Ćitta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m lit. |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
* [[ego (buddyzm)]] |
* [[ego (buddyzm)]] |
||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Wersja z 10:12, 17 sty 2018
Ćitta (pali Czitta, sanskryt trl. ćitta) – kategoria ontologiczna w religiach dharmicznych tłumaczona zależnie od tradycji jako umysł wyższy lub niższy umysł.
Hinduizm
- Ćitta indywidualna (wjasti ćitta, przynależąca do dźiwy) pojmowana jest jako nieskończenie mała część ćitty kosmicznej (samaszti ćitty, powstałej z czystej mahat sattwy – części sattwicznej mahat tattwy).
Ćita w filozofii indyjskiej to cześć antahkarany, magazyn samskar (impresji, źródło świadomości, siedziba duszy jednostki.
- Bóstwem ćitty jest Naraga[1].
- W jodze klasycznej ćitta rozumiana jest jako podmiot w procesach poznania i utożsamiana z empirycznym ja jednostki, empiryczną świadomością[2].
- Swami Muktananda Paramahansa podaje iż w procesie rozwoju, ćitta osiąga poziom określany terminem ćajtanja (czysta świadomość)[3].
Zobacz też
Buddyzm
Ćitta czasem tłumaczone jest jako Umysł.To podstawowy termin w buddyzmie mahajany, nie posiada on dosłownego odpowiednika w zachodnich językach.
- Pisany małą literą (ćitta, umysł) oznacza różnicujący intelekt (manas).
- Pisany dużą literą (Citta, Umysł), termin doktryny czittamatra. Oznacza "samoświadomy i samorozświetlający się Umysł wolny od dualizmu doświadczenia i doświadczającego", potocznie zwany naturą umysłu i zarazem naturą rzeczywistości. Poczucie "dualizmu subiekt-obiekt" stwarzają przykrywające tą naturę, zgromadzone indywidualnie zgodnie z prawem przyczynowo-skutkowym karma, nawykowe skłonności i splamienia. To zgrubne poziomy świadomości, które zanikają całkowicie w czasie procesu śmierci. Jednak dalej "reinkarnują" się te najsubtelniejsze, umożliwiając w bardo, jak i w kolejnym odrodzeniu powrót do nawykowych sił. Teksty buddyjskie przyrównują zgrubne poziomy świadomości do fal oceanu, najsubtelniejsze do głębin a "samoświadomy i samorozświetlający się Umysł wolny od dualizmu doświadczenia i doświadczającego" do wody oceanu. Pojedyncze fale pojawiają się i znikają, niekiedy uchodząc w głębiny, a niekiedy można je wyodrębnić (śmierć, bardo i kolejne odrodzenie), ale przez cały czas pozostają częścią wody oceanu.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Tattwa bodha II.4. W: Śankaraczarja: Śankaraczarja. Klejnot mądrości Wschodu. Józef Świtkowski (tł.), Leonard Górnicki (red.). Wyd. 1. Wrocław: "Borgis" Pracownia, 1999, s. 130. ISBN 83-87129-70-4.
- ↑ Koncepcja nieświadomości w klasycznej jodze indyjskiej, Marzenna Jakubczak, Kwartalnik filozoficzny, t.21, z. 2 (1993), s. 54
- ↑ Meditation on the Guru. W: Swami Muktananda Paramahansa: Play of Consciousness. Chitshakti Vilas. A spiritual autobiography. Wyd. 1. Ganeshpuri: Gurudev Siddha Peeth, 1994, s. 49. ISBN 81-85501-18-1. (ang.).