Changsu: Różnice pomiędzy wersjami

Changsu
장수 / 長壽
	władca Korei (Koguryŏ)
Okres	od 413; do 491
Poprzednik	Kwanggaet’o Wielki
Następca	Munjamyŏng
	Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia	394 ; Kungnae
Data i miejsce śmierci	491 ; Pjongjang?
Ojciec	Kwanggaet’o Wielki
Dzieci	Choda (조다); Sŭng U (승우); córka

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 20:53, 5 lip 2019

Changsu lub Jangsu^[1] (ur. 394, zm. 491) – 20. władca Koguryŏ, największego z Trzech Królestw Korei^[2]. Syn Kwanggaet’o Wielkiego, panował w latach 413–491.

Czas jego panowania był „złotym wiekiem” Koguryŏ^[3], kiedy państwo to było jednym z mocarstw w Azji Wschodniej^[4]^[5]^[6]. Utrzymał tereny podbite przez jego ojca^[7], ale znany był również ze swoich zdolności dyplomatycznych^[8]^[9]. Podobnie jak jego ojciec Kwanggaet’o, Changsu również miał nadzieję na jedność Trzech Królestw Korei^[10]. Ponadto jego długie panowanie pozowliło na udoskonalenie politycznych, ekonomicznych i administracyjnych sfer funkcjonowania państwa^[8]. Jest także znany z wystawienia Steli Kwanggaet’o, poświęconej sukcesom jego ojca. Imię Changsu (kor. 장수, chiń. 長壽) oznacza „długie życie”, pasując do jego wieloletnich rządów przez 78–79 lat, aż do naturalnej śmierci w wieku 98 lat^[8].

Podczas swojego panowania zmienił oficjalną nazwę Koguryŏ (고구려) na skróconą Koryŏ (고려), od której pochodzi słowo Korea w językach indoeuropejskich.

Polityka wewnętrzna

Podczas swego wczesnego panowania, Jangsu poświęcił wiele wysiłków na rzecz stabilizacji kraju, który doświadczył nagłego rozrostu terytorialnego, będącego bezpośrednim skutkiem podbojów Kwanggaet’o. Nowy król nakazał zbudować grobowiec dla swojego ojca, a wraz z nim imponujący, wysoki na 6 metrów obelisk z wygrawerowanym opisem panowania Kwanggaet’o.

W roku 427 przeniósł stolicę z Kungnae (dzisiejsze Ji'an na granicy chińsko-koreańskiej) do Pjongjangu^[11], co pomogło w osiągnięciu dobrobytu kulturowego i gospodarczego^[10]^[12].

Polityka zagraniczna

Kiedy Changsu objął koreański tron, sprzyjający Korei okres rozbicia w Chinach zbliżał się do końca^[12]. Kontrolę nad północną częścią Chin skonsolidowała wówczas Północna dynastia Wei. Koreański władca był jednak w stanie wykorzystać sytuację polityczną w Chinach na swoją korzyść^[9].

Changsu utrzymywał kontakty z Wei, a oba państwa ustanowiły formalne stosunki dyplomatyczne w roku 435. Relacje te okazały się przydatne, ponieważ Koguryŏ rywalizowało z Baekje, które potajemnie dążyło do sojuszu wojskowego z Wei przeciwko Koguryŏ. Wei zobowiązało się nie ingerować w sprawy Korei^[13].

W roku 479 nawiązał przyjazne stosunki z koczownikami Rouran, mając na celu wywieranie politycznej presji na Północne Wei^[13].

Dzięki udanej polityce międzynarodowej, Korea utrzymała względny pokój z nie-Koreańskimi sąsiadami i nie była zagrożona z północnego zachodu, aż najazdu chińskiego w 598^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b King Jangsu [online], KBS Radio (ang.).
↑ Justin Corfield: Historical Dictionary of Pyongyang. Anthem Press. ISBN 978-1-78308-341-1. (ang.).
↑ Ainslie ThomasA.T. Embree Ainslie ThomasA.T., Encyclopedia of Asian history, 1988, s. 324, ISBN 978-0-684-18899-7 (ang.).
↑ John Morris Roberts: The History of the World. Oxford: University Press, s. 443. ISBN 978-0-19-993676-2. (ang.).
↑ Sigfried deS. Laet Sigfried deS., History of Humanity from the seventh to the sixteenth century, UNESCO, 1994, s. 1133, ISBN 978-92-3-102813-7 (ang.).
↑ Hugh Dyson Walker: East Asia. A New History. AuthorHouse, s. 6–7. ISBN 978-1-4772-6517-8.
↑ Pae Ki Ch'anK.Ch.', Korea at the crossroads, Seoul: Happyreading, 2007, s. 87, ISBN 978-89-89571-46-9, OCLC 159941393 .
↑ ^a ^b ^c Li Ki BaekK.B., A new history of Korea, Harvard, 1984, s. 38-40, ISBN 0-674-61575-1 .
↑ ^a ^b WarrenW. Cohen WarrenW., East Asia at the Center, Columbia University Press, 20 grudnia 2000, s. 50, ISBN 978-0-231-50251-1 (ang.).
↑ ^a ^b KimK. Jinwung KimK., From Land of the Morning Calm to states in conflict, Bloomington, s. 36, ISBN 978-0-253-00078-1 .
↑ LenaL. Kim LenaL., Koguryo Tomb Murals World Cultural Heritage, 길잡이미디어, 2010, s. 99 (ang.).
↑ ^a ^b Koguryŏ – the origin of Korean power & pride, Tongbuga Yŏksa Chaedan, 2007, ISBN 978-89-91448-83-4, OCLC 214937998 .
↑ ^a ^b Koguryo: The glorious ancient Korean Kingdom in Northeast Asia [PDF], Tongbuga Yŏksa Chaedan (ang.).

Szablon:Władca

[:1-1] King Jangsu [online], KBS Radio (ang.).

[2] Justin Corfield: Historical Dictionary of Pyongyang. Anthem Press. ISBN 978-1-78308-341-1. (ang.).

[3] Ainslie ThomasA.T. Embree Ainslie ThomasA.T., Encyclopedia of Asian history, 1988, s. 324, ISBN 978-0-684-18899-7 (ang.).

[4] John Morris Roberts: The History of the World. Oxford: University Press, s. 443. ISBN 978-0-19-993676-2. (ang.).

[5] Sigfried deS. Laet Sigfried deS., History of Humanity from the seventh to the sixteenth century, UNESCO, 1994, s. 1133, ISBN 978-92-3-102813-7 (ang.).

[6] Hugh Dyson Walker: East Asia. A New History. AuthorHouse, s. 6–7. ISBN 978-1-4772-6517-8.

[7] Pae Ki Ch'anK.Ch.', Korea at the crossroads, Seoul: Happyreading, 2007, s. 87, ISBN 978-89-89571-46-9, OCLC 159941393 .

[:0-8] Li Ki BaekK.B., A new history of Korea, Harvard, 1984, s. 38-40, ISBN 0-674-61575-1 .

[:2-9] WarrenW. Cohen WarrenW., East Asia at the Center, Columbia University Press, 20 grudnia 2000, s. 50, ISBN 978-0-231-50251-1 (ang.).

[:3-10] KimK. Jinwung KimK., From Land of the Morning Calm to states in conflict, Bloomington, s. 36, ISBN 978-0-253-00078-1 .

[11] LenaL. Kim LenaL., Koguryo Tomb Murals World Cultural Heritage, 길잡이미디어, 2010, s. 99 (ang.).

[:4-12] Koguryŏ – the origin of Korean power & pride, Tongbuga Yŏksa Chaedan, 2007, ISBN 978-89-91448-83-4, OCLC 214937998 .

[:5-13] Koguryo: The glorious ancient Korean Kingdom in Northeast Asia [PDF], Tongbuga Yŏksa Chaedan (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

@@ Linia 35: / Linia 35: @@
  |wikicytaty        =
 }}
-{{Infobox royalty|name=King Jangsu|succession=Monarch of [[Goguryeo]]|reign=413-491 (78 years)|birth_date=394|death_date={{death year and age|491|394}}|father=[[Gwanggaeto]]|predecessor=[[Gwanggaeto]]|successor=[[Munjamyeong of Goguryeo]]|issue=Crown Prince Juda}} '''Changsu''' lub '''Jangsu'''<ref name=":1">{{Cytuj |autor =  |tytuł = King Jangsu |data =  |opublikowany = KBS Radio |url = http://world.kbs.co.kr/english/program/program_dynasty_detail.htm?No=10041218 |język = en}}</ref> (ur. 394, zm. 491)  – 20. władca [[Goguryeo|Koguryŏ]], największego z [[Trzy Królestwa Korei|Trzech Królestw Korei]]<ref>{{Cytuj książkę|isbn=9781783083411|url=https://books.google.co.kr/books?id=5zKWBQAAQBAJ&pg=PR15&dq=king+jangsu&hl=ko&sa=X&ved=0ahUKEwiQ6tPut9jKAhVL8WMKHScICWQQ6AEIQzAG#v=onepage&q=king%20jangsu&f=false|nazwisko=Corfield|imię=Justin|tytuł=Historical Dictionary of Pyongyang|rok=|wydawca=Anthem Press|miejsce=|strony=|język=en}}</ref>. Syn [[Kwanggaet’o Wielki|Kwanggaet’o Wielkiego]], panował w latach 413–491.
+'''Changsu''' lub '''Jangsu'''<ref name=":1">{{Cytuj |autor =  |tytuł = King Jangsu |data =  |opublikowany = KBS Radio |url = http://world.kbs.co.kr/english/program/program_dynasty_detail.htm?No=10041218 |język = en}}</ref> (ur. 394, zm. 491)  – 20. władca [[Goguryeo|Koguryŏ]], największego z [[Trzy Królestwa Korei|Trzech Królestw Korei]]<ref>{{Cytuj książkę|isbn=9781783083411|url=https://books.google.co.kr/books?id=5zKWBQAAQBAJ&pg=PR15&dq=king+jangsu&hl=ko&sa=X&ved=0ahUKEwiQ6tPut9jKAhVL8WMKHScICWQQ6AEIQzAG#v=onepage&q=king%20jangsu&f=false|nazwisko=Corfield|imię=Justin|tytuł=Historical Dictionary of Pyongyang|rok=|wydawca=Anthem Press|miejsce=|strony=|język=en}}</ref>. Syn [[Kwanggaet’o Wielki|Kwanggaet’o Wielkiego]], panował w latach 413–491.
 Czas jego panowania był „złotym wiekiem” Koguryŏ<ref>{{Cytuj |autor = Ainslie Thomas Embree |tytuł = Encyclopedia of Asian history |data = 1988 |isbn = 9780684188997 |s = 324 |url = https://books.google.com/books?id=LtwpAQAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%22Nevertheless,+the+reigns+of+Kwanggaet'o+and+his+successor+Changsu+(413-491)+constituted+the+golden+age+of+Koguryo.%22 |język = en}}</ref>, kiedy państwo to było jednym z mocarstw w Azji Wschodniej<ref>{{Cytuj książkę|isbn=9780199936762|url=https://books.google.com/books?id=A2cfZkU5aQgC&q=koguryo+powerful+empire#v=snippet&q=koguryo%20powerful%20empire&f=false|nazwisko=Roberts|imię=John Morris|tytuł=The History of the World|rok=|wydawca=University Press|miejsce=Oxford|strony=443|język=en}}</ref><ref>{{Cytuj |autor = Sigfried de Laet |tytuł = History of Humanity from the seventh to the sixteenth century |data = 1994 |isbn = 9789231028137 |wydawca = UNESCO |s = 1133 |url = https://books.google.com/books?id=PvlthkbFU1UC&pg=PA1133#v=onepage&q&f=false |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj książkę|isbn=9781477265178|url=https://books.google.com/books?id=GBvRs-za0CIC&pg=PA6#v=onepage&q&f=false|nazwisko=Walker|imię=Hugh Dyson|tytuł=East Asia. A New History|rok=|wydawca=AuthorHouse|strony=6–7}}</ref>. Utrzymał tereny podbite przez jego ojca<ref>{{Cytuj |autor = #Pae Ki Ch'an |tytuł = Korea at the crossroads |data = 2007 |isbn = 9788989571469 |miejsce = Seoul |wydawca = Happyreading |s = 87 |oclc = 159941393}}</ref>, ale znany był również ze swoich zdolności dyplomatycznych<ref name=":0">{{Cytuj |autor = #Li Ki Baek |tytuł = A new history of Korea |data = 1984 |isbn = 0674615751 |wydawca = Harvard |s = 38-40}}</ref><ref name=":2">{{Cytuj |autor = Warren Cohen |tytuł = East Asia at the Center |data = 2000-12-20 |isbn = 9780231502511 |wydawca = Columbia University Press |s = 50 |url = https://books.google.com/books?id=Okjd2rDwb8IC&q=%22While+China+remained+divided,+Koguryo+maintained+contacts+with+both+North+and+South,+manipulating+the+Chinese+with+relative+ease.%22#v=snippet&q=%22While%20China%20remained%20divided,%20Koguryo%20maintained%20contacts%20with%20both%20North%20and%20South,%20manipulating%20the%20Chinese%20with%20relative%20ease.%22&f=false |język = en}}</ref>. Podobnie jak jego ojciec Kwanggaet’o, Changsu również miał nadzieję na jedność [[Trzy Królestwa Korei|Trzech Królestw Korei]]<ref name=":3">{{Cytuj |autor = Kim Jinwung |tytuł = From Land of the Morning Calm to states in conflict |isbn = 9780253000781 |miejsce = Bloomington |s = 36}}</ref>. Ponadto jego długie panowanie pozowliło na udoskonalenie politycznych, ekonomicznych i administracyjnych sfer funkcjonowania państwa<ref name=":0" />. Jest także znany z wystawienia [[Stela Gwanggaeto|Steli Kwanggaet’o]], poświęconej sukcesom jego ojca. Imię ''Changsu'' ({{W języku|ko|장수}}, {{W języku|zh|長壽}}) oznacza „długie życie”, pasując do jego wieloletnich rządów przez 78–79 lat, aż do naturalnej śmierci w wieku 98 lat<ref name=":0" />.
-Podczas swojego panowania zmienił oficjalną nazwę ''Koguryŏ'' ({{W języku|ko|고구려}}) na skróconą ''Koryŏ'' ({{J|ko|고려}}), od której pochodzi słowo ''Korea'' w językach indoeuropejskich.
+Podczas swojego panowania zmienił oficjalną nazwę ''Koguryŏ'' ({{J|ko|고구려}}) na skróconą ''Koryŏ'' ({{J|ko|고려}}), od której pochodzi słowo ''Korea'' w językach indoeuropejskich.
 == Polityka wewnętrzna ==
-Podczas swego wczesnego panowania, Jangsu poświęcił wiele wysiłków na rzecz stabilizacji kraju, który doświadczył  nagłego rozrostu terytorialnego, będącego bezpośrednim skutkiem podbojów [[Kwanggaet’o Wielki|Kwanggaet’o]]. Nowy król nakazał zbudować grobowiec dla swojego ojca, a wraz z nim imponujący, wysoki na 6 metrów obelisk z wygrawerowanym opisem panowania Kwanggaet’o<ref />.
+Podczas swego wczesnego panowania, Jangsu poświęcił wiele wysiłków na rzecz stabilizacji kraju, który doświadczył  nagłego rozrostu terytorialnego, będącego bezpośrednim skutkiem podbojów [[Kwanggaet’o Wielki|Kwanggaet’o]]. Nowy król nakazał zbudować grobowiec dla swojego ojca, a wraz z nim imponujący, wysoki na 6 metrów obelisk z wygrawerowanym opisem panowania Kwanggaet’o.
 W roku [[427]] przeniósł stolicę z Kungnae (dzisiejsze [[Ji’an (Jilin)|Ji'an]] na granicy chińsko-koreańskiej) do [[Pjongjang|Pjongjangu]]<ref>{{Cytuj |autor = Lena Kim |tytuł = Koguryo Tomb Murals World Cultural Heritage |data = 2010 |wydawca = 길잡이미디어 |s = 99 |url = https://books.google.co.kr/books?id=xR-GBgAAQBAJ&pg=PA99&dq=king+jangsu&hl=ko&sa=X&ved=0ahUKEwiQ6tPut9jKAhVL8WMKHScICWQQ6AEIODAE#v=onepage&q=king%20jangsu&f=false |język = en}}</ref>, co pomogło w osiągnięciu dobrobytu kulturowego i gospodarczego<ref name=":3" /><ref name=":4">{{Cytuj |autor =  |tytuł = Koguryŏ – the origin of Korean power & pride |data = 2007 |isbn = 9788991448834 |wydawca = Tongbuga Yŏksa Chaedan |oclc = 214937998}}</ref>.
@@ Linia 50: / Linia 50: @@
 Kiedy Changsu objął koreański tron, sprzyjający Korei okres rozbicia w Chinach zbliżał się do końca<ref name=":4" />. Kontrolę nad północną częścią Chin skonsolidowała wówczas [[Północna dynastia Wei]]. Koreański władca był jednak w stanie wykorzystać sytuację polityczną w Chinach na swoją korzyść<ref name=":2" />.
-Changsu utrzymywał kontakty z [[Północna dynastia Wei|Północnym Wei]], a oba państwa ustanowiły formalne stosunki dyplomatyczne w roku 435. Relacje te okazały się przydatne, ponieważ Koguryŏ rywalizowało z [[Baekje]], które potajemnie dążyło do sojuszu wojskowego z Wei przeciwko Koguryŏ. Wei zobowiązało się nie ingerować w sprawy Korei<ref name=":5">{{Cytuj |autor =  |tytuł = Koguryo: The glorious ancient Korean Kingdom in Northeast Asia |data =  |wydawca = Tongbuga Yŏksa Chaedan |typ nośnika = PDF |url = https://www.nahf.or.kr/shtml/include/filedown1.asp?sidx=100&fname=KOGURYO-a+glorious.pdf |język = en}}</ref>.
+Changsu utrzymywał kontakty z [[Północna dynastia Wei|Wei]], a oba państwa ustanowiły formalne stosunki dyplomatyczne w roku 435. Relacje te okazały się przydatne, ponieważ Koguryŏ rywalizowało z [[Baekje]], które potajemnie dążyło do sojuszu wojskowego z Wei przeciwko Koguryŏ. Wei zobowiązało się nie ingerować w sprawy Korei<ref name=":5">{{Cytuj |autor =  |tytuł = Koguryo: The glorious ancient Korean Kingdom in Northeast Asia |data =  |wydawca = Tongbuga Yŏksa Chaedan |typ nośnika = PDF |url = https://www.nahf.or.kr/shtml/include/filedown1.asp?sidx=100&fname=KOGURYO-a+glorious.pdf |język = en}}</ref>.
-W roku 479 nawiązał przyjazne stosunki z [[Rouran|Chanatem Rouran]], mając na celu wywieranie politycznej presji na Północne Wei<ref name=":5" />.
+W roku 479 nawiązał przyjazne stosunki z koczownikami [[Rouran]], mając na celu wywieranie politycznej presji na Północne Wei<ref name=":5" />.
 Dzięki udanej polityce międzynarodowej, Korea utrzymała względny pokój z nie-Koreańskimi sąsiadami i nie była zagrożona z północnego zachodu, aż najazdu chińskiego w 598<ref name=":1" />.
@@ Linia 58: / Linia 58: @@
 == Przypisy ==
 {{Przypisy
+}}
-}}{{Władca|poprzednik=[[Kwanggaet’o Wielki]]|funkcja=władca Korei (Koguryŏ)|lata=[[413]]–[[491]]|następca=[[Munjamyŏng]]}}
+{{Władca|poprzednik=[[Kwanggaet’o Wielki]]|funkcja=władca Korei (Koguryŏ)|lata=[[413]]–[[491]]|następca=[[Munjamyŏng]]}}
-<nowiki>
+{{Kontrola autorytatywna}}
 [[Kategoria:Władcy Korei]]
 [[Kategoria:Urodzeni w 394]]
-[[Kategoria:Zmarli w 491]]</nowiki>
+[[Kategoria:Zmarli w 491]]