Krzysztof Penderecki: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Edk (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
47 102 edycje
m popr. martwych LZ w przypisach
Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje)
Boty
1 384 060 edycji
m Uzupełniam datę dostępu w Szablon:Ludzie nauki na podstawie historii edycji
Linia 346: Linia 346:


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* {{ludzie nauki|74324|osoba=prof. Krzysztof Eugeniusz Penderecki}}
* {{ludzie nauki|74324|osoba=prof. Krzysztof Eugeniusz Penderecki|data dostępu=2014-05-03}}
* {{Filmpolski|osoba|117548|Krzysztof Penderecki}}
* {{Filmpolski|osoba|117548|Krzysztof Penderecki}}
* [http://www.krzysztofpenderecki.eu Oficjalna strona kompozytora]
* [http://www.krzysztofpenderecki.eu Oficjalna strona kompozytora]

Wersja z 12:14, 17 maj 2020

Krzysztof Penderecki
Ilustracja
Krzysztof Penderecki (2010), foto: J. Pijarowski
Imię i nazwisko

Krzysztof Eugeniusz Penderecki

Data i miejsce urodzenia

23 listopada 1933
Dębica

Data i miejsce śmierci

29 marca 2020
Kraków

Instrumenty

skrzypce, fortepian

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny

Aktywność

1953–2020

Odznaczenia
Order Orła Białego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy I klasy Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Mazowsza” Odznaka Honorowa Województwa Podlaskiego Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Krzyż Oficerski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina (Litwa) Order Trzech Gwiazd III klasy (Łotwa) Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki Orderu Pro Merito Melitensi Order Zasługi Republiki Włoskiej IV Klasy (1951-2001) Odznaka Honorowa za Naukę i Sztukę (Austria) Order Krzyża Ziemi Maryjnej I Klasy (Estonia) Krzyż Komandorski Orderu Lwa Finlandii Oficer Orderu Bernardo O’Higginsa (Chile) Order Honoru (Armenia) Medal Służby dla Ojczyzny I Klasy (Armenia) Kawaler Orderu Zasługi Wielkiego Księstwa Luksemburga
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Krzysztof Eugeniusz Penderecki (ur. 23 listopada 1933 w Dębicy, zm. 29 marca 2020 w Krakowie) – polski kompozytor, dyrygent i pedagog muzyczny. Przedstawiciel polskiej szkoły kompozytorskiej lat sześćdziesiątych XX wieku. Profesor i rektor Akademii Muzycznej w Krakowie. Członek Polskiej Akademii Umiejętności[1]. W 2012 roku dziennik „The Guardian” nazwał go „najprawdopodobniej największym żyjącym polskim kompozytorem”[2].

Penderecki skomponował cztery opery, osiem symfonii i szereg innych utworów orkiestrowych, koncertów instrumentalnych, oprawę chóralną głównie tekstów religijnych, a także utwory kameralne i instrumentalne. Wśród jego najbardziej rozpoznawalnych utworów są Ofiarom Hiroszimy – Tren, Pasja według św. Łukasza, Polskie Requiem oraz III Symfonia.

Studiował kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie (obecnie Akademia Muzyczna w Krakowie), gdzie po uzyskaniu dyplomu podjął pracę nauczyciela akademickiego. Po raz pierwszy zdobył rozgłos w 1959 roku po premierowym wykonaniu utworów Strofy, Emanacje oraz Psalmy Dawida na festiwalu Warszawska Jesień. Powszechne uznanie przeniosła mu kompozycja Tren na orkiestrę smyczkową, poświęcona ofiarom ataku atomowego na Hiroszimę, oraz chóralne dzieło Pasja według św. Łukasza. Jego pierwsza opera, Diabły z Loudun, została premierowo wystawiona w Hamburgu i Stuttgarcie w 1969 roku. Począwszy od połowy lat 70. styl kompozytorski Pendereckiego zmienił się, a jego pierwszy koncert skrzypcowy skupił się na półtonie i trytonie. W latach 80. powstało jego chóralne dzieło Polskie Requiem.

Jego muzyka niejednokrotnie była wykorzystywana przez twórców filmowych. Utwory Pendereckiego znalazły się w filmach, takich jak Egzorcysta Williama Friedkina, Lśnienie Stanleya Kubricka, Dzikość serca Davida Lyncha, Ludzkie dzieci Alfonso Cuaróna, Katyń Andrzeja Wajdy oraz Wyspa tajemnic Martina Scorsese.

Kompozytor otrzymał za swoją pracę szereg prestiżowych nagród, w tym dwukrotnie Prix Italia: w 1967 i 1968 roku, oraz czterokrotnie Nagrodę Grammy: w 1988, 1999 (dwie) i 2017 roku. Szereg uczelni wyższych w Europie i Stanach Zjednoczonych przyznało mu tytuł doctora honoris causa. Penderecki posiadał honorowe obywatelstwo Bydgoszczy[3] i był honorowym prezesem Związku Kompozytorów Polskich[4]. Otrzymał szereg odznaczeń państwowych. Kawaler najwyższego polskiego odznaczenia, Orderu Orła Białego.

Był także wielokrotnie nominowany do nagród Akademii Fonograficznej „Fryderyk” w kategoriach muzyki poważnej (w tym czterokrotnie w kategorii kompozytor roku muzyki poważnej). W 2009 roku otrzymał Złotego Fryderyka za całokształt twórczości w muzyce poważnej[5].

Był członkiem Akademii Fonograficznej ZPAV.

Życiorys

Urodził się 23 listopada 1933 w Dębicy[6]. Był synem adwokata Tadeusza Pendereckiego i Zofii z domu Berger[7]. Po babce ze strony ojca, Stefanii Szylkiewicz, miał pochodzenie ormiańskie, natomiast ze strony matki – niemieckie[8][9]. Wywodził się z rodziny o tradycjach artystycznych – muzykami byli m.in. jego ojciec, a także dziadek, Robert Berger (zawodowo bankier); kuzynem był zaś Tadeusz Kantor[8]. Początkowo uczył się grać na fortepianie, następnie na skrzypcach. Pobierał też lekcje kompozycji u Franciszka Skołyszewskiego. Penderecki zaczął pisać swoje pierwsze kompozycje w wieku 8 lat (brak nut z etiudami skrzypcowymi spowodowany wojną zmusił kompozytora oraz jego nauczyciela do samodzielnego pisania ćwiczeń, które potem grał). Następnie w latach 1955–1958 studiował kompozycję w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Akademia Muzyczna) w Krakowie w klasie Artura Malawskiego. W 1959 za kompozycje: Strofy, Emanacje oraz Psalmy Dawida zdobył trzy pierwsze nagrody w konkursie Związku Kompozytorów Polskich.

Międzynarodowy rozgłos przyniosły mu utwory o bardzo oryginalnej kolorystyce dźwiękowej, często wykorzystujące niekonwencjonalne techniki artykulacji (np. stukanie w denko instrumentów smyczkowych). Taka technika kompozytorska otrzymała miano sonoryzmu, a reprezentują ją m.in. utwory takie jak Ofiarom Hiroszimy – tren, Polymorphia, De natura sonoris. W tym stylu skomponowana jest również Pasja według św. Łukasza, chociaż w utworze tym kontrastem wobec awangardowo skomponowanych, dramatycznych scen są epizody medytacyjne, nawiązujące do tradycyjnej melodii i harmonii.

Niedługo po Pasji według św. Łukasza powstało pierwsze dzieło operowe kompozytora Diabły z Loudun, którego prawykonanie odbyło się 20 czerwca 1969 roku w Operze Hamburskiej w reżyserii Konrada Swinarskiego.

Kompozytor w niebanalny sposób realizował postulaty ówczesnej awangardy (jej zakończeniem w twórczości kompozytora była I Symfonia na orkiestrę). Jednym z nich był „aleatoryzm niezamierzony”, polegający na niedokładnym zapisywaniu partytur. Wprawdzie ogromnie utrudniało to wykonania i z powodu protestów wykonawców w późniejszych wydaniach kompozytor zezwalał na zapisywanie nut w konwencjonalny, precyzyjny sposób (uzmysławia to pierwsze i późniejsze wydania Pasji według św. Łukasza), lecz sama koncepcja stanowiła wyraźne usprawnienie procesu zapisywania złożonych partytur na ogromne obsady wokalno-instrumentalne i pozwalała szybciej realizować kolejne zamówienia.

U progu lat 70. XX w. kompozytor porzucił technikę sonorystyczną, coraz częściej komponował tonalnie, orkiestrując w stylu niemieckiej muzyki symfonicznej z końca XIX wieku (Symfonia wigilijna). Zarzucano mu więc, że „zdradził awangardę”, ale ten styl znalazł aprobatę szerokiej publiczności. W Polsce specjalne zainteresowanie budziły w latach osiemdziesiątych utwory nawiązujące do wydarzeń politycznych, np. Polskie Requiem, jeden z utworów zaliczanych do tzw. socrealizmu liturgicznego.

Od 1973 Penderecki zajmował się także dyrygenturą, prowadząc polskie oraz światowe zespoły symfoniczne, wykonujące m.in. utwory Beethovena, Schuberta, Mendelssohna, Szostakowicza oraz samego kompozytora.

Od 1978 był członkiem Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK).

W 1996 roku Krzysztof Penderecki skomponował symfonię-oratorium Siedem bram Jerozolimy na zamówienie miasta Jerozolimy z okazji jubileuszu 3000 lat Świętego Miasta; prawykonanie miało miejsce w Jerozolimie 9 stycznia 1997 roku, a pierwsze wykonanie w Polsce odbyło się w Warszawie 14 marca 1997 roku.

Kompozytor w oryginalny sposób konstruował swoje wieloczęściowe utwory. Najpierw powstawała jedna lub kilka części, następnie dopisywane były do nich następne. Tym sposobem każdy utwór może być wielokrotnie prezentowany w wersji premierowej, co ma niebagatelne znaczenie w praktyce koncertowej. Najdłużej powstawało w ten sposób Polskie Requiem, a ostatnio, w roku 2020, w trakcie przedłużania była VIII Symfonia, której początkowa wersja zamówiona została na otwarcie Filharmonii w Luksemburgu i tam wykonana w 2005 roku.

Wywiad z Krzysztofem Pendereckim zrealizowanyp przez Louisiana Museum of Modern Art, wideo (2013)

Skłonność do usprawniania procesu twórczego, której pierwszym przejawem był aleatoryzm niezamierzony, skłoniła Pendereckiego do przeniesienia do muzyki tradycji znanej w przeszłości w środowisku malarzy, a polegającej na tym, iż mistrz przyjmuje zamówienia i koordynuje pracę, natomiast uczniowie wykonują konkretne zadania, takie jak adaptacja utworu na kolejne obsady albo rozwinięcie pomysłów naszkicowanych przez mistrza.

Melancholijny charakter wielu epizodów w utworach z ostatnich lat wynika z faktu, iż ulubionym interwałem kompozytora jest seksta mała.

Fragmenty dzieł Krzysztofa Pendereckiego wykorzystał Andrzej Wajda w filmie „Katyń”; opracowanie ścieżki dźwiękowej przygotował Stanisław Radwan, a wcześniej Stanley Kubrick w filmie Lśnienie.

Od 13 listopada 2007 był członkiem Honorowego Komitetu Rozwoju Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli[10].

Od 1976 mieszkał w odrestaurowanym dworze w Lusławicach. Założył tu międzynarodową akademię muzyczną Europejskie Centrum Muzyki, otwartą 21 maja 2013[11][12].

Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed przyspieszonymi wyborami prezydenckimi 2010[13] oraz przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015 roku[14].

Zmarł 29 marca 2020 w Krakowie[15][16]. Jego urna została złożona 2 kwietnia w bazylice św. Floriana. Tego samego dnia odbyła się msza żałobna[17].

Działalność pedagogiczna

Dyrygujący Krzysztof Penderecki

Krzysztof Penderecki wkrótce po ukończeniu studiów podjął działalność pedagogiczną na macierzystej uczelni. Wśród jego studentów znaleźli się m.in. Marek Stachowski, Abel Korzeniowski, Stanisław Radwan, Antoni Wit, Joanna Wnuk-Nazarowa czy Krzysztof Meyer; ten ostatni jednak wspomina, że przez dwa lata studiów u Pendereckiego spotkał się z nim „dokładnie siedem razy”, a pracę dyplomową Penderecki jedynie przekartkował[18]. W 1972 roku Penderecki, nie należąc do PZPR, dzięki swojej renomie oraz interwencji w Ministerstwie Kultury grupy wykładowców uczelni (m.in. Mieczysława Tomaszewskiego, Krzysztofa Meyera oraz partyjnego Krzysztofa Missony) został nominowany na rektora, zamiast wybranego przez władze Tadeusza Machla[19]. Krakowska PWSM stała się wówczas jedyną uczelnią o niepartyjnych władzach, samego Pendereckiego nazywano „parasolem”[19]. Rektorat Pendereckiego trwał nieprzerwanie przez 15 lat.

Życie prywatne

Pierwszy ślub Krzysztof Penderecki wziął w wieku 21 lat z pianistką Barbarą Gracą, koleżanką ze szkoły średniej[20], która to przyjęła jego nazwisko[21]. Miał z nią córkę, Beatę. Obecnie jest absolwentką Akademii Muzycznej i dziennikarką Polskiego Radia w Krakowie. Para rozwiodła się[21].

Dnia 19 grudnia 1965 roku[22] zawarł drugi związek małżeński z Elżbietą Solecką, która to przyjęła jego nazwisko. Z nią doczekał się dwójki dzieci. Byli to Łukasz Penderecki, urodzony w 1966 roku[20] który ukończył cztery kierunki studiów: medycynę, psychologię, zarządzanie i polonistykę, a także praktykował jako psychiatra[23] oraz Dominika Penderecka, urodzona w 1971 roku[20], absolwentka filologii włoskiej[23].

Twórczość

Utwory sceniczne

Opery

Muzyka instrumentalna

utwory na orkiestrę

  • 1959–1960: Anaklasis na 42 instrumenty smyczkowe i perkusję
  • 1961–1962: Fluorescencje na orkiestrę
  • 1966: De natura sonoris No. 1 na orkiestrę
  • 1971: Prélude na instrumenty dęte blaszane, perkusję i kontrabasy
  • 1971: De natura sonoris No. 2 na orkiestrę
  • 1972–1973: I Symfonia na orkiestrę
  • 1974: Przebudzenie Jakuba na orkiestrę
  • 1979: Adagietto z Raju utraconego na orkiestrę
  • 1979–1980: II Symfonia (Wigilijna) na orkiestrę
  • 1988–1995: III Symfonia na orkiestrę
  • 1989: Adagio – IV Symfonia na wielką orkiestrę
  • 1991–1992: V Symfonia na orkiestrę
  • 2003: Fanfarria Real na orkiestrę
  • 2005: Chaconne – in memoria Giovanni Paolo II (fragment „Polskiego Requiem”) na orkiestrę kameralną
  • 2018: Polonez dla Niepodległej

utwory na orkiestrę smyczkową

  • 1959: Emanacje na dwie orkiestry smyczkowe
  • 1960–1961: Ofiarom Hiroszimy – tren na 52 instrumenty smyczkowe[24]
  • 1961: Polymorphia na 48 instrumentów smyczkowych
  • 1962: Kanon na orkiestrę smyczkową
  • 1973: Intermezzo na 24 instrumenty smyczkowe
  • 1992: Sinfonietta per archi
  • 1996–1997: Serenade na orkiestrę smyczkową: Passacaglia (1996), Larghetto (1997)

utwory na orkiestrę dętą

  • 1967: Pittsburgh Ouverture na orkiestrę dętą
  • 1994: Entrata na 4 rogi, 3 trąbki, 3 puzony, tubę i kotły
  • 1998: Luzerner Fanfare na 8 trąbek i perkusję

utwory na zespół jazzowy

  • 1971: Actions na zespół jazzowy

utwory na instrumenty solowe i orkiestrę

  • 1961: Fonogrammi na Flet i orkiestrę kameralną
  • 1964: Capriccio per oboe e 11 archi
  • 1964: Sonata per violoncello ed orchestra
  • 1966–1967: Concerto per violoncello ed orchestra (przejrzane 1971/1972)
  • 1967: Capriccio per violino ed orchestra
  • 1971: Partita na koncertujący klawesyn, gitarę elektryczną, basową, harfę, Kontrabas i orkiestrę (przejrzane 1991)
  • 1976–1977: Concerto per violino ed orchestra (przejrzane 1988)
  • 1980: Capriccio per tuba, Scherzo alla Polacca[25]
  • 1982: Concerto per violoncello ed orchestra no. 2
  • 1983: Concerto per viola (violoncello/clarinetto) ed orchestra
  • 1992: Concerto per flauto (clarinetto) ed orchestra da camera
  • 1992–1995: Metamorfozy Concerto per violino ed orchestra n. 2
  • 1994: Sinfonietta No. 2 per clarinetto ed archi
  • 1995: Violin Concerto No. 2 Metamorphosen
  • 2000: Muzyka na flet prosty, marimbę i smyczki
  • 2000–2001: Concerto Grosso per tre violoncelli ed orchestra
  • 2001–2002: Concerto per pianoforte ed orchestra, «Resurection»
  • 2002–2003: Adagio na wiolonczelę i orkiestrę
  • 2004: Concerto grosso no. 2 per 5 clarinetti ed orchestra
  • 2008: Concerto per corno e orchestra „Winterreise”

muzyka kameralna

  • 1953: Sonata na skrzypce i fortepian
  • 1956: 3 miniature per clarinetto e pianoforte
  • 1959: Miniatura per violino e pianoforte
  • 1960: Quartetto per archi No. 1 (I Kwartet smyczkowy)
  • 1968: Capriccio per Siegfried Palm
  • 1968: Quartetto per archi No. 2 (II Kwartet smyczkowy)
  • 1980: Capriccio für Tuba solo
  • 1984: Cadenza per viola sola
  • 1985–1986: Per Slava
  • 1987: Prélude na klarnet solo in B
  • 1988: Der unterbrochene Gedanke na kwartet smyczkowy
  • 1990–1991: Trio smyczkowe
  • 1993: Quartett na klarnet, skrzypce, altówkę i wiolonczelę
  • 1994: Divertimento per violoncello solo
  • 1999: Sonata per violino e pianoforte No. 2
  • 2000: Sekstet na skrzypce, altówkę, wiolonczelę, klarnet, waltornię i fortepian
  • 2004: Tempo di Valse na wiolonczelę solo

muzyka filmowa i wykorzystywana w filmach

Kompozycje na taśmę

  • 1961: Psalmus na taśmę
  • 1963: Brygada śmierci na głos i taśmę według Leona Weliczkera[26]
  • 1972: Ekecheiria – muzyka na taśmę z okazji igrzysk XX olimpiady

Muzyka wokalna

muzyka na chór a cappella

  • 1962: Stabat Mater (obecnie fragment Pasji według św. Łukasza na trzy chóry mieszane (SATB) a cappella)
  • 1965: Miserere (obecnie fragment Pasji według św. Łukasza) na chór chłopięcy ad lib. i trzy chóry mieszane (ATB) a cappella
  • 1965: In Pulverem Mortis (obecnie fragment Pasji według św. Łukasza) na trzy chóry mieszane (SATB) a cappella
  • 1972: Ecloga VIII (Vergili „Bucolica”) na 6 głosów (AATBBB) a cappella
  • 1981: Agnus Dei (obecnie część Polskiego Requiem) na chór mieszany (SSAATTBB) a cappella
  • 1986: Ize cheruvimi – na chór mieszany a cappella (SSAATTBB) a cappella do tekstu staro-cerkiewno-słowiańskiego
  • 1987: Veni creator (Hrabanus Maurus) na chór mieszany (SSAATTBB) a cappella
  • 1992: Benedicamus Domino (Organum i Psalm 117) na pięciogłosowy chór męski (TTTBB) a cappella
  • 1993: Benedictus na chór mieszany (SATB) a cappella

śpiew z akompaniamentem zespołu instrumentalnego lub orkiestry

  • 1959: Strofy na sopran, recytatora i 10 instrumentów do tekstów Menandra, Sofoklesa i in.
  • 2017: VI Symfonia: „Chinesische Lieder” (pieśni chińskie), na baryton, erhu i orkiestrę kameralną[27][28]

utwory na chór i orkiestrę

  • 1958: Psalmy Dawida na chór mieszany (SATB), instrumenty perkusyjne i strunowe – (Psalm XXVIII, Psalm XXX, Psalm XLIII i Psalm CXLIII)
  • 1959–1961: Wymiary czasu i ciszy na czterdziestogłosowy chór mieszany, perkusję i smyczki
  • 1964: Cantata in honorem Almae Matris Universitatis Iagellonicae sescentos abhinc annos fundatae na dwa chóry mieszane i orkiestrę
  • 1970–1973: Canticum Canticorum Salomonis na szesnastogłosowy chór mieszany, orkiestrę kameralną i parę taneczną (ad lib.)
  • 1997: Slawa swjatamu dlinnju knazju moskowskamu (Hymn do św. Daniela) na chór mieszany i orkiestrę
  • 1997: Hymn do św. Adalberta na chór mieszany i orkiestrę

głosy solowe, chór i zespół instrumentalny bądź orkiestra

  • 1965–1966: Passio Et Mors Domini Nostri Jesu Christi Secundum Lucam na sopran, baryton, bas, recytatora, chór chłopięcy, trzy chóry (SATB) i orkiestrę
  • 1967: Dies Irae – Oratorium ob memoriam in perniciei castris in Oświęcim necatorum inexstinguibilem reddendam na sopran, tenor, bas, chórmieszany (SATB) i orkiestrę: I. Lamentatio, II. Apocalypsis III. Apotheosis (Oratorium) (zobacz: Polscy laureaci Prix Italia w kategorii programów telewizyjnych)
  • 1970: Kosmogonia na solistów (sopran, tenor, bas), chór mieszany i orkiestrę
  • 1969–1970: Utrenja I (Jutrznia – złożenie do grobu) na solistów (sopran, alt, tenor, bas, basso profondo), dwa chóry mieszane i orkiestrę
  • 1970–1971: Utrenja II (Zmartwychwstanie) na solistów (sopran, alt, tenor, bas, basso profondo), dwa chóry mieszane i orkiestrę
  • 1973–1974: Magnificat na bas solo, zespół wokalny, dwa chóry mieszane, głosy chłopięce i orkiestrę: I. Magnificat, II. Fuga, III. Et misericordia eius..., IV. fecit potentiam, V. passacaglia, IV. sicut locutus est, VII. gloria
  • 1979–1980: Te Deum na cztery głosy solowe (sopran, mezzosopran, tenor, bas), dwa chóry mieszane i orkiestrę
  • 1980–1984: Polskie Requiem na czterech solistów (SATB), chór mieszany i orkiestrę
  • 1995: Agnus Dei na cztery głosy solowe, chór mieszany i orkiestrę
  • 1996: Siedem bram Jerozolimy (VII symfonia) na pięć głosów solowych (SSATB), recytatora, trzy chóry mieszane i orkiestrę. Części utworu:
    • I. Magnus Dominus et laudabilis nimis
    • II. Si oblitus fuero tui, Jerusalem
    • III. De profundis
    • IV. Si oblitus fuero tui, Jerusalem
    • V. Lauda, Jerusalem, Dominum (Psalm 147)
    • VI. Facta es super me manus Domini (Ezechiel 37, 1-10)
    • VII. Haec dicit Dominus;
    • (zdjęcie fragmentu partytury)
  • 1997–1998: Credo na pięć głosów solowych (sopran, mezzosopran, alt, tenor, bass) chór dziecięcy, chór mieszany i orkiestrę
  • 2004: Phedra na głos, chór i orkiestrę
  • 2004–2005: VIII Symfonia „Lieder der Vergänglichkeit” (pieśni przemijania[29]) na sopran, mezzosopran, baryton, chór i orkiestrę symfoniczną

Ordery, odznaczenia, nagrody

Uroczystość wręczenia nagrody Per Artem Ad Deum 2015 – od lewej: Wincenty Kućma, Volker Resing (wydawnictwo Herder), Krzysztof Penderecki

Doktoraty honoris causa

Krzysztof Penderecki (2008)

Opracowano na podstawie materiału źródłowego[68].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Polska Akademia Umiejętności – Członkowie PAU.
  2. ↑ Sean Michaels: Jonny Greenwood reveals details of Krzysztof Penderecki collaboration. The Guardian, 23 stycznia 2012. [dostęp 22 kwietnia 2019].
  3. ↑ Penderecki honorowym obywatelem Bydgoszczy. Gazeta.pl, 2009-09-02. [dostęp 2011-12-12].
  4. ↑ Marta Skotnicka-Karska, Nowe władze ZKP i nadania tytułów honorowych 2015 [online], zkp.org.pl [dostęp 2016-03-11].
  5. ↑ Nie żyje Krzysztof Penderecki [online], zpav.pl, 29 marca 2020 [dostęp 2020-03-30].
  6. ↑ Kto jest kim w Polsce: informator biograficzny. Lubomir Mackiewicz (red.), Anna Żołna (red.). Warszawa: Wydawnictwo „Interpress”, 1993, s. 547. ISBN 83-223-2644-0.
  7. ↑ Agnieszka Groza: Krzysztof Penderecki – opowieść o życiu i twórczości. Onet, 2013-11-24. [dostęp 2020-03-30].
  8. ↑ a b Filip Lech: Mistrz. Wprost, 2018-11-18. [dostęp 2020-03-30].
  9. ↑ Ciągle myślę o Fedrze – wywiad z Krzysztofem Pendereckim, Rzeczpospolita, dodatek Opera Narodowa we Lwowie, 21 grudnia 2007.
  10. ↑ Koncert dedykowany Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej. 2007-11-13. [dostęp 2012-07-13].
  11. ↑ Europejskie Centrum Muzyki w Lusławicach – Bryła [online], www.bryla.pl [dostęp 2020-03-29] (pol.).
  12. ↑ Otwarcie Europejskiego Centrum Muzyki Krzysztofa Pendereckiego [online], Culture.pl [dostęp 2020-03-29] (ang.).
  13. ↑ Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl, 16 maja 2010 [dostęp 2014-04-26] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-26].
  14. ↑ Barbara Sowa: Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista. dziennik.pl, 2015-03-16. [dostęp 2015-03-21].
  15. ↑ NIE ŻYJE KRZYSZTOF PENDERECKI [online], radiokrakow.pl [dostęp 2020-04-02].
  16. ↑ Krzysztof Penderecki, Polish Composer With Cinematic Flair, Dies at 86 [online], nytimes.com [dostęp 2020-04-02].
  17. ↑ Urna z prochami Krzysztofa Pendereckiego złożona w bazylice św. Floriana w Krakowie [online], kultura.onet.pl [dostęp 2020-04-02].
  18. ↑ Krzysztof Meyer, Mistrzowie i przyjaciele, Kraków 2012, s. 176.
  19. ↑ a b P. Ćwikliński, J. Ziarno. Pasja. O Krzysztofie Pendereckim. POW BWG 1993, s. 63.
  20. ↑ a b c Kompozytor, dyrygent, pedagog. Sylwetka Krzysztofa Pendereckiego, polskieradio.pl, [dostęp:] 3 kwietnia 2020.
  21. ↑ a b Agnieszka Groza, Krzysztof Penderecki – opowieść o życiu i twórczości, kultura.onet.pl, 23 listopada 2013.
  22. ↑ Konrad Szczęsny: Byli razem ponad pół wieku... Oto niezwykła historia Krzysztofa i Elżbiety Pendereckich. viva.pl, 29 marca 2020. [dostęp 2020-03-29].
  23. ↑ a b [autor:] Mg, styl.pl, Penderecki poderwał żonę, gdy miała 16 lat. Ile miał on?, www.fakt.pl, 19 czerwca 2015.
  24. ↑ Oficjalna strona Krzysztofa Pendereckiego [online], krzysztofpenderecki.eu [dostęp 2018-05-01] (ang.).
  25. ↑ Penderecki Krzysztof, Capriccio per tuba – Scherzo alla Polacca [online], Ninateka [dostęp 2016-04-10].
  26. ↑ Arkadiusz Morawiec, Wstęp, w: Leon Weliczker, Brygada śmierci (Sonderkommando 1005). Pamiętnik, Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN”, Lublin 2012, s. XXI-XXIV.
  27. ↑ EAM: World Premiere of Krzysztof Penderecki’s Symphony No. 6 with the Guangzhou Symphony Orchestra [online], www.eamdc.com [dostęp 2019-08-05].
  28. ↑ Trochę współczesności (różnej) [online], Co w duszy gra [dostęp 2019-08-05] (pol.).
  29. ↑ VIII Symfonia „Pieśni przemijania” na sopran, mezzosopran, baryton, chór i orkiestrę [online], ninateka.pl [dostęp 2019-08-05] (pol.).
  30. ↑ Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, Warszawa 1984, s. 732–733.
  31. ↑ „Dziennik Polski”, rok XX, nr 171 (6363), s. 6.
  32. ↑ „Dziennik Polski”, r. XXIV, nr 172 (7599), s. 1–2, 6.
  33. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa Krzysztof Penderecki. culture.pl. [dostęp 2015-05-22].
  34. ↑ Encyklopedia Krakowa, s. 655, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Kraków 2000.
  35. ↑ Odznaczenia dla wybitnych twórców i działaczy kultury. „Dziennik Polski”. Nr 175 (9456), s. 2, 26 lipca 1974. 
  36. ↑ Krzysztof Penderecki [online], GRAMMY.com, 15 lutego 2019 [dostęp 2019-04-09] (ang.).
  37. ↑ a b c d e Nagrody i wyróżnienia. krzysztofpenderecki.eu. [dostęp 2015-05-22].
  38. ↑ M.P. z 1993 r. nr 66, poz. 585.
  39. ↑ Strona kapituły odznaczenia.
  40. ↑ Apdovanotų asmenų duomenų bazė. prezidente.lt. [dostęp 3 grudnia 2014]. (lit.). Jako „Krzysztofas PENDERECKIS”.
  41. ↑ Penderecki Sig. Krysztof Ufficiale Ordine al Merito della Repubblica Italiana.
  42. ↑ Warszawa. Wręczono złote medale „Gloria Artis”. e-teatr.pl, 10 września 2005. [dostęp 21 czerwca 2011].
  43. ↑ M.P. z 2006 r. nr 2, poz. 20.
  44. ↑ Gazeta.pl: Bartoszewski, Hall i Penderecki w kapitule Orderu Orła Białego, 2011-02-28.
  45. ↑ W Kapitule Orderu Orła Białego został już tylko prezydent Duda. wyborcza.pl. [dostęp 2016-01-08].
  46. ↑ Ar Triju Zvaigžņu ordeni apbalvoto personu reģistrs apbalvošanas secībā, sākot no 2004. gada 1.oktobra. president.lv. s. 38. [dostęp 3 grudnia 2014]. (łot.).
  47. ↑ Odznaczenie Komandora Orderu Lwa Finlandii dla Krzysztofa Pendereckiego.
  48. ↑ Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”. gdansk.pl. [dostęp 2016-07-05].
  49. ↑ Kompozytor odznaczony medalem (zdjęcie). twitter. [dostęp 2020-03-29].
  50. ↑ Krzysztof Penderecki i ks. Czesław Sadłowski otrzymają odznakę „Zasłużony dla Mazowsza”. ekai.pl.
  51. ↑ Justyna Michniewicz, Osoby i podmioty odznaczone Odznaką Honorową „Zasłużony dla Mazowsza” [online], Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, 30 października 2013 [zarchiwizowane z adresu 2015-06-16].
  52. ↑ Medal Prezydenta Miasta Torunia | www.torun.pl [online], torun.pl [dostęp 2017-01-07].
  53. ↑ Penderecki odebrał Nagrodę Viadriny. Gazeta Wyborcza, 8 maja 2012. [dostęp 8 maja 2012].
  54. ↑ Paszporty 2012: kto laureatem?. Polityka, 2013-01-15. [dostęp 2014-05-20].
  55. ↑ Edycja światowa – Wybitny Polak.
  56. ↑ Krzysztof Penderecki z Honorową Odznaką Województwa Podlaskiego. wrotapodlasia.pl.
  57. ↑ Eesti Vabariigi teenetemärgid. president.ee. [dostęp 3 grudnia 2014]. (est.).
  58. ↑ Per Artem ad Deum Medal for Krzysztof Penderecki, Wincety Kućma and Herder Publishers. 2015-06-10. [dostęp 2020-04-05]. (ang.).
  59. ↑ Laur Krakowa XXI wieku dla Krzysztofa Pendereckiego. krakow.pl, 29 września 2016. [dostęp 4 października 2016].
  60. ↑ Grammy dla Krzysztofa Pendereckiego. idziemy.pl, 2017-02-13 [dostęp 2019-03-23].
  61. ↑ Finał Święta Małopolski: Złoty Medal Honorowy dla Krzysztofa Pendereckiego malopolska.pl [dostęp 18 czerwca 2017].
  62. ↑ Odznaka Zasłużony dla Województwa Podkarpackiego. bip.podkarpackie.pl. [dostęp 2017-12-15].
  63. ↑ Stanisław Sierpowski, Józef Malinowski, Doktorzy honoris causa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, 1980–2000, Tom III, 2016.
  64. ↑ Doktoraty HC [online], uw.edu.pl [dostęp 2011-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2013-10-22].
  65. ↑ Doktorzy honoris causa UMFC.
  66. ↑ Doktorzy Honorowi. dn.uz.zgora.pl [dostęp 2019-03-23].
  67. ↑ Krzysztof Penderecki doktorem honoris causa Uniwersytetu Indiany | Wydarzenie, „Culture.pl” [dostęp 2018-04-03].
  68. ↑ Doktoraty honoris causa. [w:] Oficjalna strona Krzysztofa Pendereckiego [on-line]. [dostęp 2018-08-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-16)].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Rektorzy Akademii Muzycznej w Krakowie
Dyrektorzy Konserwatorium Towarzystwa Muzycznego
Rektorzy Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej
Rektorzy Akademii Muzycznej

Kierownicy Katedry Kompozycji Akademii Muzycznej w Krakowie
Państwowa Wyższa Szkoła Muzyczna (1945-1978)
Akademia Muzyczna (od 1978)

Najlepszy polski kompozytor filmowy, nagrody filmowe i festiwale
Polska Akademia Filmowa
Orzeł za najlepszą muzykę filmową
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych
Nagroda za muzykę
Nagroda Muzyczna „Fryderyk”
Najlepsza oryginalna ścieżka dźwiękowa
Złota Kaczka
Najlepsza muzyka
Laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie sztuki
XX wiek
XXI wiek
Laureaci nagrody Praemium Imperiale (muzyka)
Małopolanie Roku
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krzysztof_Penderecki&oldid=59816453”