Ruszcza (Kraków): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
przekształcam Szablon:Koordynaty na Szablon:Współrzędne |
m MalarzBOT: poprawki |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Współrzędne|50°05′06″N |
{{Współrzędne|50°05′06″N 20°09′25″E|type:landmark|umieść=na górze}} |
||
[[Plik:Ruszcza village (view from W), Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Ruszcza widok z zachodu]] |
[[Plik:Ruszcza village (view from W), Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Ruszcza widok z zachodu]] |
||
[[Plik:Tunnel in Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Tunel w Ruszczy, łączący ul. Organki z ul. Za Górą, widok z południa]] |
[[Plik:Tunnel in Ruszcza, Nowa Huta, Krakow, Poland.jpg|thumb|300px|Tunel w Ruszczy, łączący ul. Organki z ul. Za Górą, widok z południa]] |
Wersja z 10:27, 7 lis 2016
Ruszcza – dawna wieś podkrakowska, położona ok. 15 km na północny wschód od jego centrum. Od 1951 w granicach administracyjnych Krakowa, obecnie wchodzi w skład Dzielnicy XVIII Nowa Huta.
Historia
Pierwotną zabudowę wsi ujawniły badania archeologiczne, które ujawniły w jej centrum ślady osady ziemiankowej datowane na wieki do X do XIII. Pierwszy raz wzmiankowana w dokumentach w 1222 (dokument wspomina o kapelanie – Bernardzie z Ruszczy). Wieś stanowiła centrum majątku jednej z gałęzi potężnego średniowiecznego rodu małopolskiego Świebodziców-Gryfitów (pochodził z niego m.in. Klemens z Ruszczy), a następnie do ich potomków – magnackiego rodu Branickich, którzy przejęli nazwisko od sąsiedniej wsi – Branic. W 1312 w Ruszczy została erygowana parafia, prawdopodobnie istniał już wtedy kościół romański, przebudowany w 1420. W 1373 Elżbieta Łokietkówna przeniosła wieś z prawa polskiego na prawo średzkie. Od XV w. w Ruszczy działała szkoła parafialna. W końcu XVIII w. wieś po wymarciu rodu Branickich przeszła w ręce Badenich, a następnie Popielów. W końcu XIX w. wieś liczyła około 240 mieszkańców, około 40 domostw, 2 karczmy, posiadała też szkołę powszechną.
W 1951 włączona w granice Krakowa (gmina Ruszcza istniała jeszcze do 1954). W latach następnych przeprowadzono przez Ruszczę linię kolejową Nowa Huta – Podłęże, zajęto też część terenów pod budowę zaplecza Huty im. Lenina. Zlokalizowano też tutaj zakład karny.
Zabytki
W Ruszczy znajdują się następujące zabytki:
- gotycki kościół pod wezwaniem św. Grzegorza Wielkiego o charakterze obronnym, ufundowany na początku XV w. przez Wierzbiętę z Branic na miejscu starszej budowli romańskiej;
- neorenesansowy dwór Popielów (bardzo mocno zdewastowany) z drugiej połowy XIX w. oraz resztki dawnego parku.
Bibliografia
- Encyklopedia Krakowa. red. prowadzący Antoni Henryk Stachowski ; aut., recenzenci, konsult., współpr. Elżbieta Adamczyk et al.. Warszawa ; Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. ISBN 83-01-13325-2. (pol.).