Noctilucales: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m boks |
korekta |
||
Linia 23: | Linia 23: | ||
== Charakterystyka == |
== Charakterystyka == |
||
Rząd Noctilucales obejmuje trzy rodziny nietypowych [[Bruzdnice|bruzdnic]] (Noctilucaceae, Leptodiscaceae i Kofoidiniaceae), którym brakuje, przynajmniej w niektórych stadiach życia, typowych dla bruzdnic postaci komórki, takich jak lepka poprzeczna [[wić]] lub skondensowane [[Chromosom|chromosomy]].<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Fernando Gómez, David Moreira, Purificación López-García |tytuł = Molecular Phylogeny of Noctilucoid Dinoflagellates (Noctilucales, Dinophyceae) |czasopismo = Protist |data = 2010-7 |data dostępu = 2019-06-18 |wolumin = 161 |numer = 3 |s = 466–478 |doi = 10.1016/j.protis.2009.12.005 |url = https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1434461010000052 |język = en}}</ref> Różnią się one od większości innych bruzdnic tym, że dojrzała komórka jest diploidalna, a jej jądro nie wykazuje organizacji dinokariotycznej. Komórki te są bardzo duże, o średnicy od 0,2 do 2 milimetrów i są wypełnione dużymi [[Wakuola|wakuolami]] (wodniczkami). |
|||
Szczególną cechą kilku rodzajów |
Szczególną cechą kilku rodzajów Noctilucales, takich jak ''Noctiluca'', ''Spatulodinium'' i ''Abedinium'', jest obecność wysoce ruchliwej "macki" brzusznej (ang. ''peduncle''), która nie występuje u typowych bruzdnic i innych [[Alveolata]]. "Macka" ''Noctiluca'' porusza się powoli, w cyklu skurczowo-relaksacyjnym, pomagając w zdobywaniu pożywienia - za jej pomocą zdobycz, taka jak [[plankton]], jest przenoszona do cytostomu znajdującego się u jej podstawy. Wszystkie Noctilucales mają wspólną budowę szkieletu komórkowego, który rozciągają się promieniście od jądra komórkowego do błony. Włókna [[Mikrotubula|mikrotubularne]] szkieletu są zaangażowane w poruszanie się, krótkotrwałe zmiany kształtu i złożony proces ontogenetyczny tych organizmów.<ref name=":0" /> |
||
== Rozmnażanie == |
== Rozmnażanie == |
||
Noctilucales rozmnażają się głównie poprzez [[Podział komórki|rozszczepienie binarne]] (rozdzielenie komórki na dwa ciała) lub wielokrotne rozszczepienie (rozdzielenie komórki na więcej niż dwa ciała). Wielokrotne rozszczepienie obejmuje procesy podziału [[Mejoza|mejozy]] i [[Mitoza|mitozy]] i powoduje wytwarzanie |
Noctilucales rozmnażają się głównie poprzez [[Podział komórki|rozszczepienie binarne]] (rozdzielenie komórki na dwa ciała) lub wielokrotne rozszczepienie (rozdzielenie komórki na więcej niż dwa ciała). Wielokrotne rozszczepienie obejmuje procesy podziału [[Mejoza|mejozy]] i [[Mitoza|mitozy]] i powoduje wytwarzanie ruchliwego roju komórek potomnych, wydostających się z komórki macierzystej.<ref>{{Cytuj |tytuł = Noctiluca {{!}} Definition, Facts, Classification, & Bioluminescence |data dostępu = 2019-06-18 |opublikowany = Encyclopedia Britannica |url = https://www.britannica.com/science/Noctiluca |język = en}}</ref> |
||
== Morfotyp == |
== Morfotyp == |
||
Niedojrzały [[morfotyp]] ma dwie zróżnicowane wici, w tym jedną, podobną do wstążki |
Niedojrzały [[morfotyp]] ma dwie zróżnicowane wici, w tym jedną poprzeczną, podobną do wstążki. Niektóre gatunki posiadają bruzdę poprzeczną. Dojrzały morfotyp, który również utrzymuje te morfologiczne cechy, ma promieniujące z regionu okołojądrowego skurczowe włókienka oraz mackę.<ref name=":0" /> |
||
== Występowanie == |
== Występowanie == |
||
Oprócz Noctiluca, który jest |
Oprócz ''Noctiluca'', który jest rozpowszechniony w eutroficznych wodach przybrzeżnych wielu kultur, inne Noctilucales występują w środowisku oceanicznym, zarówno tropikalnym, subtropikalnym, jak i umiarkowanym. |
||
== Leptodiscaceae == |
== Leptodiscaceae == |
||
Rodzina Leptodiscaceae jest najmniej znana wśród Noctilucales ze względu na |
Rodzina Leptodiscaceae jest najmniej znana wśród Noctilucales ze względu na delikatność jej przedstawicieli i występowanie w ciepłej wodzie oceanicznej. Ich ciała komórkowe są silnie spłaszczone wzdłuż osi przednio-tylnej, wykazując się dwustronną symetrią lub równikowymi skrzydełkowatymi rozszerzeniami, mogącymi nagle się kurczyć. |
||
== Luminescencja == |
== Luminescencja == |
||
[[Plik:Noctiluca scintillans varias.jpg|mały|Noctiluca scintillans, potocznie nazywana "iskierką morską"]] |
[[Plik:Noctiluca scintillans varias.jpg|mały|Noctiluca scintillans, potocznie nazywana "iskierką morską"]] |
||
Najlepiej znanym i zarazem najczęściej występującym przedstawicielem Noctilucales jest ''Noctiluca scintillans'' (zwany także ''N. miliaris'', ang. ''sea sparkle''). Jest to gatunek wolno żyjący, zamieszkujący morza i oceany, wykazujący [[Bioluminescencja|bioluminescencję]] po dotknięciu. Światło jest wytwarzane w [[Cytoplazma|cytoplazmie]] tego jednokomórkowego [[protisty|protista]] w wyniku reakcji [[Lucyferyny|lucyferyna]]-[[lucyferaza]] w tysiącach sferycznie ukształtowanych [[Organellum|organelli]] zwanych scyntylonami. Duże zakwity ''N. scintillans'' postrzegane są czasem jako migoczące światła na oceanie, znane jako ''milky sea'' ("efekt mlecznego morza").<ref>{{Cytuj |tytuł = Milky seas effect |data = 2019-06-03 |data dostępu = 2019-06-18 |opublikowany = Wikipedia |url = https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Milky_seas_effect&oldid=900095504 |język = en}}</ref> |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
Wersja z 09:55, 19 cze 2019
Błędne wartości parametrów:
Na ich podstawie nie jestem w stanie ustalić prawidłowo kolorystyki szablonu. | |
Systematyka | |
Domena |
Eukarionty |
---|---|
Supergrupa |
Alveolata |
Królestwo |
Protisty |
Gromada |
Bruzdnice |
Rząd |
Noctilucales |
Gatunek |
Noctiluca scintillans |
Nazwa systematyczna | |
{{{nazwa łacińska}}} |
Noctilucales to rząd protistów należących do gromady bruzdnic. Ich charakterystyczną cechą jest produkowanie światła po podrażnieniu komórki (bioluminescencja).
Charakterystyka
Rząd Noctilucales obejmuje trzy rodziny nietypowych bruzdnic (Noctilucaceae, Leptodiscaceae i Kofoidiniaceae), którym brakuje, przynajmniej w niektórych stadiach życia, typowych dla bruzdnic postaci komórki, takich jak lepka poprzeczna wić lub skondensowane chromosomy.[1] Różnią się one od większości innych bruzdnic tym, że dojrzała komórka jest diploidalna, a jej jądro nie wykazuje organizacji dinokariotycznej. Komórki te są bardzo duże, o średnicy od 0,2 do 2 milimetrów i są wypełnione dużymi wakuolami (wodniczkami).
Szczególną cechą kilku rodzajów Noctilucales, takich jak Noctiluca, Spatulodinium i Abedinium, jest obecność wysoce ruchliwej "macki" brzusznej (ang. peduncle), która nie występuje u typowych bruzdnic i innych Alveolata. "Macka" Noctiluca porusza się powoli, w cyklu skurczowo-relaksacyjnym, pomagając w zdobywaniu pożywienia - za jej pomocą zdobycz, taka jak plankton, jest przenoszona do cytostomu znajdującego się u jej podstawy. Wszystkie Noctilucales mają wspólną budowę szkieletu komórkowego, który rozciągają się promieniście od jądra komórkowego do błony. Włókna mikrotubularne szkieletu są zaangażowane w poruszanie się, krótkotrwałe zmiany kształtu i złożony proces ontogenetyczny tych organizmów.[1]
Rozmnażanie
Noctilucales rozmnażają się głównie poprzez rozszczepienie binarne (rozdzielenie komórki na dwa ciała) lub wielokrotne rozszczepienie (rozdzielenie komórki na więcej niż dwa ciała). Wielokrotne rozszczepienie obejmuje procesy podziału mejozy i mitozy i powoduje wytwarzanie ruchliwego roju komórek potomnych, wydostających się z komórki macierzystej.[2]
Morfotyp
Niedojrzały morfotyp ma dwie zróżnicowane wici, w tym jedną poprzeczną, podobną do wstążki. Niektóre gatunki posiadają bruzdę poprzeczną. Dojrzały morfotyp, który również utrzymuje te morfologiczne cechy, ma promieniujące z regionu okołojądrowego skurczowe włókienka oraz mackę.[1]
Występowanie
Oprócz Noctiluca, który jest rozpowszechniony w eutroficznych wodach przybrzeżnych wielu kultur, inne Noctilucales występują w środowisku oceanicznym, zarówno tropikalnym, subtropikalnym, jak i umiarkowanym.
Leptodiscaceae
Rodzina Leptodiscaceae jest najmniej znana wśród Noctilucales ze względu na delikatność jej przedstawicieli i występowanie w ciepłej wodzie oceanicznej. Ich ciała komórkowe są silnie spłaszczone wzdłuż osi przednio-tylnej, wykazując się dwustronną symetrią lub równikowymi skrzydełkowatymi rozszerzeniami, mogącymi nagle się kurczyć.
Luminescencja
Najlepiej znanym i zarazem najczęściej występującym przedstawicielem Noctilucales jest Noctiluca scintillans (zwany także N. miliaris, ang. sea sparkle). Jest to gatunek wolno żyjący, zamieszkujący morza i oceany, wykazujący bioluminescencję po dotknięciu. Światło jest wytwarzane w cytoplazmie tego jednokomórkowego protista w wyniku reakcji lucyferyna-lucyferaza w tysiącach sferycznie ukształtowanych organelli zwanych scyntylonami. Duże zakwity N. scintillans postrzegane są czasem jako migoczące światła na oceanie, znane jako milky sea ("efekt mlecznego morza").[3]
Przypisy
- ↑ a b c Fernando Gómez , David Moreira , Purificación López-García , Molecular Phylogeny of Noctilucoid Dinoflagellates (Noctilucales, Dinophyceae), „Protist”, 161 (3), 2010, s. 466–478, DOI: 10.1016/j.protis.2009.12.005 [dostęp 2019-06-18] (ang.).
- ↑ Noctiluca | Definition, Facts, Classification, & Bioluminescence [online], Encyclopedia Britannica [dostęp 2019-06-18] (ang.).
- ↑ Milky seas effect [online], Wikipedia, 3 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-18] (ang.).