Judea: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m MalarzBOT: poprawki w nazwach nagłówków końcowych
→‎Historia: Literówka
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 15: Linia 15:


== Historia ==
== Historia ==
Między [[X wiek p.n.e.|X]] a [[VI wiek p.n.e.|VI w. p.n.e.]] istniało tu [[królestwo Judy]] ze stolicą w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. Powstało po śmierci króla [[Salomon (król Izraela)|Salomona]] i rozpadzie [[zjednoczone królestwo Izraela|Izraela]] (ok. 930 p.n.e.) na królestwo północne ([[Królestwo Izraela (państwo północne)|Izrael]]) ze stolicą w [[Samaria|Samarii]] i południowe (Judę). Juda została podbita została przez władcę babilońskiego Nabukadnezara II ([[Nabuchodonozor II|Nabuchodonozora II]]) w [[586 p.n.e.]], a znaczna część jej ludności została uprowadzona do [[Babilon]]u ([[niewola babilońska]] [[Żydzi|Żydów]]). Po podbiciu państwa babilońskiego przez [[Starożytny Iran|Persów]] Juda została przekształcona w perską prowincję Jehud o dużym stopniu autonomii. Po jej zajęciu przez [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]] w roku [[IV wiek p.n.e.|332 p.n.e.]] upowszechniła się grecka nazwa Judy, Judea.
Między [[X wiek p.n.e.|X]] a [[VI wiek p.n.e.|VI w. p.n.e.]] istniało tu [[królestwo Judy]] ze stolicą w [[Jerozolima|Jerozolimie]]. Powstało po śmierci króla [[Salomon (król Izraela)|Salomona]] i rozpadzie [[zjednoczone królestwo Izraela|Izraela]] (ok. 930 p.n.e.) na królestwo północne ([[Królestwo Izraela (państwo północne)|Izrael]]) ze stolicą w [[Samaria|Samarii]] i południowe (Judę). Juda została podbita przez władcę babilońskiego Nabukadnezara II ([[Nabuchodonozor II|Nabuchodonozora II]]) w [[586 p.n.e.]], a znaczna część jej ludności została uprowadzona do [[Babilon]]u ([[niewola babilońska]] [[Żydzi|Żydów]]). Po podbiciu państwa babilońskiego przez [[Starożytny Iran|Persów]] Juda została przekształcona w perską prowincję Jehud o dużym stopniu autonomii. Po jej zajęciu przez [[Aleksander Macedoński|Aleksandra Macedońskiego]] w roku [[IV wiek p.n.e.|332 p.n.e.]] upowszechniła się grecka nazwa Judy, Judea.


=== Okres panowania rzymskiego ===
=== Okres panowania rzymskiego ===

Wersja z 15:13, 29 cze 2016

Nieprawidłowe parametry: {31|32||N|35|05||E}

Judea

Judea (hebr. יהודה, Yāhūdhā, arab. Jahuza, gr. Ιουδαία, łac. Iudaea) – górzysta kraina geograficzna położona w historycznej środkowej części Izraela. Obecnie terytorium to jest podzielone pomiędzy Izraelem a Autonomią Palestyńską. Judea to nazwa Judy używana od IV w. p.n.e. po przejęciu władzy nad Judą przez Greków.

Geografia

Wzgórza na pustyni w Judei

Judea to górzysty rejon, który można scharakteryzować jako kamienistą pustynię. Góry Judzkie dochodzą do wysokości 1020 m n.p.m. (góra Hebron na południu). Wzgórza obniżają się w kierunku południowym dochodząc do wysokości 400 m n.p.m.

Geograficznie rejon można podzielić na: wzgórza Hebronu, siodło Jerozolimy, wzgórza Betlejem i Pustynię Judzką, która dochodzi do Morza Martwego.

Na południu Judea przechodzi w pustynię Negew, na której dominują nagie skaliste szczyty oraz potężne płaskowyże poprzecinane głębokimi kanionami.

Głównymi miastami Judei są: Jerozolima, Betar Illit, Betlejem, Efrata, Gusz Ecjon, Jerycho i Hebron.

Historia

Między X a VI w. p.n.e. istniało tu królestwo Judy ze stolicą w Jerozolimie. Powstało po śmierci króla Salomona i rozpadzie Izraela (ok. 930 p.n.e.) na królestwo północne (Izrael) ze stolicą w Samarii i południowe (Judę). Juda została podbita przez władcę babilońskiego Nabukadnezara II (Nabuchodonozora II) w 586 p.n.e., a znaczna część jej ludności została uprowadzona do Babilonu (niewola babilońska Żydów). Po podbiciu państwa babilońskiego przez Persów Juda została przekształcona w perską prowincję Jehud o dużym stopniu autonomii. Po jej zajęciu przez Aleksandra Macedońskiego w roku 332 p.n.e. upowszechniła się grecka nazwa Judy, Judea.

Okres panowania rzymskiego

Mapa Judei za Heroda Wielkiego

Po powstaniu Machabeuszów w II w. p.n.e. Judea odzyskała niezależność pod władzą Machabeuszów. W połowie I w. p.n.e. (pomiędzy 63 p.n.e. a 55 p.n.e.) dostała się w sferę wpływów rzymskich. Początkowo Rzymianie zarządzali Judeą przy pomocy podległych lokalnych władców (Machabeusze, Herod). Od 6 r. n.e. obszar Judei, Samarii i Galilei, czyli cała Palestyna, stał się, pod nazwą Judea, częścią rzymskiej prowincji Syrii.

W odległości około 11 km na południe od Jerozolimy król Herod I Wielki wybudował na wzgórzu swój pałac i fortecę Herodion. U podnóża góry powstało miasto, w którym król został pochowany.

Zobacz też