9 lutego 1973 roku, wojsko pakistańskie rozpoczęło operację zajęcia irackiej ambasady. Pakistańczykom udało się aresztować ambasadora, jego wojskowego attaché, i personel dyplomatyczny. Władze wykryły 300 radzieckich pistoletów maszynowych z pięciotysięczną liczbą naboi i pokaźną kwotą finansową, miały być one rozprowadzone pośród grup separatystów w Beludżystanie. Bhutto, nakazał żandarmerii natychmiast wyrzucić z kraju irackiego ambasadora i jego personel, uznając irackich dyplomatów za persony non grata[20].

Relacje z USA i ZSRR

Husajn odpowiedzialny za politykę zagraniczną kraju podpisał radziecko-irackie traktat o przyjaźni i współpracy zapewniającego wszechstronne radzieckie wsparcie dla reżimu irackiego. Sam al-Bakr był przeciwny nawiązaniu stosunków z ZSRR a według jednej z wersji w trakcie jednej z ostrych dyskusji na temat polityki zagranicznej, zdenerwowany Husajn miał wyciągnąć broń i strzelić w przedramię dyskutanta[22]. Opierając się na wsparciu ZSRR, rząd znacjonalizował przemysł naftowy i przezbroił iracką armię. Zainteresowane Bliskim Wschodem Stany Zjednoczone Ameryki nie były zachwycone radykalnymi działaniami irackiego rządu. W dodatku Irak który w lutym 1972 roku podpisał układ z ZSRR (który był zbliżony do tych które Związek Radziecki zawierał z krajami bloku wschodniego zachwiał układ sił w regionie. W 1975 roku w ramach pogłębienia relacji z blokiem wschodnim, Irak zyskał status obserwatora w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej[23]. Układ z ZSRR spowodował pogorszenie relacji z USA które spowodowało mające miejsce w latach 1973-1975 finansowanie przez CIA kurdyjskich rebeliantów walczących z rządem Baas[24]. Pod wpływem al Bakra, Irak zdystansował się od ZSRR i rozpoczął proces poprawy stosunków z USA[25]. Niemniej jednak dzięki układowi z ZSRR, rząd uzyskał pozbył się wroga wewnętrznego - lokalnych komunistów którzy najlepiej zorganizowaną w państwach arabskich partią (Iracka Partia Komunistyczna). Działalność opozycyjna partii mogła doprowadzić do ingerencji Związku Radzieckiego w sprawy irackie, ku zadowoleniu baasistów, dzięki układowi z ZSRR Moskwa wpłynęła na komunistów którzy zdecydowali się na wejście w tymczasowy sojusz z baasistami. Pod długich debatach wewnątrzpartyjnych komuniści w 1974 roku weszli w skład Narodowego Frontu Postępowego przez co w pewien sposób zostali wchłonięci przez partię Baas i przestali liczyć się jako samodzielna partia[26].

al-Bakr na szczycie Ligi Arabskiej w Bagdadzie w 1978 roku, na fotografii widoczni są również Saddam Husajn, prezydent Syrii Hafiz al-Asad oraz premier Libanu, Salim al-Huss
Relacje z Iranem

PNa krótko po ustanowieniu bliższych relacji radziecko-irackich, rząd Stanów Zjednoczonych wraz z władcą Iranu opracował strategię osłabienia Iraku. Jednym z jej elementów było wsparcie Kurdów niechętnych wobec rządu. Kurdowie otrzymali wsparcie militarną (w postaci broni i doradców wojskowych) a także pieniężną. Zwycięstwo nad separatystami kurdyjskimi udało się osiągnąć dzięki podpisaniu 6 marca 1975 roku Umowy Algierskiej z irańskim szachem Mohammadem Rezą Pahlawim. Iran w zamian za zrzeczenie się przez Irak prawa do części szlaku wodnego w Szatt al Arab wycofał swoje wsparcie dla Kurdów[27].

  1. ↑ al-Marashi, Ibrahim; Salama: Iraq's Armed Forces: an Analytical History. Routledge, 2008, s. 92. ISBN 978-0-415-40078-7.
  2. ↑ Ахмед Хаса аль-Бакр — Барзани. Пятая курдско-иракская война. Добро пожаловать в Курдистан — СТРАНИЦЫ ИЗ ИСТОРИИ. Архивировано из первоисточника 11 августа 2011.
  3. ↑ Перейти к: 1 2 Стенограмма радиопередачи «В круге СВЕТА». — интервью Е. М. Примакова радиостанции «Эхо Москвы», 21.01.2006
  4. ↑ Перейти к: 1 2 Ефим Шуман. Саддам Хусейн: на вершине власти. НЕМЕЦКАЯ ВОЛНА (29.01.2003). Архивировано из первоисточника 11 августа 2011.
  5. ↑ Tripp Ch.: Historia Iraku. Warszawa: Książka i Wiedza, 2009, s. 249. ISBN 978-83-05-13567-2.
  6. ↑ Muhammad Faour. The Arab World After Desert Storm. Washington, D.C.: US Institute of Peace Press. 1993. s. 40-41
  7. ↑ Malik s.44
  8. ↑ Malik s.43
  9. ↑ Malik s.45-46
  10. ↑ Malik s.92
  11. ↑ The Online Museum of Syrian History
  12. ↑ Malik s.59-60
  13. ↑ a b Ożarowski R.: Ideologia na Bliskim Wschodzie. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2006, s. 91. ISBN 83-7326-356-X.
  14. ↑ Malik s.92-93
  15. ↑ Jarząbek J.: Palestyńczycy na drodze do niepodległości. Rozwój, przemiany i kryzys ruchu narodowego. Warszawa: TRIO, 2012, s. 137. ISBN 9788374363013.
  16. ↑ Historical Dictionary of Islamic Fundamentalism. s. 32.
  17. ↑ Ghosh, Anjali (2009). India’s Foreign Policy. Pearson. s. 306–307. ISBN 978-8131710258.
  18. ↑ US Country Studies. "Zulfikar Ali Bhutto" (PHP)
  19. ↑ BBC, News page. "Pakistan risks new battlefront". BBC News
  20. ↑ a b c Laurie Mylroie (20050844741698.). Study of Revenge: The First World Trade Center Attack and Saddam Hussein's War Against America. United States: Summary Publishing ltd. ISBN 0-8447-4169-8.
  21. ↑ Selig Harrison. In Afghanistan's Shadow: Baluch Nationalism and Soviet Temptation. Selig Harrison. ISBN 1-4128-0469-8.
  22. ↑ Malik s.40
  23. ↑ Smolansky, Oleg; Smolansky, Bettie (1991). The USSR and Iraq: The Soviet Quest for Influence. Duke University Press. s. 25. ISBN 978-0-8223-1116-4.
  24. ↑ Tripp, Charles (2010). A History of Iraq. Cambridge University Press. s. 203. ISBN 978-0-521-87823-4.
  25. ↑ Maliks. 44
  26. ↑ Malik s.44-45
  27. ↑ Malik s.74-75

Bibliografia

Premierzy Iraku
Królestwo Iraku
(Brytyjski Mandat Mezopotamii)
(1920–1932)
Królestwo Iraku
(1932–1958)
Republika Iraku
(1958–2003)
Rządy Baas
(1968–2003)
Iracka Rada Zarządzająca
(2003–2004)
Republika Iraku
(od 2004)

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ahmad_Hasan_al-Bakr&oldid=43943126”