Europejska Agencja Kosmiczna: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Zmienienie statusu misji BepiColombo i ExoMars, , źródła/przypisy
→‎Aktualnie trwające: Poprawiono literówkę
Znaczniki: Z urządzenia mobilnego Z wersji mobilnej (przeglądarkowej)
Linia 176: Linia 176:
==== Aktualnie trwające ====
==== Aktualnie trwające ====
* [[XMM-Newton]] (''X-ray Multi-Mirror Newton'') – [[teleskop kosmiczny]] obserwujący wszechświat w [[ultrafiolet|ultrafiolecie]] i [[promieniowanie rentgenowskie|promieniowaniu rentgenowskim]], wyniesiony w grudniu 1999
* [[XMM-Newton]] (''X-ray Multi-Mirror Newton'') – [[teleskop kosmiczny]] obserwujący wszechświat w [[ultrafiolet|ultrafiolecie]] i [[promieniowanie rentgenowskie|promieniowaniu rentgenowskim]], wyniesiony w grudniu 1999
* [[INTEGRAL]] (''International Gamma Ray Astrophysics Laboratory'') – teleskop na orbicie eliptycznej obserwujący źródeł [[promieniowanie gamma|promieniowania gamma]], wystrzelony w październiku 2002
* [[INTEGRAL]] (''International Gamma Ray Astrophysics Laboratory'') – teleskop na orbicie eliptycznej obserwujący źródła [[promieniowanie gamma|promieniowania gamma]], wystrzelony w październiku 2002
* [[Mars Express]] – [[mars]]jańska sonda kosmiczna, wystrzelona w czerwcu 2003, w grudniu wypuściła lądownik i weszła na docelową orbitę
* [[Mars Express]] – [[mars]]jańska sonda kosmiczna, wystrzelona w czerwcu 2003, w grudniu wypuściła lądownik i weszła na docelową orbitę
* laboratorium kosmiczne [[Laboratorium kosmiczne Columbus|Columbus]], które jest częścią ISS, wyniesione na orbitę w lutym 2008
* laboratorium kosmiczne [[Laboratorium kosmiczne Columbus|Columbus]], które jest częścią ISS, wyniesione na orbitę w lutym 2008

Wersja z 07:46, 9 cze 2019

Europejska Agencja
Kosmiczna
Ilustracja
Logo Europejskiej Agencji Kosmicznej
Siedziba

Paryż, Francja

Data powołania

1975[1]

Data utworzenia

1975[1]

Organizacja

Wspólnota Europejska

Dyrektor

Johann-Dietrich Woerner

Budżet

4,28 miliarda € (2013)[2]

Położenie na mapie Europy
Mapa konturowa Europy, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Europejska AgencjaKosmiczna”
Ziemia48°51′36″N 2°21′00″E/48,860000 2,350000
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Europejska Agencja Kosmiczna (ang. European Space Agency, ESA; fr. Agence spatiale européenne, ASE) – międzynarodowa organizacja krajów europejskich, której celem jest eksploracja i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej.

Siedziba organizacji znajduje się w Paryżu. Agencja została powołana na mocy konwencji z 30 maja 1975[3]. Mimo że sama konwencja weszła w życie dopiero 30 października 1980, organizacja zaczęła działać już w 1975 roku. Powstała z połączenia jej poprzedniczek – Europejskiej Organizacji Badań Kosmicznych (ESRO) i Europejskiej Organizacji Rozwoju Rakiet Nośnych (ELDO).

ESOC w Darmstadt

     Kraje członkowskie ESA

     Kraje, które podpisały umowę ECS

     Kraje, które podpisały Umowę o Współpracy

ESA zatrudnia ok. 1900 osób, a jej budżet na rok 2012 wynosi 4 mld euro[1]. Główny ośrodek ESTEC (European Space Research and Technology Centre) znajduje się w Noordwijk aan Zee w Holandii, Instytut Badawczy ESRIN (European Space Research Institute) mieści się we Frascati (Włochy), zaś siedzibą Centrum Operacji Kosmicznych ESOC (European Space Operations Centre) jest niemieckie miasto Darmstadt. W Niemczech (Kolonia) znajduje się też ośrodek szkolenia astronautów EAC (European Astronauts Centre). Kosmodrom należący do ESA znajduje się w Kourou w Gujanie Francuskiej, gdzie znajduje się Gujański Ośrodek Kosmiczny. Położenie blisko równika sprzyja zadaniu wysyłania na orbitę sztucznych satelitów.

Z dniem 1 lipca 2015 roku nowym dyrektorem generalnym ESA został Johann-Dietrich Wörner[4]. Zastąpił on na tym stanowisku Jean-Jacques Dordain, który sprawował tę funkcję od lipca 2003 roku[5]. Dyrektorowi generalnemu asystuje 11 dyrektorów, odpowiedzialnych za poszczególne oddziały ESA i za zarządzanie agencją (zobacz pełną listę).

Kraje członkowskie

Od lutego 2015 roku w skład ESA wchodzą 22 państwa członkowskie. Poniższa tabela zawiera przegląd wszystkich państw członkowskich oraz ich wkład finansowy w ESA w 2012 roku.

Państwo członkowskie Wstąpienie do ESA Krajowy program Wkład
(mln €) 		Wkład
(%)
 Francja 1980-10-30 30 października 1980(dts) CNES 751,4 18,8%
 Niemcy 1980-10-30 30 października 1980(dts) DLR 713,8 17,9%
 Włochy 1980-10-30 30 października 1980(dts) ASI 350,5 8,7%
 Wielka Brytania 1980-10-30 30 października 1980(dts) UKSA 240,0 6,0%
 Hiszpania 1980-10-30 30 października 1980(dts) INTA 184,0 4,6%
 Belgia 1980-10-30 30 października 1980(dts) BELSPO 169,8 4,2%
 Holandia 1980-10-30 30 października 1980(dts) SRON 60,3 1,5%
 Szwajcaria 1980-10-30 30 października 1980(dts) SSO 105,6 2,6%
 Szwecja 1980-10-30 30 października 1980(dts) SNSB 65,3 1,6%
 Dania 1980-10-30 30 października 1980(dts) DNSC 27,8 0,7%
 Irlandia 1980-12-10 10 grudnia 1980(dts) SI 15,6 0,4%
 Norwegia 1986-12-30 30 grudnia 1986(dts) NSC 63,1 1,6%
 Austria 1986-12-30 30 grudnia 1986(dts) ASA 52,2 1,3%
 Finlandia 1995-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1995(dts) TEKES 19,4 0,5%
 Portugalia 2000-11-14 14 listopada 2000(dts) FCT SO 15,8 0,4%
 Grecja 2005-03-09 9 marca 2005(dts) ISARS 8,6 0,2%
 Luksemburg 2005-06-30 30 czerwca 2005(dts) Luxinnovation 15,0 0,4%
 Czechy 2008-07-08 8 lipca 2008(dts) CSO 11,5 0,3%
 Rumunia 2011-12-23 23 grudnia 2011(dts) ROSA 7,6 0,2%
 Polska 2012-11-19 19 listopada 2012(dts)[6] POLSA 36,3 0,9%
 Estonia 2015-02-04 4 lutego 2015(dts) ESO
 Węgry 2015-02-24 24 lutego 2015(dts) HSO
Suma nakładów państw członkowskich 2877,3 71,6%
 Kanada 1979-01-01T00:00:00.001 1 stycznia 1979(dts) CSA 18,7 0,5%
 Unia Europejska 2004-05-28 28 maja 2004(dts) ESP 867,7 21,6%
Państwa ECS różne różne 5,8 0,1%
Inne źródła – – 246,5 6,1%
Całe ESA 4016,0 100,0%

Członkowie stowarzyszeni

Obecnie jedynym członkiem stowarzyszonym ESA jest Kanada[1]. Wcześniej do grona zrzeszonych należały Austria, Norwegia i Finlandia, które później dołączyły do ESA jako pełnoprawni członkowie.

Kanada

Od 1 stycznia 1979 Kanada posiada specjalny status kraju współpracującego z ESA. Jej przedstawiciele biorą udział przy podejmowaniu decyzji, kanadyjskie firmy mogą otrzymywać kontrakty na realizację programów kosmicznych.

Rozszerzenie

Ceremonia podpisania umowy o przystąpieniu Polski do ESA, 13 września 2012 r.

Przyjęcie nowego członka wymaga jednomyślnej zgody Rady Agencji (art. 22 Konwencji) złożonej z delegatów państw członkowskich (art. 10).

Obecnie państwa wyrażające chęć przystąpienia do Europejskiej Agencji Kosmicznej muszą przejść następujące etapy:

  • podpisanie Umowy o Współpracy (ang. Cooperation Agreement) między państwem kandydackim a ESA;
  • podpisanie porozumienia o Europejskim Państwie Współpracującym (ang. European Cooperating State – ECS);
  • uczestnictwo (także finansowe) w pięcioletnim Planie dla Europejskich Państw Współpracujących (ang. Plan for European Cooperating State, PECS), który ma przygotować je do członkostwa w ESA – przedsiębiorstwa z tych państw w określonym zakresie mogą brać udział w programach kosmicznych ESA (do wysokości wnoszonej przez dane państwo kwoty składki na PECS);
  • z upływem okresu obowiązywania PECS – rozpoczęcie negocjacji o przystąpieniu do ESA bądź stowarzyszeniu, albo przedłużenie okresu obowiązywania PECS.

Dnia 27 kwietnia 2007 porozumienie PECS zostało podpisane przez przedstawicieli Polski i ESA. Umowa została ratyfikowana 28 kwietnia 2008 i opublikowana w Dzienniku Ustaw dnia 26 sierpnia[7]. Nadzór nad wdrażaniem porozumienia PECS sprawuje Ministerstwo Gospodarki. Negocjacje akcesyjne rozpoczęły się 28 listopada 2011 roku[8] i zakończyły się w kwietniu 2012 roku[9]. 12 czerwca 2012 r. rząd podjął decyzję o przystąpieniu do ESA[10]. Formalnie członkostwo Polska uzyskała 19 listopada 2012, wraz ze złożeniem kompletu dokumentów akcesyjnych u depozytariusza traktatu powołującego ESA, którym zgodnie art. 20 Konwencji jest rząd Francji.

Państwo ubiegające się o członkostwo Umowa o współpracy Umowa ECS Wstąpienie do PECS Konwencja ESA Program Krajowy
 Turcja 15 lipca 2004 TÜBİTAK
 Ukraina 25 stycznia 2008 NSAU
 Słowenia 28 maja 2008 22 stycznia 2010 30 listopada 2010
 Łotwa 23 lipca 2009 19 marca 2013 30 stycznia 2015
 Cypr 27 sierpnia 2009
 Słowacja 28 kwietnia 2010 16 lutego 2015
 Litwa 7 października 2010 10 października 2014
 Izrael 30 stycznia 2011 ISA
 Malta 20 lutego 2012
 Bułgaria 8 kwietnia 2015

Spory między członkami lub między członkiem a Agencją rozpatrywane są w postępowaniu arbitrażowym (art. 17 Konwencji).

Przedsięwzięcia

Siedziba ESA w Paryżu
Rakieta nośna Ariane 42P z satelitą Posejdon na kosmodromie Kourou
Łączność zapewnia sieć anten satelitarnych systemu ESTRACK

Rakiety nośne

Jednym z głównych celów Europejskiej Agencji Kosmicznej jest stworzenie floty rakiet nośnych wszystkich typów. Obecnie ESA posiada trzy rodzaje rakiet:

  • Ariane 5 – pod przewodnictwem ESA rozwinięta przez CNES (Francuską Agencję Kosmiczną) głównie we współpracy z EADS i SNECMA, w użyciu od 1997 r.
  • Sojuz STB – rosyjska rakieta wykorzystywana przez ESA od 2007 r.
  • Vega – wyprodukowana przez ESA, pierwszy start 13 lutego 2012 r.

Europejskie rakiety Ariane 1, 2, 3 i 4 zostały już wycofane z eksploatacji.

Nawigacja satelitarna

Wybrane misje kosmiczne

Zakończone

Aktualnie trwające

Misje realizowane wraz z NASA

Przyszłe misje

Edukacja kosmiczna

Europejska Agencja Kosmiczna stawia sobie również za cel wspieranie edukacji młodzieży i studentów w dziedzinach takich jak matematyka, fizyka, inżynieria i nauki przyrodnicze. Realizuje to przez programy edukacyjne wspierające nauczycieli jak np. Europejskie Biuro Edukacji Kosmicznej ESERO czy też konkursy dla młodzieży i staże dla studentów[14].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d Polska dołączy do Europejskiej Agencji Kosmicznej Media2 [dostęp 2012-09-16].
  2. ↑ Budżet ESA na rok 2013.
  3. ↑ Konwencja o utworzeniu Europejskiej Agencji Kosmicznej, sporządzona w Paryżu dnia 30 maja 1975 r. (Dz.U. z 2013 poz. 61)
  4. ↑ ESA: "Johann-Dietrich Woerner is a new ESA Director General". esa.int/ESA. [dostęp 2015-07-11]. (ang.).
  5. ↑ Dordain Jean-Jacques. [w:] SpaceFacts [on-line]. 2010-12-31. [dostęp 2016-01-03]. (ang.).
  6. ↑ ESA: Polish flag raised at ESA. 2012-11-19. [dostęp 2012-11-19]. (ang.).
  7. ↑ Dz.U. z 2008 r. nr 154, poz. 959.
  8. ↑ Rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z ESA. [w:] Kosmonauta.net [on-line]. 2011-11-28. [dostęp 2016-01-03].
  9. ↑ Dyrektor generalny ESA przedstawia plany na rok 2012. [w:] Kosmonauta.net [on-line]. 2012-01-09. [dostęp 2016-01-03].
  10. ↑ Polska w ESA: decyzja zapadła odkrywcy.pl [dostęp 2012-06-17].
  11. ↑ ExoMars Trace Gas Orbiter and Schiaparelli Mission (2016) [online], exploration.esa.int [dostęp 2019-02-05] (ang.).
  12. ↑ Name Europe's robot to roam and search for life on Mars [online], exploration.esa.int [dostęp 2019-02-05] (ang.).
  13. ↑ ESA PR 28-2018: BepiColombo blasts off to investigate Mercury's mysteries [online], sci.esa.int [dostęp 2019-02-05] (ang.).
  14. ↑ ESA at the forefront of space education [online], European Space Agency [dostęp 2016-01-03].

Linki zewnętrzne

Lista agencji kosmicznych
Programy załogowe
Programy bezzałogowe
Sondy kosmiczne i satelity z uczestnictwem ESA
Satelity Ziemi
Sondy kosmiczne
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Europejska_Agencja_Kosmiczna&oldid=56843874”