Hipoksja: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m drobne merytoryczne
m Anulowanie wersji 54927774 autorstwa Jacek555 (dyskusja) - etymologia polega na pochodzeniu słów, a nie ich znaczeniu
Znacznik: Anulowanie edycji
Linia 1: Linia 1:
'''Hipoksja''' ({{gr.|ὑπό}} = „pod”, oraz: ὀξύς, oxýs = „ostry”, „kwaśny”{{r|pwn}}{{#tag:ref|Człon ''ox(y)''- jest także odnoszony wprost do słowa ''oxygenium'' = tlen, które jest pochodną słowa ''oxýs''{{r|lekarsky-slovnik}}.|group=uwaga|name=uwaga1}} / oxygenium = „tlen”{{r|lekarsky-slovnik}}) – niedobór [[tlen]]u w tkankach w stosunku do zapotrzebowania, wiodący do niedotlenienia [[organizm]]u. Dotyczy wszystkich stanów wywołanych niedostateczną zawartością [[tlen]]u we [[krew|krwi]] tętniczej upośledzającą typowe procesy metaboliczne w obrębie tkanek ([[hipoksemia|hipoksja hipoksemiczna]]). Wystąpienie hipoksji jest także możliwe w sytuacji, gdy zawartość tlenu w krwi tętniczej jest wystarczająca do zaspokojenia standardowego zapotrzebowania, ale niedobór jest wywoływany niewydolnością układu krążenia, który nie jest w stanie zapewnić prawidłowego przepływu krwi ([[niedokrwienie|hipoksja ischemiczna]]). Sytuacja taka może mieć miejsce przy wystąpieniu [[Wstrząs kardiogenny|wstrząsu kardiogennego]], ciężkich form [[Zawał mięśnia sercowego|zawału mięśnia sercowego]], ale także zatrucia organizmu przez [[cyjanki]], które zaburza funkcjonowanie układu przekazujący tlen w [[Mitochondrium|mitichondriach]] komórek (hipoksja histotoksyczna), czy też upośledzenia funkcji odbierania przez tkanki tlenu transportowanego przez krew ([[methemoglobina]]){{r|pwn|Łuczak}}.
'''Hipoksja''' ({{gr.|ὑπό}} = „pod”, oraz: ὀξύς, oxýs = „ostry”, „kwaśny”) – niedobór [[tlen]]u w tkankach w stosunku do zapotrzebowania, wiodący do niedotlenienia [[organizm]]u. Dotyczy wszystkich stanów wywołanych niedostateczną zawartością [[tlen]]u we [[krew|krwi]] tętniczej upośledzającą typowe procesy metaboliczne w obrębie tkanek ([[hipoksemia|hipoksja hipoksemiczna]]). Wystąpienie hipoksji jest także możliwe w sytuacji, gdy zawartość tlenu w krwi tętniczej jest wystarczająca do zaspokojenia standardowego zapotrzebowania, ale niedobór jest wywoływany niewydolnością układu krążenia, który nie jest w stanie zapewnić prawidłowego przepływu krwi ([[niedokrwienie|hipoksja ischemiczna]]). Sytuacja taka może mieć miejsce przy wystąpieniu [[Wstrząs kardiogenny|wstrząsu kardiogennego]], ciężkich form [[Zawał mięśnia sercowego|zawału mięśnia sercowego]], ale także zatrucia organizmu przez [[cyjanki]], które zaburza funkcjonowanie układu przekazujący tlen w [[Mitochondrium|mitichondriach]] komórek (hipoksja histotoksyczna), czy też upośledzenia funkcji odbierania przez tkanki tlenu transportowanego przez krew ([[methemoglobina]]){{r|pwn|Łuczak}}.
Odpowiedzią komórki na hipoksję (niedotlenienie) jest ekspresja białek związanych z hipoksją, w tym czynnika transkrypcyjnego [[HIF-1]] (ang. Hypoxia Induced Factor 1)<ref name="pmid9697772">{{Cytuj pismo | nazwisko = Carmeliet | imię = P. | nazwisko2 = Dor | imię2 = Y. | nazwisko3 = Herbert | imię3 = JM. | nazwisko4 = Fukumura | imię4 = D. | nazwisko5 = Brusselmans | imię5 = K. | tytuł = Role of HIF-1alpha in hypoxia-mediated apoptosis, cell proliferation and tumour angiogenesis. | czasopismo = Nature | wolumin = 394 | numer = 6692 | strony = 485-90 | miesiąc = Jul | rok = 1998 | doi = 10.1038/28867 | pmid = 9697772 }}</ref>.
Odpowiedzią komórki na hipoksję (niedotlenienie) jest ekspresja białek związanych z hipoksją, w tym czynnika transkrypcyjnego [[HIF-1]] (ang. Hypoxia Induced Factor 1)<ref name="pmid9697772">{{Cytuj pismo | nazwisko = Carmeliet | imię = P. | nazwisko2 = Dor | imię2 = Y. | nazwisko3 = Herbert | imię3 = JM. | nazwisko4 = Fukumura | imię4 = D. | nazwisko5 = Brusselmans | imię5 = K. | tytuł = Role of HIF-1alpha in hypoxia-mediated apoptosis, cell proliferation and tumour angiogenesis. | czasopismo = Nature | wolumin = 394 | numer = 6692 | strony = 485-90 | miesiąc = Jul | rok = 1998 | doi = 10.1038/28867 | pmid = 9697772 }}</ref>.


Linia 7: Linia 7:
* [[hiperkapnia]], [[hipokapnia]]
* [[hiperkapnia]], [[hipokapnia]]
* [[hiperoksja]]
* [[hiperoksja]]

== Uwagi ==
{{Uwagi|}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 15: Linia 12:
<ref name="pwn">{{Cytuj stronę | url = https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/hipoksja;3911870.html | tytuł = hipoksja | autor = Red. | praca = [[Encyklopedia PWN (internetowa)|Encyklopedia PWN]] | opublikowany = [[Encyklopedia PWN (internetowa)]] | język = pl | data dostępu = 2018-01-29}}</ref>
<ref name="pwn">{{Cytuj stronę | url = https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/hipoksja;3911870.html | tytuł = hipoksja | autor = Red. | praca = [[Encyklopedia PWN (internetowa)|Encyklopedia PWN]] | opublikowany = [[Encyklopedia PWN (internetowa)]] | język = pl | data dostępu = 2018-01-29}}</ref>
<ref name="Łuczak">{{Cytuj pismo | autor = Michał W. Łuczak, Hanna Drzewiecka, Paweł P. Jagodziński | tytuł = Czynnik indukowany hipoksją | czasopismo = Nowiny Lekarskie | wydanie = 3-4 | wolumin = 78 | strony = 237–248 | język = pl | data = 2009 | url = http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uploads/2009/3-4/237_3-4_78_2009.pdf}}</ref>
<ref name="Łuczak">{{Cytuj pismo | autor = Michał W. Łuczak, Hanna Drzewiecka, Paweł P. Jagodziński | tytuł = Czynnik indukowany hipoksją | czasopismo = Nowiny Lekarskie | wydanie = 3-4 | wolumin = 78 | strony = 237–248 | język = pl | data = 2009 | url = http://www.nowinylekarskie.ump.edu.pl/uploads/2009/3-4/237_3-4_78_2009.pdf}}</ref>
<ref name="lekarsky-slovnik">{{Cytuj stronę | url = https://www.zdrave.cz/nastroje/encyklopedie/lekarsky-slovnik/?search%5Bname-RefVal%5D=hypoxia | tytuł = Hypoxia | praca = Lékařský slovník | opublikowany = Economia, a. s. | język = cs | data dostępu = 2018-11-03}}</ref>
}}
}}


Wersja z 18:14, 3 lis 2018

Hipoksja (gr. ὑπό = „pod”, oraz: ὀξύς, oxýs = „ostry”, „kwaśny”) – niedobór tlenu w tkankach w stosunku do zapotrzebowania, wiodący do niedotlenienia organizmu. Dotyczy wszystkich stanów wywołanych niedostateczną zawartością tlenu we krwi tętniczej upośledzającą typowe procesy metaboliczne w obrębie tkanek (hipoksja hipoksemiczna). Wystąpienie hipoksji jest także możliwe w sytuacji, gdy zawartość tlenu w krwi tętniczej jest wystarczająca do zaspokojenia standardowego zapotrzebowania, ale niedobór jest wywoływany niewydolnością układu krążenia, który nie jest w stanie zapewnić prawidłowego przepływu krwi (hipoksja ischemiczna). Sytuacja taka może mieć miejsce przy wystąpieniu wstrząsu kardiogennego, ciężkich form zawału mięśnia sercowego, ale także zatrucia organizmu przez cyjanki, które zaburza funkcjonowanie układu przekazujący tlen w mitichondriach komórek (hipoksja histotoksyczna), czy też upośledzenia funkcji odbierania przez tkanki tlenu transportowanego przez krew (methemoglobina)[1][2]. Odpowiedzią komórki na hipoksję (niedotlenienie) jest ekspresja białek związanych z hipoksją, w tym czynnika transkrypcyjnego HIF-1 (ang. Hypoxia Induced Factor 1)[3].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Red.: hipoksja. [w:] Encyklopedia PWN [on-line]. Encyklopedia PWN (internetowa). [dostęp 2018-01-29]. (pol.).
  2. ↑ Michał W. Łuczak, Hanna Drzewiecka, Paweł P. Jagodziński. Czynnik indukowany hipoksją. „Nowiny Lekarskie”. 78 (3-4), s. 237–248, 2009. (pol.). 
  3. ↑ P. Carmeliet, Y. Dor, JM. Herbert, D. Fukumura i inni. Role of HIF-1alpha in hypoxia-mediated apoptosis, cell proliferation and tumour angiogenesis.. „Nature”. 394 (6692), s. 485-90, Jul 1998. DOI: 10.1038/28867. PMID: 9697772. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Hipoksja&oldid=54937396”