Promieniowanie beta: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
XD |
m Wycofano edycje użytkownika 2A01:118F:513:8D00:D8C4:ADBE:2692:DA07 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to Paweł Ziemian BOT. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Plik:Beta-minus Decay.svg|thumb|Emisja elektronu podczas [[Rozpad beta minus|rozpadu β<sup>−</sup>]] jądra atomu. Elektron ten powstaje obok [[proton]]u i [[neutrino|antyneutrina]] w wyniku rozpadu jednego z [[neutron]]ów]] |
[[Plik:Beta-minus Decay.svg|thumb|Emisja elektronu podczas [[Rozpad beta minus|rozpadu β<sup>−</sup>]] jądra atomu. Elektron ten powstaje obok [[proton]]u i [[neutrino|antyneutrina]] w wyniku rozpadu jednego z [[neutron]]ów]] |
||
'''Promieniowanie beta''' (promieniowanie β) – rodzaj [[promieniowanie przenikliwe|przenikliwego]] [[promieniowanie jonizujące|promieniowania jonizującego]] wysyłanego przez promieniotwórcze [[jądro atomowe|jądra atomowe]] podczas [[reakcja jądrowa|przemiany jądrowej]]. Nazwa ma znaczenie historyczne – powstała, by odróżnić to promieniowanie od mniej przenikliwego [[promieniowanie alfa|promieniowania alfa]]. Promieniowanie beta i alfa zarejestrowane były po raz pierwszy przez [[Henri Becquerel|Becquerela]], który opisał swoje wyniki w serii publikacji w latach 1896–1897<ref>{{Cytuj pismo | autor = Henri Becquerel | tytuł = Sur les radiations émises par phosphorescence | url = http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30780/f422.chemindefer | czasopismo = Comptes Rendus | wolumin = 122 | wydanie = | strony = | rok = 1896 | język = fr}}</ref>. Oba rodzaje promieniowania badał następnie [[Ernest Rutherford|Rutherford]] i w roku 1899 opisał ich różny charakter<ref>{{Cytuj pismo | autor = E. Rutherford | tytuł = Uranium radiation and the electrical conduction produced by it | url = http://web.ihep.su/dbserv/compas/src/rutherford99/eng.pdf | czasopismo = Philosophical Magazine | wolumin = 47 | wydanie = 284 | strony = 109–163 | rok = 1899 | język = en}}</ref>. Promieniowanie beta powstaje podczas [[Rozpad beta|rozpadu β]]. W zależności od rodzaju tego rozpadu, jest ono strumieniem [[elektron]]ów (z [[Rozpad beta minus|rozpadu β<sup>−</sup>]]) lub [[pozyton]]ów (z [[Rozpad beta plus|rozpadu β<sup>+</sup>]]) poruszających się z prędkością porównywalną z [[prędkość światła|prędkością światła]] w próżni. Promieniowanie to jest silnie [[absorpcja promieniowania beta|pochłaniane]] przez [[materia (fizyka)|materię]]. |
'''Promieniowanie beta''' (promieniowanie β) – rodzaj [[promieniowanie przenikliwe|przenikliwego]] [[promieniowanie jonizujące|promieniowania jonizującego]] wysyłanego przez promieniotwórcze [[jądro atomowe|jądra atomowe]] podczas [[reakcja jądrowa|przemiany jądrowej]]. Nazwa ma znaczenie historyczne – powstała, by odróżnić to promieniowanie od mniej przenikliwego [[promieniowanie alfa|promieniowania alfa]]. Promieniowanie beta i alfa zarejestrowane były po raz pierwszy przez [[Henri Becquerel|Becquerela]], który opisał swoje wyniki w serii publikacji w latach 1896–1897<ref>{{Cytuj pismo | autor = Henri Becquerel | tytuł = Sur les radiations émises par phosphorescence | url = http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k30780/f422.chemindefer | czasopismo = Comptes Rendus | wolumin = 122 | wydanie = | strony = | rok = 1896 | język = fr}}</ref>. Oba rodzaje promieniowania badał następnie [[Ernest Rutherford|Rutherford]] i w roku 1899 opisał ich różny charakter<ref>{{Cytuj pismo | autor = E. Rutherford | tytuł = Uranium radiation and the electrical conduction produced by it | url = http://web.ihep.su/dbserv/compas/src/rutherford99/eng.pdf | czasopismo = Philosophical Magazine | wolumin = 47 | wydanie = 284 | strony = 109–163 | rok = 1899 | język = en}}</ref>. Promieniowanie beta powstaje podczas [[Rozpad beta|rozpadu β]]. W zależności od rodzaju tego rozpadu, jest ono strumieniem [[elektron]]ów (z [[Rozpad beta minus|rozpadu β<sup>−</sup>]]) lub [[pozyton]]ów (z [[Rozpad beta plus|rozpadu β<sup>+</sup>]]) poruszających się z prędkością porównywalną z [[prędkość światła|prędkością światła]] w próżni. Promieniowanie to jest silnie [[absorpcja promieniowania beta|pochłaniane]] przez [[materia (fizyka)|materię]]. |
||
XD |
|||
Przykład przemiany, w której następuje emisja promieniowania beta: |
Przykład przemiany, w której następuje emisja promieniowania beta: |
Wersja z 15:08, 7 kwi 2020
Promieniowanie beta (promieniowanie β) – rodzaj przenikliwego promieniowania jonizującego wysyłanego przez promieniotwórcze jądra atomowe podczas przemiany jądrowej. Nazwa ma znaczenie historyczne – powstała, by odróżnić to promieniowanie od mniej przenikliwego promieniowania alfa. Promieniowanie beta i alfa zarejestrowane były po raz pierwszy przez Becquerela, który opisał swoje wyniki w serii publikacji w latach 1896–1897[1]. Oba rodzaje promieniowania badał następnie Rutherford i w roku 1899 opisał ich różny charakter[2]. Promieniowanie beta powstaje podczas rozpadu β. W zależności od rodzaju tego rozpadu, jest ono strumieniem elektronów (z rozpadu β−) lub pozytonów (z rozpadu β+) poruszających się z prędkością porównywalną z prędkością światła w próżni. Promieniowanie to jest silnie pochłaniane przez materię.
Przykład przemiany, w której następuje emisja promieniowania beta:
Absorpcja promieniowania beta
- Osobny artykuł:
Promieniowanie beta jest bardziej przenikliwe niż promieniowanie alfa o porównywalnej energii, natomiast jego absorpcja jest większa w porównaniu z promieniowaniem gamma. Zasięg promieniowania beta zależy od energii elektronów i gęstości substancji pochłaniającej. Energia z kolei zależy od rodzaju źródła. Ilustruje to poniższa tabela:
nuklid | energia maksymalna |
powietrze | plexiglas | szkło |
---|---|---|---|---|
3H | 19 keV | 8 cm | – | – |
14C | 156 keV | 65 cm | – | – |
35S | 167 keV | 70 cm | – | – |
131I | 600 keV | 250 cm | 2,6 mm | – |
32P | 1,71 MeV | 710 cm | 7,2 mm | 4 mm |
Mechanizmy oddziaływania cząstek beta z ośrodkiem[3]:
- jonizacja i wzbudzenie elektronu atomów ośrodka;
- emisja promieniowania hamowania spowodowana oddziaływaniem z elektrycznym polem jądra atomu ośrodka;
- promieniowanie Czerenkowa;
- anihilacja pozytonu – tylko promieniowanie z rozpadu β+;
- rozproszenie wsteczne – sprężyste odbicie od jądra atomu ośrodka.
Zobacz też
- promieniowanie gamma
- promieniowanie katodowe
- promieniowanie przenikliwe
- spektrometr beta
- działo elektronowe
- wychwyt elektronu
Przypisy
- ↑ Henri Becquerel. Sur les radiations émises par phosphorescence. „Comptes Rendus”. 122, 1896. (fr.).
- ↑ E. Rutherford. Uranium radiation and the electrical conduction produced by it. „Philosophical Magazine”. 47 (284), s. 109–163, 1899. (ang.).
- ↑ Stanisław Chibowski: Ćwiczenia laboratoryjne z chemii jądrowej i radiometrii. Lublin: UMCS, 2010, s. 93–100. ISBN 978-83-227-3196-3.
Bibliografia
- Adam Strzałkowski: Wstęp do fizyki jądra atomowego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978.