Nasciturus: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m zamieniam magiczny ISBN na szablon |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE: ''Nasciturus''}} |
{{DISPLAYTITLE: ''Nasciturus''}} |
||
'''''Nasciturus''''' ([[łac.]] „mający się urodzić”) – termin pochodzący z [[prawo rzymskie|prawa rzymskiego]] oznaczający [[dziecko]] poczęte, ale jeszcze nieurodzone. |
'''''Nasciturus''''' ([[Łacina|łac.]] „mający się urodzić”) – termin pochodzący z [[prawo rzymskie|prawa rzymskiego]] oznaczający [[dziecko]] poczęte, ale jeszcze nieurodzone. |
||
== W prawie rzymskim == |
== W prawie rzymskim == |
||
W prawie rzymskim w jego przypadku stosowano [[fikcja prawna|fikcję prawną]], według której miał warunkową [[Zdolność prawna|zdolność prawną]], tzn. mógł być podmiotem praw i obowiązków, jednocześnie sam nie mogąc dokonywać [[Czynność prawna|czynności prawnych]]. To wszystko jednakże pod warunkiem, że urodził się żywy. Ochrona dziecka poczętego a nienarodzonego miała i ma zastosowanie głównie w [[prawo spadkowe|prawie spadkowym]], gdzie dziecko takie może dziedziczyć. Zastosowanie ma tu paremia: ''nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur'' – „mającego się narodzić uważa się za narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści”<ref>Jest to skrótem zasady zawartej w [[Digesta]] |
W prawie rzymskim w jego przypadku stosowano [[fikcja prawna|fikcję prawną]], według której miał warunkową [[Zdolność prawna|zdolność prawną]], tzn. mógł być podmiotem praw i obowiązków, jednocześnie sam nie mogąc dokonywać [[Czynność prawna|czynności prawnych]]. To wszystko jednakże pod warunkiem, że urodził się żywy. Ochrona dziecka poczętego a nienarodzonego miała i ma zastosowanie głównie w [[prawo spadkowe|prawie spadkowym]], gdzie dziecko takie może dziedziczyć. Zastosowanie ma tu paremia: ''nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur'' – „mającego się narodzić uważa się za narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści”<ref>Jest to skrótem zasady zawartej w [[Digesta Justyniana|Digestach]] [https://droitromain.univ-grenoble-alpes.fr/Corpus/d-01.htm#5 1,5,7]: ''Qui in utero est, perinde ac si in rebus humanis esset custoditur, quotiens de commodis ipsius partus quaeritur'' (Płód w łonie matki jest traktowany na równi z człowiekiem już urodzonym, ilekroć chodzi o korzyści samego płodu). Przekład: [[Władysław Rozwadowski]], ''Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł'', Poznań 1992, {{ISBN|83-900964-5-5}}, s. 247, przypis 156.</ref>. |
||
Dla ochrony jego praw można było powołać specjalnego [[kurator]]a, tzw. kuratora łona (łac. ''curator ventris'')<ref>Helena Pietrzak, [http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_nad_Rodzina/Studia_nad_Rodzina-r2011-t15-n1_2_(28_29)/Studia_nad_Rodzina-r2011-t15-n1_2_(28_29)-s145-164/Studia_nad_Rodzina-r2011-t15-n1_2_(28_29)-s145-164.pdf ''"Curator ventris" dla "nasciturusa"'']</ref>. |
Dla ochrony jego praw można było powołać specjalnego [[kurator]]a, tzw. kuratora łona (łac. ''curator ventris'')<ref>Helena Pietrzak, [http://bazhum.muzhp.pl/media/files/Studia_nad_Rodzina/Studia_nad_Rodzina-r2011-t15-n1_2_(28_29)/Studia_nad_Rodzina-r2011-t15-n1_2_(28_29)-s145-164/Studia_nad_Rodzina-r2011-t15-n1_2_(28_29)-s145-164.pdf ''"Curator ventris" dla "nasciturusa"'']</ref>. |
||
== W prawie obecnie obowiązującym == |
== W prawie obecnie obowiązującym == |
||
W [[System prawny |
W [[System prawny Polski|prawie polskim]] instytucję ''nasciturusa'' przewiduje w szczególności prawo spadkowe – art. 927 § 2 [[kodeks cywilny|k.c.]]: ''(...) dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe'' – jest to instytucja ''nasciturusa'' funkcjonująca tak samo jak w prawie rzymskim. |
||
Również, jak w prawie rzymskim, [[Kodeks rodzinny i opiekuńczy]] w art. 182 przewiduje: ''Dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka |
Również, jak w prawie rzymskim, [[Kodeks rodzinny i opiekuńczy]] w art. 182 przewiduje: ''Dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka''<ref>[[Kodeks postępowania cywilnego]] w art. 599 ''[[Sąd opiekuńczy|Sądem opiekuńczym]] właściwym do ustanowienia kuratora dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, jest sąd właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu matki.''</ref>. Art. 75 stanowi ''można [[uznanie ojcostwa|uznać ojcostwo]] przed urodzeniem się dziecka już poczętego'', zaś art. 10 § 4 ''jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu [[przeszkoda wieku|braku przepisanego wieku]].'' |
||
W [[Prawo prywatne międzynarodowe|prawie prywatnym międzynarodowym]] o nabywaniu praw przez dziecko poczęte, lecz nienarodzone, rozstrzyga prawo właściwe dla praw i obowiązków, o których nabycie chodzi<ref>M. Pazdan, ''Prawo prywatne międzynarodowe'', wyd. 10, Warszawa 2007, s. 92. Ustawa [[Prawo prywatne międzynarodowe (ustawa 2011)|prawo prywatne międzynarodowe]] w art. 55. 4: ''Uznanie dziecka poczętego lecz nienarodzonego podlega prawu ojczystemu matki z chwili uznania''.</ref>. |
W [[Prawo prywatne międzynarodowe|prawie prywatnym międzynarodowym]] o nabywaniu praw przez dziecko poczęte, lecz nienarodzone, rozstrzyga prawo właściwe dla praw i obowiązków, o których nabycie chodzi<ref>M. Pazdan, ''Prawo prywatne międzynarodowe'', wyd. 10, Warszawa 2007, s. 92. Ustawa [[Prawo prywatne międzynarodowe (ustawa 2011)|prawo prywatne międzynarodowe]] w art. 55. 4: ''Uznanie dziecka poczętego lecz nienarodzonego podlega prawu ojczystemu matki z chwili uznania''.</ref>. |
||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* {{Cytuj|autor = [[Marek Kuryłowicz]];; [[Adam Wiliński]]; |tytuł = Rzymskie prawo prywatne |data = 2008 |isbn = 978-83-7601-073-1 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wolters Kluwer Polska |s = 84-85 |oclc = 833152463 |
* {{Cytuj|autor = [[Marek Kuryłowicz]];; [[Adam Wiliński]]; |tytuł = Rzymskie prawo prywatne |data = 2008 |isbn = 978-83-7601-073-1 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wolters Kluwer Polska |s = 84-85 |oclc = 833152463}} |
||
[[Kategoria:Prawo rodzinne]] |
[[Kategoria:Prawo rodzinne]] |
||
Wersja z 21:29, 2 paź 2019
Nasciturus (łac. „mający się urodzić”) – termin pochodzący z prawa rzymskiego oznaczający dziecko poczęte, ale jeszcze nieurodzone.
W prawie rzymskim
W prawie rzymskim w jego przypadku stosowano fikcję prawną, według której miał warunkową zdolność prawną, tzn. mógł być podmiotem praw i obowiązków, jednocześnie sam nie mogąc dokonywać czynności prawnych. To wszystko jednakże pod warunkiem, że urodził się żywy. Ochrona dziecka poczętego a nienarodzonego miała i ma zastosowanie głównie w prawie spadkowym, gdzie dziecko takie może dziedziczyć. Zastosowanie ma tu paremia: nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur – „mającego się narodzić uważa się za narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści”[1].
Dla ochrony jego praw można było powołać specjalnego kuratora, tzw. kuratora łona (łac. curator ventris)[2].
W prawie obecnie obowiązującym
W prawie polskim instytucję nasciturusa przewiduje w szczególności prawo spadkowe – art. 927 § 2 k.c.: (...) dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe – jest to instytucja nasciturusa funkcjonująca tak samo jak w prawie rzymskim.
Również, jak w prawie rzymskim, Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 182 przewiduje: Dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka[3]. Art. 75 stanowi można uznać ojcostwo przed urodzeniem się dziecka już poczętego, zaś art. 10 § 4 jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku.
W prawie prywatnym międzynarodowym o nabywaniu praw przez dziecko poczęte, lecz nienarodzone, rozstrzyga prawo właściwe dla praw i obowiązków, o których nabycie chodzi[4].
Kwestia wyjątku
Kwestia tego, czy nasciturus jest wyjątkiem od ogólnie przyjętej zasady, że każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną (art. 8 § 1 k.c.), czy nie, jest dyskusyjna: niektórzy przedstawiciele doktryny twierdzą, że nie jest to wyjątek z uwagi na fakt, że nasciturus musi urodzić się żywy, aby można było zastosować skuteczną fikcję prawną[5][6].
Przypisy
- ↑ Jest to skrótem zasady zawartej w Digestach 1,5,7: Qui in utero est, perinde ac si in rebus humanis esset custoditur, quotiens de commodis ipsius partus quaeritur (Płód w łonie matki jest traktowany na równi z człowiekiem już urodzonym, ilekroć chodzi o korzyści samego płodu). Przekład: Władysław Rozwadowski, Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 1992, ISBN 83-900964-5-5, s. 247, przypis 156.
- ↑ Helena Pietrzak, "Curator ventris" dla "nasciturusa"
- ↑ Kodeks postępowania cywilnego w art. 599 Sądem opiekuńczym właściwym do ustanowienia kuratora dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, jest sąd właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu matki.
- ↑ M. Pazdan, Prawo prywatne międzynarodowe, wyd. 10, Warszawa 2007, s. 92. Ustawa prawo prywatne międzynarodowe w art. 55. 4: Uznanie dziecka poczętego lecz nienarodzonego podlega prawu ojczystemu matki z chwili uznania.
- ↑ Marek Kuryłowicz, Adam Wiliński: Rzymskie prawo prywatne, s. 84.
- ↑ Nasciturus w polskim prawie cywilnym
Bibliografia
- Marek Kuryłowicz, Adam Wiliński, Rzymskie prawo prywatne, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2008, s. 84-85, ISBN 978-83-7601-073-1, OCLC 833152463.