Tyran: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Dodaję nagłówek przed Szablon:Przypisy |
|||
| Linia 7: | Linia 7: | ||
Rozkwit tyranii to VI w. p.n.e.: [[Klejstenes (tyran Sykionu)|Klejstenes]] rządził [[Sykion]]em i uniezależnił to miasto od [[Argos (Grecja)|Argos]], [[Polikrates]] doprowadził do rozkwitu [[Samos]], [[Pizystrat]] objął władzę w [[Ateny|Atenach]] w roku 560 p.n.e., po nim rządy przejmowali jego synowie. |
Rozkwit tyranii to VI w. p.n.e.: [[Klejstenes (tyran Sykionu)|Klejstenes]] rządził [[Sykion]]em i uniezależnił to miasto od [[Argos (Grecja)|Argos]], [[Polikrates]] doprowadził do rozkwitu [[Samos]], [[Pizystrat]] objął władzę w [[Ateny|Atenach]] w roku 560 p.n.e., po nim rządy przejmowali jego synowie. |
||
Rozwój [[demokracja|demokracji]] w Atenach sprawił, że określenie ''tyran'' nabrało negatywnych [[konotacja|konotacji]]. Rządy [[Trzydziestu Tyranów]], ustanowione przez [[Sparta|Spartę]] po klęsce Aten w [[Wojny peloponeskie|wojnie peloponeskiej]] nie były tyranią w dosłownym znaczeniu słowa. |
Rozwój [[demokracja|demokracji]] w Atenach sprawił, że określenie ''tyran'' nabrało negatywnych [[konotacja (logika)|konotacji]]. Rządy [[Trzydziestu Tyranów]], ustanowione przez [[Sparta|Spartę]] po klęsce Aten w [[Wojny peloponeskie|wojnie peloponeskiej]] nie były tyranią w dosłownym znaczeniu słowa. |
||
Tyrani [[Sycylia|Sycylii]] rządzili jeszcze w czasie rozkwitu demokracji w Atenach, trwanie ich rządów spowodowane było zagrożeniem ze strony [[Kartagina|Kartaginy]]. [[Gelon]], [[Hieron I]], [[Dionizjos I|Dionizjos Starszy]], [[Dionizjos II|Dionizjos Młodszy]] i [[Hieron II]] utrzymywali wystawne dwory i byli patronami kultury. Dionizjos Starszy przez jakiś czas gościł u siebie [[Platon]]a i [[Arystyp]]a. |
Tyrani [[Sycylia|Sycylii]] rządzili jeszcze w czasie rozkwitu demokracji w Atenach, trwanie ich rządów spowodowane było zagrożeniem ze strony [[Kartagina|Kartaginy]]. [[Gelon]], [[Hieron I]], [[Dionizjos I|Dionizjos Starszy]], [[Dionizjos II|Dionizjos Młodszy]] i [[Hieron II]] utrzymywali wystawne dwory i byli patronami kultury. Dionizjos Starszy przez jakiś czas gościł u siebie [[Platon]]a i [[Arystyp]]a. |
||
Wersja z 21:08, 1 lut 2018
Tyran (gr. τύραννος tyrannos) – osoba sprawująca nieograniczoną władzę, zdobytą niezgodnie z prawem. Rządy tyrana (lub tyranów) noszą nazwę tyranii.
Termin ma pochodzenie małoazjatyckie i został zapożyczony przez Greków z luwijskiego tarwana „sędzia” lub ugaryckiego zuranu „książę”[1]. Pierwotne znaczenie słowa nie nosiło współczesnego znaczenia i oznaczało jednostkę, która dokonywała przewrotu w mieście-państwie i obejmowała pełnię władzy. Pierwsze znane użycie pojawia się w VII wieku p.n.e. w wierszach poety Archilocha z Paros[2][3]. Tyran był zazwyczaj przywódcą ludu w walce z oligarchami i cieszył się jego poparciem. Wielu tyranów było prawodawcami lub kodyfikatorami istniejących praw, a państwa greckie przeżywały pod ich rządami rozkwit gospodarczy i kulturalny.
Jednym z pierwszych tyranów był Kypselos, władca Koryntu w VII w. p.n.e., który obalił rządy oligarchów, a następnie przekazał władzę synowi. Dziedziczenie władzy w tyraniach było jednak wyjątkiem.
Rozkwit tyranii to VI w. p.n.e.: Klejstenes rządził Sykionem i uniezależnił to miasto od Argos, Polikrates doprowadził do rozkwitu Samos, Pizystrat objął władzę w Atenach w roku 560 p.n.e., po nim rządy przejmowali jego synowie.
Rozwój demokracji w Atenach sprawił, że określenie tyran nabrało negatywnych konotacji. Rządy Trzydziestu Tyranów, ustanowione przez Spartę po klęsce Aten w wojnie peloponeskiej nie były tyranią w dosłownym znaczeniu słowa.
Tyrani Sycylii rządzili jeszcze w czasie rozkwitu demokracji w Atenach, trwanie ich rządów spowodowane było zagrożeniem ze strony Kartaginy. Gelon, Hieron I, Dionizjos Starszy, Dionizjos Młodszy i Hieron II utrzymywali wystawne dwory i byli patronami kultury. Dionizjos Starszy przez jakiś czas gościł u siebie Platona i Arystypa.
Przypisy
- ↑ Ilya Yakubovich: Sociolinguistics of the Luvian Language. Leiden: Brill, 2010, s. 184. ISBN 978-90-04-17791-8.
- ↑ Praca zbiorowa pod redakcja Aleksandra Krawczuka, 2005, Wielka Historia Świata Tom 3 Świat okresu cywilizacji klasycznych, str. 55, Oficyna Wydawnicza FOGRA, ISBN 83-85719-84-9.
- ↑ Strona o Archilochu
