Bereza: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne techniczne |
m {{Kontrola autorytatywna}} |
||
| Linia 76: | Linia 76: | ||
{{Miasta obwodu brzeskiego}} |
{{Miasta obwodu brzeskiego}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
[[Kategoria:Polesie (Białoruś)]] |
[[Kategoria:Polesie (Białoruś)]] |
||
Wersja z 09:40, 3 maj 2017
 Stara część miasta | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+375 01643 | ||||
| Kod pocztowy |
225210 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
1 | ||||
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
Położenie na mapie Białorusi  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:city} | |||||
| Strona internetowa | |||||
Bereza (biał. Бяроза), do 1945 Bereza Kartuska[2] – miasto na Białorusi, w obwodzie brzeskim, siedziba rejonu bereskiego, do 1945[3] w Polsce, w województwie poleskim, w powiecie prużańskim.
Linia kolejowa Błudeń – Baranowicze, miasto leży nad rzeką Jasiołdą.
Prywatne miasto duchowne położone było w końcu XVIII wieku powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[4].
Historia
Klasztor Kartuzów
Klasztor Kartuzów ufundował podkanclerzy litewski Kazimierz Leon Sapieha w roku 1648. Kamień węgielny pod budowę klasztoru poświęcił nuncjusz apostolski Jan de Torres (abp adrianopolitański). Kartuzja budowana była przez architekta sprowadzonego z Włoch. Uposażenie klasztoru (okoliczne miasteczka, wsie, wody i lasy) zatwierdził sejm w 1653. Po zakończeniu budowy kościoła klasztornego konsekrował go biskup wileński Aleksander Kazimierz Sapieha dnia 6 czerwca 1666. Kościół wraz z eremami otoczony został wałami tak, że całość miała kształt sześciokątnej twierdzy. W 1706 car Piotr I Wielki wraz z Augustem II zajęli klasztor z wojskiem. W klasztorze pozostał garnizon 1500 dragonów. Klasztor został zdobyty przez wojska Karola XII w dniu 28 kwietnia 1706. Karol XII w klasztorze spędził dzień 30 kwietnia. Kasata klasztoru nastąpiła w roku 1831. Później kościół klasztorny służył jako kościół parafialny dekanatu prużańskiego[potrzebny przypis].
W XIX w.
Stacja kolejowa drogi żelaznej moskiewsko–brzeskiej między Liniewem a Kosowem. Wcześniej, gdy funkcjonowała poczta konna, była tu stacja pocztowa między pobliskimi stacjami Swadbicze i Zapole. Poczta konna obsługiwała trasę aż do Moskwy.
Przed 1939
Na początku 1919 roku Berezę Kartuską zajęli bolszewicy. 14 lutego 1919 roku miejscowość została odbita przez grupę Wojska Polskiego pod dowództwem kpt. Piotra Mienickiego. Polacy zmusili bolszewicki garnizon do wycofania się na wschód, wzięli do niewoli 80 żołnierzy i zdobyli 2 karabiny maszynowe (Bój pod Berezą Kartuską). Datę tę przyjmuje się jako początek wojny polsko-bolszewickiej[5]. Przed 1939 miasto znajdowało się w powiecie prużańskim. Burmistrzem miasta był Jan Downar (w 1945 pierwszy starosta powiatu kętrzyńskiego). W Berezie był jeden kościół katolicki i jedna cerkiew. Miasto było siedzibą wiejskiej gminy Bereza Kartuska (do 1932). 1 kwietnia 1939 roku do miasta włączono wieś Nowosiółki z gminy Sielec[6].
Obóz dla więźniów politycznych
W latach 1934–1939 w Berezie Kartuskiej funkcjonował obóz zwany Miejscem Odosobnienia w Berezie Kartuskiej, przeznaczony głównie dla więźniów politycznych będących przeciwnikami rządów sanacyjnych. Przetrzymywano w nim m.in. działaczy endeckich, komunistycznych, ludowych i socjalistycznych oraz nacjonalistów ukraińskich[7].
Ludzie związani z Berezą Kartuską
- Janusz Cywiński – polski aktor,
- Kadie Mołodowska – polska poetka i powieściopisarka żydowskiego pochodzenia,
- Mirosław Mossakowski – polski lekarz neurolog i neuropatolog, prezes Polskiej Akademii Nauk.
Demografia inne
Liczba mieszkańców:
- 1 stycznia 1878 – 2507 osób, w tym 1386 kobiet (w liczbie ogólnej 1113 Żydów)
- przed 1939 – 3986 osób.
-
Napoleon Orda, Klasztor obronny Kartuzów -
Ruiny klasztoru -
Ratusz miejski -
Stara część miasta -
Zachowana brama klasztorna -
Cerkiew św. Piotra i św. Pawła -
Cerkiew św. Michała Archanioła -
Kościół św. Trójcy
- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.)
- ↑ Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 lutego 1937 r. o ustaleniu urzędowych nazw miast (M.P. z 1937 r. nr 69, poz. 104).
- ↑ Ustawa z dnia 31 grudnia 1945 r. o ratyfikacji podpisanej w Moskwie dnia 16 sierpnia 1945 r. umowy między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej (Dz.U. z 1946 r. nr 2, poz. 5).
- ↑ Вялiкi гicтарычны атлас Беларусi, Т. 2, Mińsk 2013, s. 108.
- ↑ Wstępna faza walk. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 57. ISBN 978-83-11-11934-5.
- ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 27, poz. 178
- ↑ Sławomir Koper, Afery i skandale Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2015, s. 285.
Bibliografia
- Bereza Kartuska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 140. s. 140–141.
- Księga Adresowa Polski, (str. 1062), 1929
