Rawa Mazowiecka: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
→Rezerwaty przyrody: Poprawiona literówka (nawias) Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
m Wycofano edycje użytkownika 185.92.251.21 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Czytelnik Janek. |
||
Linia 53: | Linia 53: | ||
== Rezerwaty przyrody == |
== Rezerwaty przyrody == |
||
Na terenie miasta częściowo znajduje się |
Na terenie miasta częściowo znajduje się [[rezerwat przyrody Rawka]] chroniący koryto rzeki [[Rawka (rzeka)|Rawki]] z rozgałęzieniami od źródeł do ujścia<ref>{{cytuj stronę|url=http://lodz.rdos.gov.pl/formy-ochrony-przyrody|tytuł=Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 28.08.2015 r.) | data dostępu=14-10-2015}}</ref>. |
||
== Ochrona środowiska == |
== Ochrona środowiska == |
Wersja z 21:45, 6 gru 2016
Szablon:POL miasto infobox Rawa Mazowiecka – miasto w województwie łódzkim, w powiecie rawskim, położone nad Rawką i jej dopływem Rylką. Była stolicą Ziemi Rawskiej, województwa rawskiego oraz miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego[1] w starostwie rawskim w 1792 roku[2].
Według danych z 31 grudnia 2010 r. miasto miało 17 508 mieszkańców[3].
Położenie
Według danych z roku 2006[4] Rawa Mazowiecka ma obszar 13,69 km², w tym:
- użytki rolne: 62%
- użytki leśne: 6%
Według danych z 1 stycznia 2011 r. powierzchnia miasta wynosiła 14,28 km²[5]. Miasto stanowi 2,14% powierzchni powiatu.
Rawa Mazowiecka jako miasto stanowiące wydzieloną gminę miejską jest w całości otoczona przez gminę wiejską Rawa Mazowiecka.
W latach 1462-1793 Rawa była stolicą województwa rawskiego. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa skierniewickiego.
Rezerwaty przyrody
Na terenie miasta częściowo znajduje się rezerwat przyrody Rawka chroniący koryto rzeki Rawki z rozgałęzieniami od źródeł do ujścia[6].
Ochrona środowiska
Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Rawa Mazowiecka została sklasyfikowana jako trzydzieste czwarte najbardziej zanieczyszczone miasto Unii Europejskiej[7].
Historia
Rawa Mazowiecka pierwszy raz pojawia się w źródłach historycznych w 1228, lecz prawdopodobnie jeszcze wtedy nie posiadała praw miejskich. W 1321 Rawa uzyskała prawa miejskie (łac. Rava oppidum), stając się stolicą księstwa rawskiego. W latach 1355-1370 książę mazowiecki Siemowit III wybudował tu murowany zamek, który stanowił część systemu umocnień państwa Kazimierza Wielkiego. W 1462 król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk dokonał inkorporacji tutejszego księstwa do Korony, tworząc województwo rawskie, którego stolicą uczynił Rawę. Od 1562 przechowywany był na tutejszym zamku tzw. skarb rawski, pieniądze na utrzymanie wojska kwarcianego.
W Rawie Mazowieckiej zmarła przedstawicielka rodu Kostków, herbu Dąbrowa, Zofia[8] Domicela ( c. Macieja i Anny Czapskiej), ur. 1628, zm. Rządkowo k/ Rawy 21.08. 1698. Była wychowywana na dworze księżnej Ostrogskiej wojewodziny wołyńskiej; siostry Anny Alojzyny, a po jej śmierci na dworze księżnej Wiśniowieckiej matki Michała przyszłego króla Polski. Była hojną donatorką kościoła w Rawie,została pochowana w grobach nowego kościoła w Rawie, w 1698 roku.
W 1795 Rawa została włączona do Królestwa Prus, a od 1807 stała się stolicą powiatu rawskiego departamentu warszawskiego w Księstwie Warszawskim. Od 1815 znalazła się w Królestwie Polskim.
4 lutego 1863 Antoni Jeziorański, naczelnik wojenny województwa rawskiego w powstaniu styczniowym, wspólnie z Aleksandrem Sokołowskim i Franciszkiem Sokołowskim wykonał udane uderzenie na Rawę Mazowiecką, zdobywając rosyjskie koszary, pozyskując broń i biorąc jeńców. Istotną grupę wśród mieszkańców miasta stanowili Żydzi (w 1921 3018 osób, czyli ok. 1/3 ludności)[potrzebny przypis]. W 1941 Niemcy utworzyli getto, gromadząc w nim ponad 4 tys. Żydów. W 1942 wszyscy zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince i tam zamordowani. W styczniu 1945 miasto zostało zbombardowane, a następnie zdobyte przez Armię Czerwoną.
Zabytki
Znajdują się tu ruiny zamku książąt mazowieckich. Zachowaną basztę, którą opiekuje się Muzeum Ziemi Rawskiej można zwiedzać w sezonie letnim. W Rawie Mazowieckiej znajduje się też jedna z największych stacji zabytkowej Kolei Wąskotorowej Rogów – Rawa – Biała łączącej Rawę z Rogowem oraz Białą Rawską. Do zabytków można zaliczyć również dom przy ulicy Słowackiego, w którym niegdyś zatrzymał się Napoleon Bonaparte w trakcie jednej ze swych podróży. W Rawie znajdują się również 3 zabytkowe kościoły.
Według rejestru zabytków NID[9] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej Starego Miasta, nr rej.: 800-A z 4.10.1991
- zespół klasztorny augustianów, ob. pasjonistów, 1790:
- kościół pw. Wniebowzięcia NMP, nr rej.: 781 z 27.12.1967
- klasztor, nr rej.: 782 z 27.12.1967
- zespół klasztorny jezuitów, XVII-XVIII w.:
- kościół, obecnie parafialny pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, nr rej.: 777 z 27.12.1967
- dzwonnica, nr rej.: 779 z 27.12.1967
- kolegium, obecnie plebania, nr rej.: 780 z 27.12.1967
- kościół szpitalny pw. św. Ducha, obecnie ewangelicko-augsburski, XVI w., XIX w., nr rej.: 783 z 27.12.1967
- cmentarz żydowski, ul. Żydomicka, 1 poł. XVIII w., nr rej.: 872 A z 20.03.1992
- park miejski, 1 poł. XIX w., nr rej.: A 478 z 16.09.1978
- zamek książąt mazowieckich (ruina), XIV w., XVIII-XX w., obecnie Muzeum Ziemi Rawskiej nr rej.: 784 z 27.12.1967
- ratusz, ul. Piłsudskiego 5, 1822, nr rej.: 785 z 27.12.1967
- jatki miejskie, ul. Mickiewicza 11, 1820-30, nr rej.: 602-XI-389 z 29.06.1954 oraz 270 z 27.12.1967
- dworzec kolejki wąskotorowej, 1922, nr rej.: 1000 A z 31.12.1996 (dec. – Rogowska Kolej Dojazdowa ).
- układ torowy kolejki wąskotorowej, nr rej.: 1000 A z 31.12.1996 (dec. – Rogowska Kolej Dojazdowa ).
- kolejowy most stalowy na rzece Rawce, 1928, nr rej.: 1000 A z 31.12.1996 (dec. – Rogowska Kolej Dojazdowa ).
- dom, ul. Armii Krajowej 1, 1 poł. XIX w., nr rej.: 600-XI-37 z 29.06.1953 oraz 272 z 27.12.1967
- szkoła podstawowa, ul. Kościuszki 19, 1922, nr rej.: 916 A z 22.12.1992
- dom, ul. Łowicka 26, 1930, nr rej.: 631 z 29.09.1984
- dom (dworek), ul. 1 Maja 55, 2 poł. XIX w., nr rej.: 789 z 7.02.1982
- zespół willowy, ul. Miła 4, 1 ćw. XX w., nr rej.: 913 A z 4.12.1992:
- willa
- dom ogrodnika
- brama wjazdowa
- ogród
- dom, pl. Piłsudskiego 4 (siedziba niektórych wydziałów Urzędu Miasta), 1 poł. XIX w., nr rej.: 786 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 4 a, poł. XIX w., nr rej.: 787 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 4 b, poł. XIX w., nr rej.: 788 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 10, XVIII/XIX w., nr rej.: 789 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 11, poł. XIX w., nr rej.: 790 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 12, poł. XIX w., nr rej.: 791 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 14, 1824-25, nr rej.: 792 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 15 (d.16), poł. XIX w., nr rej.: 793 z 27.12.1967
- dom, pl. Piłsudskiego 16 (d.17), poł. XIX w., nr rej.: 271 z 27.12.1967
- dom, ul. Słowackiego 44 (d.14), nr rej.: 601-XI-38 z 29.06.1954
- dom, ul. Warszawska 8, nr rej.: 769 z 25.08.1986
- dom, pl. Wolności 6, 1 poł. XIX w., nr rej.: 795 z 27.12.1967
- młyn gospodarczy, ul. Słowackiego 31, 1918/19, nr rej.: 886 A z 4.12.1992
Legenda
Władający księstwem rawskim Siemowit III po śmierci pierwszej żony Eufemii ożenił się powtórnie. Początkowo małżeństwo układało się szczęśliwie, jednak później Siemowit III zaczął podejrzewać, że żona go zdradza. Mimo że była w ciąży, kazał zamknąć ją w zamkowej wieży. Chociaż torturowana służąca nic złego na swoją panią nie powiedziała, książę rozkazał domniemanego kochanka księżnej powlec końmi, a żonę po porodzie zgładzić. Nowo narodzonego chłopca oddał zaś na wychowanie ubogiej kobiecie w okolicach Rawy. Kiedy dowiedziała się o tym córka księcia z pierwszego małżeństwa, Małgorzata, żona Kaźka, księcia słupskiego, zabrała potajemnie dziecko na swój dwór na Pomorze. Wychowała brata jak należało na księcia. Kiedy chłopiec dorósł, był tak podobny do Siemowita III, że nikt nie mógł wątpić, że jest synem księcia mazowieckiego. Zrozpaczony władca, gdy go ujrzał, zrozumiał jak strasznie się pomylił podejrzewając żonę o zdradę i skazując ją na śmierć. Duch księżnej powraca podobno na rawski zamek[potrzebny przypis].
Wspólnoty wyznaniowe
Na terenie miasta działalność religiną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
Demografia
Dane z 30 czerwca 2004[11]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 17 765 | 100 | 9209 | 51,8 | 8556 | 48,2 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
1299,6 | 673,7 | 625,9 |
- Piramida wieku mieszkańców Rawy Mazowieckiej w 2014 roku[12].
Komunikacja
Przez miasto przebiegają drogi krajowe i wojewódzkie:
- droga krajowa nr S8 (E67)
- droga krajowa nr 72
- droga wojewódzka nr 707
- droga wojewódzka nr 725
- droga wojewódzka nr 726
Przez miasto przebiega linia Kolei Wąskotorowej Rogów – Rawa – Biała. Znajduje się tu stacja Rawa Mazowiecka, oraz przystanek Zamkowa Wola. Obecnie na trasie kolejki odbywa się sezonowy ruch turystyczny.
Współpraca międzynarodowa
Miasta i gminy partnerskie:
Osoby urodzone w Rawie Mazowieckiej
- Wojciech Bartkowicz – polski duchowny katolicki, rektor Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie.
- Sławomir Broniarz – prezes Zarządu Głównego Związku Nauczycielstwa Polskiego
- Tomasz Dedek – aktor
- Jan Antoni Grabowski – polski pisarz i pedagog
- Ludwik Maurycy Hirszfeld – anatom
- Halina Konopacka – polska lekkoatletka, złota medalistka olimpijska z Amsterdamu (zm. 1989)
- Edyta Kucharska – siatkarka
- Tadeusz Łapiński – malarz i grafik
- Stanisław Nikodem Markiewicz – polski lekarz, higienista, a także działacz społeczny.
- Andrzej Michalak – polski podoficer, zginął w katastrofie polskiego samolotu Tu-154M w Smoleńsku 10 kwietnia 2010,
- Edward Pietrzyk – generał, dowódca wojsk lądowych
- Radosław Rybak – siatkarz, reprezentant Polski
- Grzegorz Wojciechowski – senator
- Janusz Wojciechowski – prezes NIK w latach 1995–2001, eurodeputowany z listy PSL do Parlamentu Europejskiego od 2004 roku
Osoby związane z Rawą Mazowiecką
- Marta Kielczyk, dziennikarka
- Jan Chryzostom Pasek – pamiętnikarz, ukończył kolegium jezuickie w Rawie
Honorowi obywatele Rawy Mazowieckiej
- Józef Piłsudski – Marszałek Polski
- Eugeniusz Walczuk – profesor Politechniki Łódzkiej
- Sławek Wierzcholski – muzyk, dziennikarz radiowy i prasowy, założyciel grupy Nocna Zmiana Bluesa
- Józef Zawitkowski – biskup pomocniczy diecezji łowickiej
- Mieczysław Iwanicki – dziekan dekanatu rawskiego
- Elżbieta Dedek – pianistka
- Jan Koziatek[13] – były[14] przełożony domu zakonnego Zgromadzenia Męki Jezusa Chrystusa w Rawie Mazowieckiej.
- ↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 37.
- ↑ Karol de Perthées, Mappa szczegulna woiewodztwa rawskiego, 1792
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym (Stan w dniu 31 XII 2010 r.). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-06-10. ISSN 1734-6118.
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2011 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011-08-10. ISSN 1505-5507.
- ↑ Rejestr Form Ochrony Przyrody prowadzony przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Łodzi (stan na 28.08.2015 r.). [dostęp 14-10-2015].
- ↑ Przerażający raport ws. jakości powietrza. Polskie miasta na czele listy. 2016-05-14.
- ↑ Jerzy Antoni Kostka, Kostkowie herbu Dąbrowa. Wyd. Z.P. POLIMER Koszalin 2010 ISBN 978-83-89976-40-6, s. 56
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 19 września 2008].
- ↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
- ↑ Błąd w przypisach: Błąd w składni elementu
<ref>
. Brak tekstu w przypisie o nazwiepopulacja2016
BŁĄD PRZYPISÓW - ↑ Pasjoniści: o. Jan Koziatek Honorowym Obywatelem Rawy. Konferencja Wyższych Przełożonych Zakonów Męskich w Polsce, 2011-12-22. [dostęp 2014-08-21]. (pol.).
- ↑ Zmiany u pasjonistów. Gość Niedzielny, 2014-07-08. [dostęp 2014-08-21]. (pol.).
Zobacz też
Linki zewnętrzne
- Strona Urzędu Miasta
- Strona Młodzieżowej Rady Miasta Rawa Mazowiecka
- Serwis informacyjny www.erawa.pl - Dobra Strona Miasta
- Rawa Mazowiecka w Regionalnym Katalogu Zabytków
- Rawa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 550 .