Maria Chmieleńska: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 23:51, 23 maj 2020

Maria Chmieleńska ps. Klara (ur. 1869 w Kijowie, zm. ok. 1945^[1]) – polska działaczka socjalistyczna, niepodległościowa i feministyczna.

Życie i działalność

Urodziła się w polskiej rodzinie ziemiańskiej, h. Leszczyc w Kijowie, córka generała armii rosyjskiej Antoniego (1835–1920) i Walerii z Brzostowskich (1838–1921). Dwaj bracia ojca, Ignacy i Zygmunt, byli uczestnikami powstania styczniowego. Jej młodszą siostrą była Helena Sujkowska. Uczyła się w gimnazjum żeńskim w Kijowie, gdzie uczestniczyła w pracach tajnego kółka samokształceniowego. Po ukończeniu szkoły pracowała jako prywatna nauczycielka w Kijowie, m.in. udzielała lekcji Anatolijowi Łunaczarskiemu^[2]. W 1897 przeniosła się do Warszawy, nadal pracując jako prywatna nauczycielka. Tam w 1898 wstąpiła do Polskiej Partii Socjalistycznej. Posługując się pseudonimem „Klara” brała udział w kolportażu nielegalnej prasy partyjnej. Uczestniczyła też w pracy oświatowej, wykładając język polski i historię w kółkach robotniczych^[3]. Od 1899 kierowała pracą kół kobiecych i prowadziła koła metalowców w Warszawie. Aresztowana w marcu 1901 i przetrzymywana do 14 sierpnia w X Pawilonie Cytadeli^[4]. Zwolniona za kaucją, została skazana w 1903 przez Warszawską Izbę Sądową na 3 lata zesłania do guberni wiackiej^[5]. Po amnestii obniżono jej karę zesłania o rok. Po powrocie do Warszawy w styczniu 1905 jako członek Warszawskiego Okręgowego Komitetu Robotniczego prowadziła tzw. biuro centralne PPS, później kolejno kierowała pracą dzielnic PPS Powiśle i Mokotów. W sierpniu 1905 ponownie aresztowana i osadzona na oddziale kobiecym tzw. ,,Serbia” więzienia na Pawiaku^[6]. Zwolniona za kaucją 30 września 1905, wróciła do poprzedniej działalności. Następnie była członkiem OKR PPS kolejno w Kaliszu i Lublinie. Po rozłamie w PPS od września 1906 należała do Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej. W 1907 zagrożona aresztowaniem wyjechała do Rosji, przez pewien czas mieszkając u rodziny w Kijowie^[5].

Po wybuchu I wojny światowej mieszkając w Warszawie podjęła na nowo działalność w PPS-Frakcji odbudowując jej struktury wraz z Arturem Śliwińskim. Następnie działała w warszawskim OKR PPS. Brała także udział w pracach Polskiej Organizacji Wojskowej. W listopadzie 1915 brała udział w założeniu Uniwersytetu Latającego, którego członkiem zarządu pozostała do 1924. Delegatka na XII i XIII Zjazd PPS, od stycznia 1916 kierowała pracami Centralnego Wydziału Oświatowego CKR PPS. W latach 1916–1918 współpracowała z tygodnikiem partyjnym „Jedność Robotnicza”. Z ramienia PPS członkini Centralnego Komitetu Narodowego od listopada 1916 do lutego 1917. Uczestniczyła w pracach Komisji Szkolnej CKN^[7]. Jednocześnie uczestniczyła w pracach Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego, początkowo w kole warszawskim. Od 28 czerwca 1917 do 29 grudnia 1918 członkini Naczelnego Zarządu LKP PW – reprezentowała w nim okręg warszawski. Uważała wówczas, że Liga powinna się zajmować głównie działalnością oświatowo-kulturalną oraz polityczną. Uczestniczyła w zjeździe zjednoczeniowym Lig Galicji, Śląska i Królestwa (29–30 grudnia 1918 w Krakowie) – gdzie została wybrana do Naczelnego Zarządu LKP – reprezentowała w nim okręg warszawski^[8]. Brała także udział w pracach POW. Działaczka Centralnego Komitetu Równouprawnienia Kobiet (1918)^[9].

W okresie międzywojennym pracowała od 1919 jako urzędniczka Sekcji II Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Politycznie była zaangażowana w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej, uczestniczyła w zjazdach partyjnych, m.in. w XVIII Kongresie PPS (23–27 lipca 1921 w Łodzi). Była szczególnie aktywna od 1924 w Centralnym Wydziale Kobiecym. Wkwietniu 1927 była delegatką na VII Zjazd Kobiet PPS w Warszawie. W czerwcu 1928 została wybrana wiceprzewodniczącą Warszawskiego Wydziału Kobiet PPS, a 24 września 1928 skarbnikiem Prezydium Centralnego Wydziału Kobiecego. Z ramienia tego Wydziału współpracowała z Towarzystwem Służby Społecznej, gdzie kierowała sekcją ogródków działkowych. Zajmowała się także działalnością oświatową oraz sprawami opieki nad młodzieżą i dziećmi. Reprezentowała PPS na Zjeździe Oświaty Robotniczej w Liege (1930)^[5]. Członkini Klubu Politycznego Kobiet Postępowych (1919–1930)^[10].

Pod koniec lat 30. wycofała się z działalności w PPS, zaczęła interesować się teozofią i zbliżyła się do Towarzystwa Teozoficznego. Okupację spędziła w Warszawie. Po powstaniu warszawskim 1944, chora, została umieszczona w szpitalu w jednej z podwarszawskich miejscowości. Niedługo potem zmarła.

Wspomnienia

Maria Chmieleńska, Początki pracy PPS wśród kobiet, „Głos Kobiet” czerwiec–lipiec 1926; wersja elektroniczna – Portal Lewicowo.pl

Odznaczenia

Krzyż Niepodległości (13 kwietnia 1931)^[11],
Srebrny Krzyż Zasługi (5 czerwca 1936)^[12].

Przypisy

↑ Polski Indeks Biograficzny, Walter de Gruyter, 18 maja 2012, ISBN 978-3-11-094797-7 [dostęp 2020-05-23] (pol.).
↑ Alicja Pacholczykowa, Maria Chmieleńska (1869-1945?), Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, t. 1, Warszawa 1978, s. 306
↑ Adam Próchnik, Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym, Warszawa 1948, s. 23
↑ Adam Próchnik, Kobieta w walce o niepodległość i socjalizm, Warszawa 1938, s. 15, Biblioteka Polona – wersja elektroniczna
↑ ^a ^b ^c Alicja Pacholczykowa, Maria Chmieleńska (1869–1945?) ..., s. 307
↑ Maria Chmieleńska, Wrażenia z rewolucji 1905 r. w „Serbii”, „Niepodległość” t. 8, 1933, s. 284–290 Śląska Biblioteka Cyfrowa – wersja elektroniczna
↑ Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003, s, 140, 209, 245, 252, 258, 276 ISBN 83-7133-208-4
↑ Joanna Dufrat, Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2001, s. 284, 288, 298, 300, 301, 304, 306, ISBN 83-7174-980-5
↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928–1939), Kraków 2013, s. 82, ISBN 978-83-7730-952-0
↑ Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego ..., s. 94
↑ M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1936 r. nr 132, poz. 241 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

Bibliografia

Alicja Pacholczykowa, Maria Chmieleńska (1869–1945?), [w:] Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, t. 1, Warszawa 1978, s. 306–307.

[1] Polski Indeks Biograficzny, Walter de Gruyter, 18 maja 2012, ISBN 978-3-11-094797-7 [dostęp 2020-05-23] (pol.).

[2] Alicja Pacholczykowa, Maria Chmieleńska (1869-1945?), Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, t. 1, Warszawa 1978, s. 306

[3] Adam Próchnik, Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym, Warszawa 1948, s. 23

[4] Adam Próchnik, Kobieta w walce o niepodległość i socjalizm, Warszawa 1938, s. 15, Biblioteka Polona – wersja elektroniczna

[:0-5] Alicja Pacholczykowa, Maria Chmieleńska (1869–1945?) ..., s. 307

[6] Maria Chmieleńska, Wrażenia z rewolucji 1905 r. w „Serbii”, „Niepodległość” t. 8, 1933, s. 284–290 Śląska Biblioteka Cyfrowa – wersja elektroniczna

[7] Jerzy Z. Pająk, O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917), Kielce 2003, s, 140, 209, 245, 252, 258, 276 ISBN 83-7133-208-4

[8] Joanna Dufrat, Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2001, s. 284, 288, 298, 300, 301, 304, 306, ISBN 83-7174-980-5

[9] Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928–1939), Kraków 2013, s. 82, ISBN 978-83-7730-952-0

[10] Joanna Dufrat, W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego ..., s. 94

[11] M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[12] M.P. z 1936 r. nr 132, poz. 241 „za zasługi na polu pracy społecznej”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+'''Maria Chmieleńska''' ps. ''Klara'' (ur. [[1869]] w [[Kijów|Kijowie]], zm. ok. [[1945]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Polski Indeks Biograficzny |data = 2012-05-18 |data dostępu = 2020-05-23 |isbn = 978-3-11-094797-7 |wydawca = Walter de Gruyter |url = https://books.google.pl/books?id=TnHDPbau3Q4C&pg=PA210&lpg=PA210&dq=maria+chmiele%C5%84ska&source=bl&ots=SWiv_UQHTN&sig=ACfU3U2kJXhIJQD8j0x6mTygWBVNsf4o8Q&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwicyaai98rpAhVHPJoKHcwGAPkQ6AEwEnoECA0QAQ#v=onepage&q=maria%20chmiele%C5%84ska&f=false |język = pl}}</ref>) – polska działaczka socjalistyczna, niepodległościowa i feministyczna.
-'''Maria Chmieleńska''' (1869–1945?) ps. Klara – działaczka socjalistyczna, niepodległościowa i feministyczna.
 == Życie i działalność ==
-Urodziła się w polskiej rodzinie ziemiańskiej, [[Leszczyc (herb szlachecki)|herbu Leszczyc]] w Kijowie, córka generała armii rosyjskiej Antoniego ([[1835]]-[[1920]]) i Walerii z Brzostowskich ([[1838]]–[[1921]]). Dwaj bracia ojca, [[Ignacy Chmieleński|Ignacy]] i [[Zygmunt Chmieleński|Zygmunt]], byli uczestnikami powstania styczniowego. Jej młodszą siostrą była [[Helena Sujkowska]]. Uczyła się w gimnazjum żeńskim w Kijowie, gdzie uczestniczyła w pracach tajnego kółka samokształceniowego. Po ukończeniu szkoły pracowała jako prywatna nauczycielka w Kijowie, m.in. udzielała lekcji [[Anatolij Łunaczarski|Anatolijowi Łunaczarskiemu]]<ref>Alicja Pacholczykowa, M''aria Chmieleńska (1869-1945?),'' Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, t. 1, Warszawa 1978, s. 306</ref>. W 1897 przeniosła się do Warszawy, nadal pracując jako prywatna nauczycielka. Tam w 1898 wstąpiła do [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. Posługując się pseudonimem „Klara” brała udział w kolportażu nielegalnej prasy partyjnej. Uczestniczyła też w pracy oświatowej, wykładając język polski i historię w kółkach robotniczych<ref>Adam Próchnik, ''Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym,'' Warszawa  1948, s. 23</ref>. Od 1899 kierowała pracą kół kobiecych i prowadziła koła metalowców w Warszawie. Aresztowana w marcu 1901 i przetrzymywana do 14 sierpnia w [[X Pawilon Cytadeli Warszawskiej|X Pawilonie]] Cytadeli<ref>Adam Próchnik, ''Kobieta w walce o niepodległość i socjalizm,'' Warszawa 1938, s. 15, [https://polona.pl/item/kobieta-w-walce-o-niepodleglosc-i-socjalizm-w-polsce,NzI1NTM2MTE/20/#info:metadata Biblioteka Polona – wersja elektroniczna]</ref>. Zwolniona za kaucją, została skazana w 1903 przez Warszawską Izbę Sądową na 3 lata zesłania do guberni wiackiej<ref>Alicja Pacholczykowa, M''aria Chmieleńska (1869-1945?) ...,'' s. 307</ref>. Po amnestii obniżono jej karę zesłania o rok. Po powrocie do Warszawy w styczniu 1905 jako członek Warszawskiego Okręgowego Komitetu Robotniczego prowadziła tzw. biuro centralne PPS, później kolejno kierowała pracą dzielnic PPS Powiśle i Mokotów. W sierpniu 1905 ponownie aresztowana i osadzona na oddziale kobiecym tzw. ,,Serbia” więzienia na Pawiaku<ref>Maria Chmieleńska, ''Wrażenia z rewolucji 1905 r. w "Serbii",'' "Niepodległość" t. 8, 1933, s. 284-290 [https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/31094/edition/27922/content?ref=desc&format_id=2 Śląska Biblioteka Cyfrowa – wersja elektroniczna]</ref>. Zwolniona za kaucją 30 września 1905, wróciła do poprzedniej działalności. Następnie była członkiem OKR PPS kolejno w Kaliszu i Lublinie. Po rozłamie w PPS od września 1906 należała do [[Polska Partia Socjalistyczna – Frakcja Rewolucyjna|Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej]]. W 1907 zagrożona aresztowaniem wyjechała do Rosji, przez pewien czas mieszkając u rodziny w Kijowie<ref>Alicja Pacholczykowa, Maria Chmieleńska (1869-1945?) ...,'' s. 307</ref>.
+Urodziła się w polskiej rodzinie ziemiańskiej, [[Leszczyc (herb szlachecki)|h. Leszczyc]] w Kijowie, córka generała armii rosyjskiej Antoniego ([[1835]]–[[1920]]) i Walerii z Brzostowskich ([[1838]]–[[1921]]). Dwaj bracia ojca, [[Ignacy Chmieleński|Ignacy]] i [[Zygmunt Chmieleński|Zygmunt]], byli uczestnikami [[Powstanie styczniowe|powstania styczniowego]]. Jej młodszą siostrą była [[Helena Sujkowska]]. Uczyła się w gimnazjum żeńskim w Kijowie, gdzie uczestniczyła w pracach tajnego kółka samokształceniowego. Po ukończeniu szkoły pracowała jako prywatna nauczycielka w Kijowie, m.in. udzielała lekcji [[Anatolij Łunaczarski|Anatolijowi Łunaczarskiemu]]<ref>Alicja Pacholczykowa, M''aria Chmieleńska (1869-1945?),'' Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego, t. 1, Warszawa 1978, s. 306</ref>. W 1897 przeniosła się do [[Warszawa|Warszawy]], nadal pracując jako prywatna nauczycielka. Tam w 1898 wstąpiła do [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej]]. Posługując się pseudonimem „Klara” brała udział w kolportażu nielegalnej prasy partyjnej. Uczestniczyła też w pracy oświatowej, wykładając język polski i historię w kółkach robotniczych<ref>Adam Próchnik, ''Kobieta w polskim ruchu socjalistycznym,'' Warszawa  1948, s. 23</ref>. Od 1899 kierowała pracą kół kobiecych i prowadziła koła metalowców w Warszawie. Aresztowana w marcu 1901 i przetrzymywana do 14 sierpnia w [[X Pawilon Cytadeli Warszawskiej|X Pawilonie]] Cytadeli<ref>Adam Próchnik, ''Kobieta w walce o niepodległość i socjalizm,'' Warszawa 1938, s. 15, [https://polona.pl/item/kobieta-w-walce-o-niepodleglosc-i-socjalizm-w-polsce,NzI1NTM2MTE/20/#info:metadata Biblioteka Polona – wersja elektroniczna]</ref>. Zwolniona za kaucją, została skazana w 1903 przez Warszawską Izbę Sądową na 3 lata zesłania do guberni wiackiej<ref name=":0">Alicja Pacholczykowa, ''Maria Chmieleńska (1869–1945?) ...,'' s. 307</ref>. Po amnestii obniżono jej karę zesłania o rok. Po powrocie do Warszawy w styczniu 1905 jako członek Warszawskiego Okręgowego Komitetu Robotniczego prowadziła tzw. biuro centralne PPS, później kolejno kierowała pracą dzielnic PPS Powiśle i Mokotów. W sierpniu 1905 ponownie aresztowana i osadzona na oddziale kobiecym tzw. ,,Serbia” więzienia na [[Pawiak|Pawiaku]]<ref>Maria Chmieleńska, ''Wrażenia z rewolucji 1905 r. w „Serbii”,'' „Niepodległość” t. 8, 1933, s. 284–290 [https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/31094/edition/27922/content?ref=desc&format_id=2 Śląska Biblioteka Cyfrowa – wersja elektroniczna]</ref>. Zwolniona za kaucją 30 września 1905, wróciła do poprzedniej działalności. Następnie była członkiem OKR PPS kolejno w [[Kalisz|Kaliszu]] i [[Lublin|Lublinie]]. Po rozłamie w PPS od września 1906 należała do [[Polska Partia Socjalistyczna – Frakcja Rewolucyjna|Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcji Rewolucyjnej]]. W 1907 zagrożona aresztowaniem wyjechała do Rosji, przez pewien czas mieszkając u rodziny w Kijowie<ref name=":0" />.
-Po wybuchu I wojny światowej mieszkając w Warszawie podjęła na nowo działalność w PPS-Frakcji odbudowując jej struktury wraz z Arturem Śliwińskim. Następnie działała w warszawskim OKR PPS. Brała także udział w pracach [[Polska Organizacja Wojskowa|Polskiej Organizacji Wojskowej]]. W listopadzie 1915 brała udział w założeniu [[Uniwersytet Latający|Uniwersytetu Latającego]], którego członkiem zarządu pozostała do 1924. Delegatka na XII i XIII Zjazd PPS, od stycznia 1916 kierowała pracami Centralnego Wydziału Oświatowego CKR PPS. W latach 1916–1918 współpracowała z tygodnikiem partyjnym „Jedność Robotnicza”. Z ramienia PPS członkini [[Centralny Komitet Narodowy w Warszawie|Centralnego Komitetu Narodowego]] od listopada 1916 do lutego 1917. Uczestniczyła w pracach Komisji Szkolnej CKN<ref>[[Jerzy Zbigniew Pająk|Jerzy Z. Pająk]], ''O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915-1917),'' Kielce 2003, s, 140, 209, 245, 252, 258, 276 {{ISBN|83-7133-208-4}}</ref>. Jednocześnie uczestniczyła w pracach [[Liga Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego|Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego]], początkowo w kole warszawskim. Od 28 czerwca 1917 do 29 grudnia 1918 członkini Naczelnego Zarządu LKP PW – reprezentowała w nim okręg warszawski. Uważała wówczas, że Liga powinna się zajmować głównie działalnością oświatowo-kulturalną oraz polityczną. Uczestniczyła w zjeździe zjednoczeniowym Lig Galicji, Śląska i Królestwa (29–30 grudnia 1918 w Krakowie) – gdzie została wybrana do Naczelnego Zarządu LKP – reprezentowała w nim okręg warszawski<ref>Joanna Dufrat, ''Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919),'' Toruń 2001, s. 284, 288, 298, 300, 301, 304, 306, {{ISBN|83-7174-980-5}}</ref>. Brała także udział w pracach POW. Działaczka Centralnego Komitetu Równouprawnienia Kobiet (1918)<ref>Joanna Dufrat, ''W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928-1939),'' Kraków 2013, s. 82, {{ISBN|978-83-7730-952-0}}</ref>.
+Po wybuchu [[I wojna światowa|I wojny światowej]] mieszkając w Warszawie podjęła na nowo działalność w PPS-Frakcji odbudowując jej struktury wraz z [[Artur Śliwiński|Arturem Śliwińskim]]. Następnie działała w warszawskim OKR PPS. Brała także udział w pracach [[Polska Organizacja Wojskowa|Polskiej Organizacji Wojskowej]]. W listopadzie 1915 brała udział w założeniu [[Uniwersytet Latający|Uniwersytetu Latającego]], którego członkiem zarządu pozostała do 1924. Delegatka na XII i XIII Zjazd PPS, od stycznia 1916 kierowała pracami Centralnego Wydziału Oświatowego CKR PPS. W latach 1916–1918 współpracowała z tygodnikiem partyjnym „Jedność Robotnicza”. Z ramienia PPS członkini [[Centralny Komitet Narodowy w Warszawie|Centralnego Komitetu Narodowego]] od listopada 1916 do lutego 1917. Uczestniczyła w pracach Komisji Szkolnej CKN<ref>[[Jerzy Zbigniew Pająk|Jerzy Z. Pająk]], ''O rząd i armię. Centralny Komitet Narodowy (1915–1917),'' Kielce 2003, s, 140, 209, 245, 252, 258, 276 {{ISBN|83-7133-208-4}}</ref>. Jednocześnie uczestniczyła w pracach [[Liga Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego|Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego]], początkowo w kole warszawskim. Od 28 czerwca 1917 do 29 grudnia 1918 członkini Naczelnego Zarządu LKP PW – reprezentowała w nim okręg warszawski. Uważała wówczas, że Liga powinna się zajmować głównie działalnością oświatowo-kulturalną oraz polityczną. Uczestniczyła w zjeździe zjednoczeniowym Lig Galicji, Śląska i Królestwa (29–30 grudnia 1918 w Krakowie) – gdzie została wybrana do Naczelnego Zarządu LKP – reprezentowała w nim okręg warszawski<ref>Joanna Dufrat, ''Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919),'' Toruń 2001, s. 284, 288, 298, 300, 301, 304, 306, {{ISBN|83-7174-980-5}}</ref>. Brała także udział w pracach POW. Działaczka Centralnego Komitetu Równouprawnienia Kobiet (1918)<ref>Joanna Dufrat, ''W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego. Związek Pracy Obywatelskiej Kobiet (1928–1939),'' Kraków 2013, s. 82, {{ISBN|978-83-7730-952-0}}</ref>.
-W okresie międzywojennym pracowała od 1919 jako urzędniczka Sekcji II Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Politycznie była zaangażowana w działalność [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej,]] uczestniczyła w zjazdach partyjnych, m.in. w XVIII Kongresie PPS (23–27 VII 1921 w Łodzi). Była szczególnie aktywna od 1924 w Centralnym Wydziale Kobiecym. W IV 1927 była delegatką na VII Zjazd Kobiet PPS w Warszawie. W czerwcu 1928 została wybrana wiceprzewodniczącą Warszawskiego Wydziału Kobiet PPS, a 24 września 1928 skarbnikiem Prezydium Centralnego Wydziału Kobiecego. Z ramienia tego Wydziału współpracowała z Towarzystwem Służby Społecznej, gdzie kierowała sekcją ogródków działkowych. Zajmowała się także działalnością oświatową oraz sprawami opieki nad młodzieżą i dziećmi. Reprezentowała PPS na Zjeździe Oświaty Robotniczej w Liege (1930)<ref>Alicja Pacholczykowa, M''aria Chmieleńska (1869-1945?) ...,''s. 307</ref>. Członkini [[Klub Polityczny Kobiet Postępowych|Klubu Politycznego Kobiet Postępowych]] (1919-1930)<ref>Joanna Dufrat, ''W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego ...,'' s. 94</ref>.
+W okresie międzywojennym pracowała od 1919 jako urzędniczka Sekcji II Ubezpieczeń Społecznych w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej. Politycznie była zaangażowana w działalność [[Polska Partia Socjalistyczna|Polskiej Partii Socjalistycznej,]] uczestniczyła w zjazdach partyjnych, m.in. w XVIII Kongresie PPS (23–27 lipca 1921 w Łodzi). Była szczególnie aktywna od 1924 w Centralnym Wydziale Kobiecym. Wkwietniu 1927 była delegatką na VII Zjazd Kobiet PPS w Warszawie. W czerwcu 1928 została wybrana wiceprzewodniczącą Warszawskiego Wydziału Kobiet PPS, a 24 września 1928 skarbnikiem Prezydium Centralnego Wydziału Kobiecego. Z ramienia tego Wydziału współpracowała z Towarzystwem Służby Społecznej, gdzie kierowała sekcją ogródków działkowych. Zajmowała się także działalnością oświatową oraz sprawami opieki nad młodzieżą i dziećmi. Reprezentowała PPS na Zjeździe Oświaty Robotniczej w [[Liège|Liege]] (1930)<ref name=":0" />. Członkini [[Klub Polityczny Kobiet Postępowych|Klubu Politycznego Kobiet Postępowych]] (1919–1930)<ref>Joanna Dufrat, ''W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego ...,'' s. 94</ref>.
-Pod koniec lata trzydziestych wycofała się z działalności w PPS, zaczęła interesować się teozofią i zbliżyła się do Towarzystwa Teozoficznego. Okupację spędziła w Warszawie. Po powstaniu warszawskim 1944, chora, została umieszczona w szpitalu w jednej z podwarszawskich miejscowości. Niedługo potem zmarła.
+Pod koniec lat 30. wycofała się z działalności w PPS, zaczęła interesować się teozofią i zbliżyła się do Towarzystwa Teozoficznego. [[Okupacja niemiecka ziem polskich (1939–1945)|Okupację]] spędziła w Warszawie. Po [[Powstanie warszawskie|powstaniu warszawskim]] 1944, chora, została umieszczona w szpitalu w jednej z podwarszawskich miejscowości. Niedługo potem zmarła.
-Odznaczona Krzyżem Niepodległości (13 kwietnia 1931)<ref>Joanna Dufrat, ''W służbie obozu marszałka Józefa Piłsudskiego ...,'' s. 412</ref><ref>Monitor Polski nr 87/1931.</ref>.
 === Wspomnienia ===
-Maria Chmieleńska, ''Początki pracy PPS wśród kobiet,''  „Głos Kobiet" czerwiec-lipiec 1926; [http://lewicowo.pl/poczatki-pracy-pps-wsrod-kobiet/ wersja elektroniczna – Portal Lewicowo.pl]
+Maria Chmieleńska, ''Początki pracy PPS wśród kobiet,'' „Głos Kobiet” czerwiec–lipiec 1926; [http://lewicowo.pl/poczatki-pracy-pps-wsrod-kobiet/ wersja elektroniczna – Portal Lewicowo.pl]
+== Odznaczenia ==
+* [[Krzyż Niepodległości]] (13 kwietnia 1931)<ref>[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19310870137 M.P. z 1931 r. nr 87, poz. 137] „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.</ref>,
+* Srebrny [[Krzyż Zasługi]] (5 czerwca 1936)<ref>[http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19361320241 M.P. z 1936 r. nr 132, poz. 241] „za zasługi na polu pracy społecznej”.</ref>.
 == Przypisy ==
@@ Linia 19: / Linia 22: @@
 == Bibliografia ==
-* Alicja Pacholczykowa, Maria Chmieleńska (1869–1945?),''Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego'', t. 1, Warszawa 1978, s. 306–307
+* Alicja Pacholczykowa, ''Maria Chmieleńska (1869–1945?)'', [w:] ''Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego'', t. 1, Warszawa 1978, s. 306–307.
 {{SORTUJ:Chmieleńska, Maria}}
-[[Kategoria:Leszczycowie]]
 [[Kategoria:Członkinie Ligi Kobiet Polskich (II Rzeczpospolita)]]
 [[Kategoria:Członkinie Ligi Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego]]
-[[Kategoria:Członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcja Rewolucyjna]]
 [[Kategoria:Członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej]]
+[[Kategoria:Członkowie Polskiej Partii Socjalistycznej – Frakcja Rewolucyjna]]
+[[Kategoria:Leszczycowie]]
 [[Kategoria:Ludzie urodzeni w Kijowie]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Niepodległości]]
+[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)]]
 [[Kategoria:Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej (1892–1906)]]
 [[Kategoria:Politycy Polskiej Partii Socjalistycznej (1919–1939)]]
-[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Niepodległości]]
 [[Kategoria:Urodzeni w 1869]]
 [[Kategoria:Urzędnicy Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej]]