Nasiono: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Anulowanie wersji 41683797 autora 89.231.99.71 (dyskusja) w końcu tak jak jest |
m poprawiam sposób wywołania przypisów |
||
| Linia 35: | Linia 35: | ||
* [[diaspora (botanika)]]. |
* [[diaspora (botanika)]]. |
||
{{Przypisy|przypisy= |
|||
==Bibliografia== |
|||
<references> |
|||
<ref name="Szweykowska-2003" >{{Cytuj książkę | autor = Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy | tytuł = Botanika t.1 Morfologia | data = 2003 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-01-13953-6 | strony =277-283 i 301-304 }}</ref> |
<ref name="Szweykowska-2003" >{{Cytuj książkę | autor = Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy | tytuł = Botanika t.1 Morfologia | data = 2003 | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | isbn = 83-01-13953-6 | strony =277-283 i 301-304 }}</ref> |
||
<ref name="Młodzianowska-1961">{{cytuj książkę |nazwisko=Młodzianowska |imię=Danuta |tytuł=Nasionoznawstwo |rok=1961 |wydawca=Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne |miejsce=Warszawa}}</ref> |
<ref name="Młodzianowska-1961">{{cytuj książkę |nazwisko=Młodzianowska |imię=Danuta |tytuł=Nasionoznawstwo |rok=1961 |wydawca=Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne |miejsce=Warszawa}}</ref> |
||
<ref name="Kopcewicz-2002">{{cytuj książkę | autor = Stanisław Lewak | tytuł = Kiełkowanie nasion W: Fizjologia roślin (red. Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław) | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 2002 | strony = 485-498 | isbn = 8301137533}}</ref> |
<ref name="Kopcewicz-2002">{{cytuj książkę | autor = Stanisław Lewak | tytuł = Kiełkowanie nasion W: Fizjologia roślin (red. Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław) | wydawca = Wydawnictwo Naukowe PWN | miejsce = Warszawa | data = 2002 | strony = 485-498 | isbn = 8301137533}}</ref> |
||
<ref name="Schulze-2002">{{Cytuj książkę | autor= Schulze Ernst-Detlef, Beck Erwin, Müller-Hohenstein Klaus | tytuł = Plant ecology | data =2002 | wydawca = Springer Verlag | miejsce = New York | isbn = 3-540-20833-X | strony = 541-578 }}</ref> |
<ref name="Schulze-2002">{{Cytuj książkę | autor= Schulze Ernst-Detlef, Beck Erwin, Müller-Hohenstein Klaus | tytuł = Plant ecology | data =2002 | wydawca = Springer Verlag | miejsce = New York | isbn = 3-540-20833-X | strony = 541-578 }}</ref> |
||
}} |
|||
</references> |
|||
[[Kategoria:Anatomia roślin]] |
[[Kategoria:Anatomia roślin]] |
||
Wersja z 17:59, 12 sty 2016
a) łupina nasienna, b) bielmo, c) liścień, d) zarodek
Nasiono, nasienie (łac. semen) – organ roślin nasiennych powstający z zapłodnionego zalążka i składający się z zarodka otoczonego tkanką zapasową i osłoniętego łupiną nasienną[1]. Zarodek jest nowym organizmem roślinnym. Tkanka spichrzowa umożliwia wzrost zarodka w pierwszym okresie rozwoju, a łupina nasienna pełni funkcję ochronną[2].
Poznaniem budowy nasion zajmowała się początkowo botanika ogólna. Z czasem wyodrębniły się odrębne nauki: karpologia i nasionoznawstwo.
Budowa
Struktury składające się na nasiono to zarodek, łupina nasienna oraz tkanki spichrzowe. Tkanką spichrzową mogą być bielmo (endosperma), obielmo (perysperma) i inne rodzaje tkanek[2]. U roślin nagozalążkowych materiał zapasowy nasiona stanowi bielmo pierwotne. Nasiona u okrytozalążkowych mogą występować jako bezbielmowe (materiały odżywcze gromadzone są w liścieniach), bielmowe i obielmowe[1].
Nasiona nasiennych powstają z zalążka. Po zapłodnieniu komórki jajowej przez komórkę plemnikową powstaje zygota, z której wykształca się zarodek. Zarodek jest jedyną strukturą zawierającą materiał genetyczny obu osobników rodzicielskich[2]. U nagonasiennych łupina nasienna tworzy się z diploidalnych komórek sporofitu, a bielmo z haploidalnych komórek gametofitu żeńskiego[1]. U okrytonasiennych bielmo jest triploidalne. Ponieważ powstaje z połączenia z innym plemnikiem niż plemnik łączący się z komórka jajową, jest genetycznie różne od zalążka. Elementy nasienia rozwinięte są w różnym stopniu zależnie od gatunku. U dwuliściennych organem spichrzowym są najczęściej liścienie[2].
Skład chemiczny
Ze względu na główny rodzaj substancji zapasowych nasiona dzielone są na mączyste i oleiste. W nasionach mączystych podstawowym materiałem zapasowym jest skrobia, w nasionach oleistych są to tłuszcze. Niekiedy wyróżnia się również nasiona białkowe, gromadzące znaczne ilości zarówno białek jak i tłuszczy. Większość roślin (około 90%) to nasiona oleiste. W nasionach zgromadzone są również zapasy soli mineralnych. Fityna występująca w nasionach, zapewnia rozwijającemu się zarodkowi jony Mg2+, Ca2+, K+ oraz fosforany[2].
Sposoby rozsiewania
Nasiona jako formy przetrwalnikowe roślin służą do rozmnażania i rozprzestrzeniania się. Rozsiewanie nasion może zachodzić na kilka sposobów[3]:
Znaczenie nasion w uprawie roślin
Wartość plonu jest zależna od jakości nasion użytych do siewu. Wraz z rozwojem rolnictwa rozwijały się również badania i metody oceny jakości nasion. Szczególny rozwój w tej dziedzinie nastąpił w XIX wieku, wraz z powstaniem pierwszych stacji kontroli nasion (w 1869 r. w Rydze). Przy ocenie jakości nasion uwagę zwraca się na ich czystość, zdolność kiełkowania, dorodność, czyli sposób wykształcenia, zdrowotność i cechy odmianowe. Czystość nasion zmniejsza zachwaszczenie upraw. Odpowiednia zdolność kiełkowania gwarantuje szybkie i równomierne wschody. Z dorodnych nasion wyrastają odpowiednio silniejsze, dające większy plon rośliny. Dobra zdrowotność nasion ogranicza występowanie chorób i szkodników. Czystość nasion pod względem cech odmianowych gwarantuje odpowiedni dobór roślin do warunków siedliskowych uprawy[4].
Zobacz też
- ↑ a b c Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy: Botanika t.1 Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 277-283 i 301-304. ISBN 83-01-13953-6.
- ↑ a b c d e Stanisław Lewak: Kiełkowanie nasion W: Fizjologia roślin (red. Kopcewicz Jan, Lewak Stanisław). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 485-498. ISBN 83-01-13753-3.
- ↑ Schulze Ernst-Detlef, Beck Erwin, Müller-Hohenstein Klaus: Plant ecology. New York: Springer Verlag, 2002, s. 541-578. ISBN 3-540-20833-X.
- ↑ Danuta Młodzianowska: Nasionoznawstwo. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1961.