Bereza: Różnice pomiędzy wersjami
52°33′N 24°58′E/52,550000 24,966667| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
wikizacja, ilustracja, drobne merytoryczne |
→top: dodanie endonimów |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
{{Miejscowość infobox |
{{Miejscowość infobox |
||
|nazwa = Bereza |
|nazwa = Bereza |
||
|nazwa oryginalna = |
|nazwa oryginalna = Бяроза (горад)<br />Берёза (город) |
||
|zdjęcie = Бяроза (кляштар картэзіянцаў).jpg |
|zdjęcie = Бяроза (кляштар картэзіянцаў).jpg |
||
|opis zdjęcia = Ruiny klasztoru kartuzów |
|opis zdjęcia = Ruiny klasztoru kartuzów |
||
Wersja z 13:42, 19 gru 2018
.jpg) Ruiny klasztoru kartuzów | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Populacja (2010) • liczba ludności |
| ||||
| Nr kierunkowy |
+375 01643 | ||||
| Kod pocztowy |
225210 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
1 | ||||
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |||||
Położenie na mapie Białorusi  | |||||
| 52°33′N 24°58′E/52,550000 24,966667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Bereza, Bereza Kartuska (biał. Бяроза, Biaroza; ros. Берёза, Bierioza) – miasto na Białorusi, w obwodzie brzeskim, siedziba rejonu bereskiego. Miejscowość leży nad rzeką Jasiołdą, przy linii kolejowej Błudeń–Baranowicze. W 2010 roku liczyła ok. 29,4 tys. mieszkańców[1].
Historia
I Rzeczpospolita
.jpg)
Klasztor kartuzów ufundował podkanclerzy litewski Kazimierz Leon Sapieha w roku 1648. Kamień węgielny pod budowę klasztoru poświęcił nuncjusz apostolski Jan de Torres (abp adrianopolitański). Kartuzja budowana była przez architekta sprowadzonego z Włoch. Uposażenie klasztoru (okoliczne miasteczka, wsie, wody i lasy) zatwierdził sejm w 1653. Po zakończeniu budowy kościoła klasztornego konsekrował go biskup wileński Aleksander Kazimierz Sapieha dnia 6 czerwca 1666. Kościół wraz z eremami otoczony został wałami tak, że całość miała kształt sześciokątnej twierdzy. W 1706 car Piotr I Wielki wraz z Augustem II zajęli klasztor z wojskiem. W klasztorze pozostał garnizon 1500 dragonów. Klasztor został zdobyty przez wojska króla Szwecji Karola XII w dniu 28 kwietnia 1706. Karol XII w klasztorze spędził dzień 30 kwietnia.
Bereza Kartuska przynależała administracyjnie do powiatu brzeskolitewskiego województwa brzeskolitewskiego.
Pod zaborami
Miejscowość zajęta w III rozbiorze Polski przez carską Rosję. Administracyjnie leżała w powiecie prużańskim guberni grodzieńskiej. Po powstaniu listopadowym w 1831 nastąpiła kasata klasztoru. Później kościół klasztorny służył jako kościół parafialny dekanatu prużańskiego[potrzebny przypis].
Stacja kolejowa drogi żelaznej moskiewsko–brzeskiej między Liniewem a Kosowem. Wcześniej, gdy funkcjonowała poczta konna, była tu stacja pocztowa między pobliskimi stacjami Swadbicze i Zapole. Poczta konna obsługiwała trasę aż do Moskwy.
II Rzeczpospolita
.jpg)
Na początku 1919 roku Berezę Kartuską zajęli bolszewicy. 14 lutego 1919 roku miejscowość została odbita przez grupę Wojska Polskiego pod dowództwem kpt. Piotra Mienickiego. Polacy zmusili bolszewicki garnizon do wycofania się na wschód, wzięli do niewoli 80 żołnierzy i zdobyli 2 karabiny maszynowe. Datę tę przyjmuje się jako początek wojny polsko-bolszewickiej[2].
Przed 1939 miasto znajdowało się w powiecie prużańskim w województwie poleskim. Burmistrzem miasta był Jan Downar (w 1945 pierwszy starosta powiatu kętrzyńskiego). W Berezie był jeden kościół katolicki i jedna cerkiew. Miasto było siedzibą wiejskiej gminy Bereza Kartuska (do 1932). 1 kwietnia 1939 roku do miasta włączono wieś Nowosiółki z gminy Sielec[3].
W latach 1934–1939 w Berezie Kartuskiej funkcjonował obóz zwany Miejscem Odosobnienia w Berezie Kartuskiej, przeznaczony głównie dla więźniów politycznych będących przeciwnikami rządów sanacyjnych. Przetrzymywano w nim m.in. działaczy endeckich, komunistycznych, ludowych i socjalistycznych oraz nacjonalistów ukraińskich[4].
Demografia
Liczba mieszkańców:
- 1 stycznia 1878 – 2507 osób, w tym 1386 kobiet (w liczbie ogólnej 1113 Żydów)
- przed 1939 – 3986 osób.
Ludzie związani z Berezą
- Janusz Cywiński – polski aktor,
- Ksienija Koçyiğit – azerska siatkarka białoruskiego pochodzenia,
- Kadie Mołodowska – amerykańska poetka i powieściopisarka żydowskiego pochodzenia,
- Mirosław Mossakowski – polski lekarz neurolog i neuropatolog, prezes Polskiej Akademii Nauk,
- Gieorgij Stacewicz – radziecki działacz partyjny.
Galeria
-
Ruiny klasztoru -
Zachowana brama klasztorna -
Stara część miasta -
-
Cerkiew św. Michała Archanioła -
Kościół Św. Trójcy -
Ratusz
Przypisy
- ↑ Численность населения по Республике Беларусь, областям и г. Минску (тысяч человек) на 1 января 2010 года (ros.)
- ↑ Wstępna faza walk. W: Lech Wyszczelski: Wojna polsko-rosyjska 1919–1920. Wyd. 1. Warszawa: Bellona, 2010, s. 57. ISBN 978-83-11-11934-5.
- ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 27, poz. 178
- ↑ Sławomir Koper, Afery i skandale Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 2015, s. 285.
Bibliografia
- Bereza Kartuska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 140. s. 140–141.
- Księga Adresowa Polski, (str. 1062), 1929
