Świat przedstawiony: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m Wycofano edycje użytkownika 31.11.128.177 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Seapeys.
Linia 9: Linia 9:
Za twórcę pojęcia świata przedstawionego uważany jest Roman Ingarden{{fakt}}.
Za twórcę pojęcia świata przedstawionego uważany jest Roman Ingarden{{fakt}}.


Niejakim odpowiednikiem pojęcia świata przegowno
Niejakim odpowiednikiem pojęcia świata przedstawionego w sztuce filmowej jest [[diegeza]]{{odn|Skowronek|2006}}.


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==

Wersja z 19:43, 31 sty 2017

Świat przedstawiony – jeden ze składników utworu literackiego, reprezentuje ogół świata przedstawionego w utworze (czas akcji, miejsce akcji, bohaterów, zdarzenia, procesy życiowe, świat fizyczny itp.).

Świat przedstawiony to całokształt zaprezentowanych w nim zjawisk (stanów rzeczy, procesów, przeżyć, działań ludzkich), będący przedmiotowym korelatem semantycznej warstwy wypowiedzi literackiej: sfera fikcyjnych desygnatów (fikcja literacka) konstytuowana przez znaczenia słów, zdań i większych odcinków tekstu, narastająca wraz z jego rozwojem i organizująca się wedle określonych założeń kompozycyjnych (kompozycja). Budulcem świata przedstawionego jest wyzyskany przez autora materiał tematyczny, który podlega zabiegom selekcji, interpretacji i konstrukcji zgodnie z konkretnym zamysłem artystycznym, koncepcją teoriopoznawczą i intencją ideologiczną. Elementarnymi jednostkami konstrukcyjnymi świata przedstawionego są motywy; ich różnorodne kombinacje tworzą całości tego rodzaju, co postać literacka, fabuła, sytuacja liryczna; motywy dynamiczne kształtują czasowy wymiar świata przedstawionego (czas w dziele literackim), motywy statyczne, jego wymiary przestrzenne (przestrzeń w dziele literackim).

Centralnym składnikiem świata przedstawionego, zapewniającym mu wewnętrzną koherencję i decydującym o jego całościowym układzie, jest temat. Świat przedstawiony stanowi zasadniczy wykładnik funkcji poznawczej dzieła. Będąc konstrukcją literacką poddaną działaniu założeń konwencjonalnych, obowiązujących w danym gatunku literackim, jest zarazem – w mniejszym lub większym stopniu – odpowiednikiem jakiejś rzeczywistości ludzkiej: psychologicznej, społecznej, historycznej. W tym zakresie podpadać może pod kryteria prawdy (prawda w dziele literackim) lub prawdopodobieństwa; w szczególności dotyczy to utworów epickich (epika) i dramatycznych (dramat).

O świecie przedstawionym, którego elementy lub ich układ (następstwo w czasie, związki przyczynowo-skutkowe, motywacja zdarzeń i zachowań postaci) zgodne są ze społecznie utwierdzonymi stereotypami poznawczymi, zwykło się mówić, że ma on charakter realistyczny (realizm); natomiast światu przedstawionemu budowanemu w opozycji do utrwalonego społecznie sposobu pojmowania rzeczywistości i praw nią rządzących przypisuje się znamiona fantastyczności (fantastyka). Niekiedy świat przedstawiony jest rozbudowanym znakiem wskazującym na treści bezpośrednio w dziele nie zakomunikowane. Dotarcie do nich poprzez elementy i relacje dane wprost w świecie przedstawionym wymaga od czytelnika specjalnych zabiegów interpretacyjnych; tak dzieje się w przypadku alegorii lub symbolu. Każdy jednak rodzaj świata przedstawionego stanowi sam przez się układ nie w pełni dookreślony, wzywający odbiorcę do odpowiednich precyzacji i dopełnień; określoność uzyskuje dopiero w procesie czytelniczej konkretyzacji dzieła literackiego.

Za twórcę pojęcia świata przedstawionego uważany jest Roman Ingarden[potrzebny przypis].

Niejakim odpowiednikiem pojęcia świata przedstawionego w sztuce filmowej jest diegeza[1].

Bibliografia