Wojna duńska (1864)

Wojna duńska 1864 roku

Bitwa pod Dybbøl
Czas	1 lutego - 30 października 1864
Miejsce	Szlezwik, Jutlandia
Przyczyna	dążenie Prus do przyłączenia księstw: Szlezwiku, Holsztynu i Lauenburg/Elbe
Wynik	zwycięstwo Związku Niemieckiego, traktat wiedeński
Strony konfliktu
Niemcy: • Prusy • Austria Dania
Dowódcy
Friedrich Graf von Wrangel Christian Julius de Meza George Daniel Gerlach (od 29 lutego, 1864)
Siły
na początku wojny: 61 000 154 działa późniejsze posiłki: 20 000 64 działa 38 000 ok. 100 dział
Straty
ok. 1 700 zabitych, rannych i wziętych do niewoli ok. 1 570 zabitych, ok. 700 rannych i ok. 3 550 wziętych do niewoli
brak współrzędnych

Wojna duńska 1864 roku, znana także (głównie w historiografii anglosaskiej) jako II wojna o Szlezwik lub wojna duńsko-pruska, to konflikt między koalicją Austrii i Prus oraz Danią, mający miejsce w 1864 roku.

Geneza konfliktu

W połowie XIX wieku monarcha duński władał również trzema położonymi na pograniczu księstwami: Szlezwiku, Holsztynu i Saksonią-Lauenburg, połączonymi z Danią unią personalną. Księstwa te (oprócz Szlezwiku) należały do Związku Niemieckiego. W roku 1863 król duński Fryderyk VII rozpoczął starania o ich przyłączenie do Danii.

16 listopada 1863 r. na tronie zastąpił go Chrystian IX, który już na wstępie stanął wobec niezwykle trudnej sytuacji, bowiem działania królów duńskich w oczach pruskiej opinii publicznej stanowiły naruszenie praw narodu niemieckiego. Otto von Bismarck zdecydował się na wystąpienie zbrojne, ale jedynie z Austrią, nie zaś siłami całego Związku Niemieckiego. Wskutek krótkowzroczności cesarza Franciszka Józefa Austria zmarnowała okazję na odtworzenie swojej pozycji w Związku Niemieckim poprzez samodzielne wystąpienie.

Przebieg wojny

1 lutego 1864 roku wojska koalicyjne przekroczyły graniczną rzekę Eider. Na morzu Dania w marcu 1864 zastosowała blokadę morską pruskich portów, lecz po nierozstrzygniętej bitwie morskiej pod Helgolandem eskadry duńskiej z eskadrą austriacko-pruską 9 maja 1864, blokada została zakończona. Walki na lądzie trwały do 30 września 1864 roku i zakończyły się klęską Danii.

Konsekwencje

Bismarck doskonale zdawał sobie sprawę z możliwości, jakie jego polityce stwarza zakończony właśnie konflikt. Doprowadził do (teoretycznie uczciwego) podziału zajętych księstw, które poddano pod administrację obydwu biorących udział w konflikcie państw. W rezultacie Holsztyn uzyskała Austria, natomiast Szlezwik – Prusy. Do Prus włączono także Lauenburg/Elbe. Bismarck wymusił też na Austrii zgodę na przeniesienie bazy pruskiej marynarki wojennej z Gdańska do Kilonii w Holsztynie, wybudowanie dwóch traktów strategicznych łączących Szlezwik z Lauenburg/Elbe wraz z otrzymaniem zgody na budowę umocnień w Holsztynie. Układ taki dawał Prusom odpowiednie zaplecze i zarazem doskonały pretekst do następnej wojny – z Austrią, która miała wybuchnąć w niecałe dwa lata później.

Ponadto niemiecka opinia publiczna odwróciła się od Austrii, gdyż w powszechnym mniemaniu obowiązkiem cesarza (jako głowy najważniejszego z państw Związku Niemieckiego) była obrona niezawisłości księstw. Niechętnie przyjęto więc potraktowanie przez Franciszka Józefa tego konfliktu jako okazji do powiększenia obszaru własnego państwa.

Zobacz też

• I wojna o Szlezwik