1,3,5-Trioksan: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Zamieniam Szablon:Przypisy-lista na Szablon:Przypisy |
|||
Linia 22: | Linia 22: | ||
|stan skupienia w podanej g = ciecz |
|stan skupienia w podanej g = ciecz |
||
|g warunki niestandardowe = 65 °C |
|g warunki niestandardowe = 65 °C |
||
|rozpuszczalność w wodzie = rozpuszczalny |
|rozpuszczalność w wodzie = rozpuszczalny |
||
|rww źródło = |
|rww źródło = {{r|Aldrich}} |
||
|rww warunki niestandardowe = |
|rww warunki niestandardowe = |
||
|inne rozpuszczalniki = |
|inne rozpuszczalniki = |
||
Linia 73: | Linia 73: | ||
|commons = |
|commons = |
||
}} |
}} |
||
'''1,3,5-Trioksan''' – [[ |
'''1,3,5-Trioksan''' – [[Związki organiczne|organiczny związek chemiczny]], będący [[Trimery|trimerem]] [[Aldehyd mrówkowy|formaldehydu]]. Istnieje także jego [[Izomeria|izomer]] strukturalny – [[1,2,4-Trioksan|1,2,4-trioksan]] – który występuje naturalnie w [[żywica|żywicy]] [[klon (roślina)|klonów]], jednak sam w sobie nie ma żadnego praktycznego zastosowania. |
||
1,3,5-Trioksan tworzy białe, igłowe kryształy, które topią się w temperaturze 61–62 °C. Trioksan wrze w 115 °C. Jest dobrze rozpuszczalny w [[woda|wodzie]], [[alkohole|alkoholach]] i [[aceton]]ie i [[Etery|eterach]]. Po rozpuszczeniu w wodzie częściowo rozkłada się do formaldehydu. |
1,3,5-Trioksan tworzy białe, igłowe kryształy, które topią się w temperaturze 61–62 °C. Trioksan wrze w 115 °C. Jest dobrze rozpuszczalny w [[woda|wodzie]], [[alkohole|alkoholach]] i [[aceton]]ie i [[Etery|eterach]]. Po rozpuszczeniu w wodzie częściowo rozkłada się do formaldehydu. |
||
1,3,5-Trioksan powstaje spontanicznie w wyniku [[trimery |
1,3,5-Trioksan powstaje spontanicznie w wyniku [[trimery]]zacji formaldehydu, katalizowanej dowolnym [[kwasy|kwasem]]: |
||
[[Plik:Trioksan.png |
[[Plik:Trioksan.png|center|400px]] |
||
{{clear|left}} |
{{clear|left}} |
||
Wersja z 14:59, 25 gru 2019
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny |
C3H6O3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa |
90,08 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd |
białe krystaliczne ciało stałe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem |
{{{nazwa}}}, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: (ang.). | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) |
1,3,5-Trioksan – organiczny związek chemiczny, będący trimerem formaldehydu. Istnieje także jego izomer strukturalny – 1,2,4-trioksan – który występuje naturalnie w żywicy klonów, jednak sam w sobie nie ma żadnego praktycznego zastosowania.
1,3,5-Trioksan tworzy białe, igłowe kryształy, które topią się w temperaturze 61–62 °C. Trioksan wrze w 115 °C. Jest dobrze rozpuszczalny w wodzie, alkoholach i acetonie i eterach. Po rozpuszczeniu w wodzie częściowo rozkłada się do formaldehydu.
1,3,5-Trioksan powstaje spontanicznie w wyniku trimeryzacji formaldehydu, katalizowanej dowolnym kwasem:
Stężony roztwór wodny formaldehydu, gdy pozostawi się go na długo w niedomkniętej butelce, ulega zazwyczaj częściowej spontanicznej przemianie do 1,3,5-trioksanu.
Zastosowanie
1,3,5-Trioksan jest stosowany jako wygodna forma transportowania formaldehydu, jako substrat w wielu syntezach organicznych o przemysłowym znaczeniu i jako dodatek do kosmetyków antybakteryjnych, insektycyd, środek pochłaniający przykre zapachy. Po sprasowaniu w tabletki jest stosowany jako wygodne paliwo turystyczne (tzw. suchy spirytus), podobnie jak urotropina. Jest także monomerem przy produkcji polioksymetylenu (POM) – polimeru o bardzo dobrych własnościach mechanicznych.
Przypisy
- ↑ a b c d e f g 1,3,5-Trioksan (nr T81108) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-06-23]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
- ↑ a b 1,3,5-Trioksan, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-04-10] (ang.).
- ↑ 1,3,5-Trioksan (nr T81108) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-06-23]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)