Fosfor biały: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
+wikisłownik |
Pilot Pirx (dyskusja | edycje) uzupełnienie, dodane linki zewnętrzne i wewnętrzne |
||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
<ref name="Averbuch">{{cytuj książkę|autor=M.T. Averbuch-Pouchot, A. Durif|tytuł=Topics in Phosphate Chemistry|wydawca=World Scientific|data=1996|strony=3|isbn=9810226349}}</ref> |
<ref name="Averbuch">{{cytuj książkę|autor=M.T. Averbuch-Pouchot, A. Durif|tytuł=Topics in Phosphate Chemistry|wydawca=World Scientific|data=1996|strony=3|isbn=9810226349}}</ref> |
||
<ref name="Bielanski 1981">{{cytuj książkę|nazwisko=Bielański|imię=Adam|autor link=Adam Bielański (chemik)|tytuł=Chemia ogólna i nieorganiczna|data=1981|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|miejsce=Warszawa|isbn=83-01-02626-X|strony=403}}</ref> |
<ref name="Bielanski 1981">{{cytuj książkę|nazwisko=Bielański|imię=Adam|autor link=Adam Bielański (chemik)|tytuł=Chemia ogólna i nieorganiczna|data=1981|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|miejsce=Warszawa|isbn=83-01-02626-X|strony=403}}</ref> |
||
<ref name="isap.sejm.gov-">Konwencja [[Berno|berneńska]] z 26 września 1906 r. o zakazie używania białego (żółtego) fosforu przy wyrobie zapałek ({{Dziennik Ustaw|1922|19|159}}), [https://www.admin.ch/opc/fr/classified-compilation/19060022/index.html lista stron] {{lang|fr}}, [http://www.mop.pl/doc/html/zalecenia/z006a.html Zalecenie Nr 6] [[Międzynarodowa Organizacja Pracy|MOP]] z 1919 wzywające do przestrzegania Konwencji, Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 22 kwietnia 1927 r. o zakazie używania białego i żółtego fosforu przy wyrobie przedmiotów zapalnych ({{Dziennik Ustaw|1927|43|380}}).</ref> |
|||
<ref name="isap.sejm.gov-">Konwencja [[Berno|berneńska]] z 26 września 1906 r. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19220190159 Dz.U. 1922 nr 19 poz. 159]</ref> |
|||
<ref name="Tolloczko">{{cytuj książkę|autor=[[Stanisław Tołłoczko]], [[Wiktor Kemula]]|tytuł=Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej|data=1954|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|miejsce=Warszawa|strony=319}}</ref> |
<ref name="Tolloczko">{{cytuj książkę|autor=[[Stanisław Tołłoczko]], [[Wiktor Kemula]]|tytuł=Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej|data=1954|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|miejsce=Warszawa|strony=319}}</ref> |
||
<ref name="Trzebiatowski">{{cytuj książkę|nazwisko=Trzebiatowski|imię=Włodzimierz|autor link=Włodzimierz Trzebiatowski|tytuł=Chemia nieorganiczna|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|wydanie=VIII|miejsce=Warszawa|data=1978|strony=261}}</ref> |
<ref name="Trzebiatowski">{{cytuj książkę|nazwisko=Trzebiatowski|imię=Włodzimierz|autor link=Włodzimierz Trzebiatowski|tytuł=Chemia nieorganiczna|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|wydanie=VIII|miejsce=Warszawa|data=1978|strony=261}}</ref> |
||
Wersja z 19:28, 13 cze 2019
_-_NH_57483.jpg)
Fosfor biały lub fosfor żółty – najaktywniejsza odmiana alotropowa fosforu. Biała, lepka, woskowata substancja o temperaturze topnienia 44 °C i wrzenia 280 °C; gęstość 1,8 g/cm³. Tworzy dwie formy krystaliczne, α (układ regularny), stabilna w warunkach normalnych, oraz β (układ heksagonalny), stabilna poniżej –80 °C[1].
Otrzymuje się go przez kondensację jego par powstających podczas prażenia bez dostępu powietrza fosforanu wapnia z koksem i piaskiem. Jego cząsteczka składa się z czterech atomów ułożonych w czworościan foremny (tetraedr).
Fosfor biały przechowuje się pod wodą. Na powietrzu szybko się utlenia, z widoczną w ciemności zielonkawą poświatą (stąd termin fosforescencja), łatwo ulega samozapłonowi (w formie litej w temp. 25–60 °C[2][3], rozdrobniony natychmiast)[2][3][4]. Palący się biały fosfor rozgrzewa się do 1300 °C i wydziela dużą ilość żrącego dymu (pięciotlenek fosforu). Jest trudny do ugaszenia (nie należy gasić go wodą).
Fosfor biały jest silnie trujący. Dawka śmiertelna dla dorosłego człowieka wynosi ok. 0,1 g. Zakazane jest używanie białego fosforu do produkcji zapałek[5].
Stosowany jest jako substancja aktywna w broni zapalającej.
Przypisy
- ↑ M.T. Averbuch-Pouchot, A. Durif: Topics in Phosphate Chemistry. World Scientific, 1996, s. 3. ISBN 981-02-2634-9.
- ↑ a b Stanisław Tołłoczko, Wiktor Kemula: Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej. Warszawa: PWN, 1954, s. 319.
- ↑ a b Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Warszawa: PWN, 1981, s. 403. ISBN 83-01-02626-X.
- ↑ Włodzimierz Trzebiatowski: Chemia nieorganiczna. Wyd. VIII. Warszawa: PWN, 1978, s. 261.
- ↑ Konwencja berneńska z 26 września 1906 r. o zakazie używania białego (żółtego) fosforu przy wyrobie zapałek (Dz.U. z 1922 r. nr 19, poz. 159), lista stron (fr.), Zalecenie Nr 6 MOP z 1919 wzywające do przestrzegania Konwencji, Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 22 kwietnia 1927 r. o zakazie używania białego i żółtego fosforu przy wyrobie przedmiotów zapalnych (Dz.U. z 1927 r. nr 43, poz. 380).
