Hieronim Derdowski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej) |
m Wycofano edycje użytkownika 31.0.84.19 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Ciszema. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
'''Hieronim Derdowski''' ([[język kaszubski|kaszb.]]: ''Hieronim Derdowsczi'' lub ''Jarosz Derdowsczi'') (ur. [[9 marca]] [[1852]] w [[Wiele (województwo pomorskie)|Wielu]] w ówczesnym [[Powiat chojnicki|powiecie chojnickim]], zm. [[13 sierpnia]] [[1902]] r. w [[Winona (Minnesota)|Winonie]], [[Minnesota]], [[Stany Zjednoczone|USA]]) – poeta [[Kaszubi|kaszubski]], humorysta, dziennikarz, wydawca prasy emigracyjnej w USA. |
'''Hieronim Derdowski''' ([[język kaszubski|kaszb.]]: ''Hieronim Derdowsczi'' lub ''Jarosz Derdowsczi'') (ur. [[9 marca]] [[1852]] w [[Wiele (województwo pomorskie)|Wielu]] w ówczesnym [[Powiat chojnicki|powiecie chojnickim]], zm. [[13 sierpnia]] [[1902]] r. w [[Winona (Minnesota)|Winonie]], [[Minnesota]], [[Stany Zjednoczone|USA]]) – poeta [[Kaszubi|kaszubski]], humorysta, dziennikarz, wydawca prasy emigracyjnej w USA. |
||
== |
== Życiorys == |
||
Pochodził z zamożnej rodziny chłopskiej. Stryjem i wychowawcą Derdowskiego był ks. Jan Derdowski, proboszcz w [[Brzozie (powiat brodnicki)|Polskim Brzoziu]] w latach 1836-1851 oraz w [[Kazanice|Kazanicach]] (1851-1886). Derdowski uczył się w kilku szkołach m.in. w progimnazjum w [[Kurzętnik]]u oraz gimnazjach w [[Chojnice|Chojnicach]], [[Braniewo|Braniewie]], [[Chełmno|Chełmnie]] i [[Olsztynek|Olsztynku]], które ukończył w 1870. Później pracował w księgarni w [[Poznań|Poznaniu]], a także jako prywatny nauczyciel w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]] i na [[Kaszuby|Kaszubach]]. Od 1876 publikował artykuły i utwory literackie w „Gazecie Toruńskiej”. W 1879 zamieszkał w [[Toruń|Toruniu]]. Wszedł wtedy do redakcji tej gazety, nawiązał także kontakt z czasopismem „Przyjaciel”. Przez pewien czas współpracował z [[Paweł Stalmach|Pawłem Stalmachem]] przy wydawaniu [[Gwiazdka Cieszyńska|Gwiazdki Cieszyńskiej]]. Z powodu szykan władz pruskich wyemigrował w 1885 do [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], gdzie w środowiskach polonijnych prowadził działalność społeczną i dziennikarską. W [[Detroit]] redagował „Gazetę Narodową” i „Pielgrzyma Polskiego”, zaś w [[Winona (Minnesota)|Winonie]] od 1886 „Wiarusa”. |
Pochodził z zamożnej rodziny chłopskiej. Stryjem i wychowawcą Derdowskiego był ks. Jan Derdowski, proboszcz w [[Brzozie (powiat brodnicki)|Polskim Brzoziu]] w latach 1836-1851 oraz w [[Kazanice|Kazanicach]] (1851-1886). Derdowski uczył się w kilku szkołach m.in. w progimnazjum w [[Kurzętnik]]u oraz gimnazjach w [[Chojnice|Chojnicach]], [[Braniewo|Braniewie]], [[Chełmno|Chełmnie]] i [[Olsztynek|Olsztynku]], które ukończył w 1870. Później pracował w księgarni w [[Poznań|Poznaniu]], a także jako prywatny nauczyciel w [[Wielkopolska|Wielkopolsce]] i na [[Kaszuby|Kaszubach]]. Od 1876 publikował artykuły i utwory literackie w „Gazecie Toruńskiej”. W 1879 zamieszkał w [[Toruń|Toruniu]]. Wszedł wtedy do redakcji tej gazety, nawiązał także kontakt z czasopismem „Przyjaciel”. Przez pewien czas współpracował z [[Paweł Stalmach|Pawłem Stalmachem]] przy wydawaniu [[Gwiazdka Cieszyńska|Gwiazdki Cieszyńskiej]]. Z powodu szykan władz pruskich wyemigrował w 1885 do [[Stany Zjednoczone|Stanów Zjednoczonych]], gdzie w środowiskach polonijnych prowadził działalność społeczną i dziennikarską. W [[Detroit]] redagował „Gazetę Narodową” i „Pielgrzyma Polskiego”, zaś w [[Winona (Minnesota)|Winonie]] od 1886 „Wiarusa”. |
||
Wersja z 15:19, 5 gru 2018
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Język | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
|
O Panu Czorlińścim co do Pucka po sece jachoł | |
Hieronim Derdowski (kaszb.: Hieronim Derdowsczi lub Jarosz Derdowsczi) (ur. 9 marca 1852 w Wielu w ówczesnym powiecie chojnickim, zm. 13 sierpnia 1902 r. w Winonie, Minnesota, USA) – poeta kaszubski, humorysta, dziennikarz, wydawca prasy emigracyjnej w USA.
Życiorys
Pochodził z zamożnej rodziny chłopskiej. Stryjem i wychowawcą Derdowskiego był ks. Jan Derdowski, proboszcz w Polskim Brzoziu w latach 1836-1851 oraz w Kazanicach (1851-1886). Derdowski uczył się w kilku szkołach m.in. w progimnazjum w Kurzętniku oraz gimnazjach w Chojnicach, Braniewie, Chełmnie i Olsztynku, które ukończył w 1870. Później pracował w księgarni w Poznaniu, a także jako prywatny nauczyciel w Wielkopolsce i na Kaszubach. Od 1876 publikował artykuły i utwory literackie w „Gazecie Toruńskiej”. W 1879 zamieszkał w Toruniu. Wszedł wtedy do redakcji tej gazety, nawiązał także kontakt z czasopismem „Przyjaciel”. Przez pewien czas współpracował z Pawłem Stalmachem przy wydawaniu Gwiazdki Cieszyńskiej. Z powodu szykan władz pruskich wyemigrował w 1885 do Stanów Zjednoczonych, gdzie w środowiskach polonijnych prowadził działalność społeczną i dziennikarską. W Detroit redagował „Gazetę Narodową” i „Pielgrzyma Polskiego”, zaś w Winonie od 1886 „Wiarusa”.
Hieronim Derdowski jest autorem powiedzeń "Nie ma Kaszeb bez Polonii, a bez Kaszeb Polsci", "Nigdë do zgubië nie przyńdą Kaszubë" oraz autorem Marsza Kaszubskiego. Jest też patronem I Liceum Ogólnokształcącego w Kartuzach oraz patronem Szkoły Podstawowej Nr 5 w Chojnicach.
Twórczość (wyjątki)
- O Panu Czorlińścim co do Pucka po sece jachoł[1], Toruń 1880
- Walek na jarmarku[2], Toruń 1883
- Kaszube pod Widnem[3], Toruń 1883
- Jasiek z Knieji[4], Toruń 1884
- Jasiek z Knieji i Szymek z Wiela w podróży do Ameryki, Winona (USA) 1889 [w:] "Wiarus", 1889
- Nórcyk Kaszëbsczi, Winona (USA) 1897
Poemat O Panu Czorlińścim co do Pucka po sece jachoł był ważnym wydarzeniem w historii literatury regionalnej. Bohaterem utworu jest ubogi, ale dzielny i roztropny rybak-szlachcic z Chmielna. Zaczarowana czapka wpędza go w tarapaty i zmusza do wędrówki przez północne Kaszuby i ziemię słowińską. Dzięki tej podróży autor wprowadza do poematu różnorodne krajobrazy, typy ludzkie i sytuacje obyczajowe. Utwór ma charakter satyryczny, obecne są jednak także poważniejsze motywy, zwłaszcza we fragmentach dotyczących dawniejszej historii i związków Kaszubszczyzny z resztą Polski.
Przypisy
- ↑ Hieronim Derdowski, O panu Czorlińscim co do Pucka po sece jachoł [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Hieronim Derdowski, Walek na jarmarku [online], 2 popr. wyd. 1885, polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Hieronim Derdowski, Kaszuba pod Widnem : na dwusetną roczezę oswobodzenio Mniemców i krzescyjaństwa od turećciego jerzma w roku pańścim 1683 [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
- ↑ Hieronim Derdowski, Jasiek z Knieji : sporo kupa łgarstw kaszebściech. Ks. 1 , wyd. 1885 [online], polona.pl [dostęp 2018-11-03].
Bibliografia przedmiotowa
- Stanisław Janke, Derdowski, Gdańsk: Oficyna Czec, 2002, ISBN 83-87408-32-8
- O życiu i twórczości Hieronima Derdowskiego (1852-1902). Owoc konferencji z 2002 r. Zebrał, opracował i wstępem opatrzył Józef Borzyszkowski, Gdańsk: Instytut Kaszubski; Wejherowo: Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej, 2004, ISBN 83-89692-07-4, ISBN 83-89079-33-X
- Henryk Markiewicz: Pozytywizm. Wyd. VII. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 328-329, 453, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13849-3.