Głubczyce: Różnice pomiędzy wersjami
50°12′00″N 17°50′03″E/50,200000 17,834167| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m Anulowanie wersji 61188406 autorstwa Suzanne1997 (dyskusja) Znacznik: Anulowanie edycji |
m int. |
||
| Linia 60: | Linia 60: | ||
'''XVI wiek – początki XX wieku''' |
'''XVI wiek – początki XX wieku''' |
||
W roku 1523 ruch protestancki dotarł do miasta. W roku 1558 został wzniesiony [[Luteranizm|luterański]] kościół i szkoła. W odpowiedzi na te wydarzenia ojcowie Franciszkanie i Żydzi zostali wygnani z miasta. W czasie [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] miasto zostało całkowicie zniszczone, większość zniszczeń zostało dokonanych przez nacierających Szwedów w roku 1645. Po I wojnie śląskiej (1740–1742), toczonej między Austrią i Prusami, miasto przeszło pod panowanie Prus (w styczniu 1743 r. w Głubczycach, już po dokonaniu rozgraniczenia w terenie, obie strony konfliktu wręczyły sobie dokumenty ratyfikacyjne). Miasto znalazło się w okręgu administracyjnym Landkreis Leobschütz. W latach 1753–1770 w Głubczycach został wzniesiony [[Kościół św. Idziego i św. Bernarda oraz Klasztor Franciszkanów w Głubczycach|zespół klasztorny]] według projektu [[architekt]]a [[Jan Innocenty Töpper|Jana Innocentego Töppera]] z [[Prudnik]]a<ref>{{Cytuj |autor = Sławomir Draguła |tytuł = Franciszkanie z Głubczyc modlili się i uczyli |data = 2013-03-20 |data dostępu = 2019-12-21 |opublikowany = Nowa Trybuna Opolska |url = https://nto.pl/franciszkanie-z-glubczyc-modlili-sie-i-uczyli/ar/4552199}}</ref>. W roku 1781 populacja miasta wynosiła tylko 2637. W trakcie rozrastania się miasta jego populacja stopniowo wzrastała. W roku 1825 miasto zamieszkiwało 4565 mieszkańców, a w 1870 już 9546. W końcu XIX w. ważnym ośrodkiem spotkań miejscowych Polaków był dom profesora miejscowego gimnazjum i wybitnego polskiego historyka Stanisława Karwowskiego<ref>S. Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego. T. 1, 1815–1852, Poznań 1918, k. XII</ref> |
W roku 1523 ruch protestancki dotarł do miasta. W roku 1558 został wzniesiony [[Luteranizm|luterański]] kościół i szkoła. W odpowiedzi na te wydarzenia ojcowie Franciszkanie i Żydzi zostali wygnani z miasta. W czasie [[Wojna trzydziestoletnia|wojny trzydziestoletniej]] miasto zostało całkowicie zniszczone, większość zniszczeń zostało dokonanych przez nacierających Szwedów w roku 1645. Po I wojnie śląskiej (1740–1742), toczonej między Austrią i Prusami, miasto przeszło pod panowanie Prus (w styczniu 1743 r. w Głubczycach, już po dokonaniu rozgraniczenia w terenie, obie strony konfliktu wręczyły sobie dokumenty ratyfikacyjne). Miasto znalazło się w okręgu administracyjnym Landkreis Leobschütz. W latach 1753–1770 w Głubczycach został wzniesiony [[Kościół św. Idziego i św. Bernarda oraz Klasztor Franciszkanów w Głubczycach|zespół klasztorny]] według projektu [[architekt]]a [[Jan Innocenty Töpper|Jana Innocentego Töppera]] z [[Prudnik]]a<ref>{{Cytuj |autor = Sławomir Draguła |tytuł = Franciszkanie z Głubczyc modlili się i uczyli |data = 2013-03-20 |data dostępu = 2019-12-21 |opublikowany = Nowa Trybuna Opolska |url = https://nto.pl/franciszkanie-z-glubczyc-modlili-sie-i-uczyli/ar/4552199}}</ref>. W roku 1781 populacja miasta wynosiła tylko 2637. W trakcie rozrastania się miasta jego populacja stopniowo wzrastała. W roku 1825 miasto zamieszkiwało 4565 mieszkańców, a w 1870 już 9546. W końcu XIX w. ważnym ośrodkiem spotkań miejscowych Polaków był dom profesora miejscowego gimnazjum i wybitnego polskiego historyka Stanisława Karwowskiego<ref>S. Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego. T. 1, 1815–1852, Poznań 1918, k. XII</ref>. Do domu Karwowskich zapraszani byli miejscowi Polacy jak również przebywający to Wielkopolanie nauczyciele i uczniowie gimnazjum. W domu tym bywał a także przyszły gen. WP [[Kazimierz Raszewski]] wówczas oficer [[6 Pułk Huzarów im. Hrabiego Goetzena (2 Śląski)|6 Pułku Huzarów im. Hrabiego Goetzena]] w Prudniku. Po I wojnie światowej na terytorium Górnego Śląska odbył się [[Plebiscyt na Górnym Śląsku|plebiscyt]], w którym mieszkańcy tego regionu mieli opowiedzieć się za przynależnością do państwa polskiego lub niemieckiego. W mieście 99,5% mieszkańców zagłosowało za Niemcami, w tym ponad 35% tzw. „emigrantów plebiscytowych” (ściągniętych na tereny plebiscytowe w celu podniesienia końcowego rezultatu<ref>{{Cytuj|autor = Dorota Borowicz |tytuł = Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy XIX wieku do II wojny światowej |data = 2004 |isbn = 83-229-2569-7 |miejsce = Wrocław |wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego |s = 39 |oclc = 69318732}}</ref>). |
||
'''1933–1945''' |
'''1933–1945''' |
||
| Linia 68: | Linia 68: | ||
Na początku 1945 r. – w czasie przemarszu więźniów obozów koncentracyjnych przez teren miasta, Niemcy z eskorty zamordowali 21 więźniów niezdolnych do dalszego marszu. Ciała pogrzebano na tzw. cmentarzu żydowskim<ref>Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939–1945. Województwo opolskie, Warszawa 1980, s. 21.</ref>. |
Na początku 1945 r. – w czasie przemarszu więźniów obozów koncentracyjnych przez teren miasta, Niemcy z eskorty zamordowali 21 więźniów niezdolnych do dalszego marszu. Ciała pogrzebano na tzw. cmentarzu żydowskim<ref>Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939–1945. Województwo opolskie, Warszawa 1980, s. 21.</ref>. |
||
18 marca 1945 roku miasto zostało otoczone przez wojska radzieckie. Broniły go 18 SS Panzergrenadierdivision (grenadierzy pancerni) i 371 Dywizja Wehrmachtu. Po stronie radzieckiej walczyły oddziały 314 dywizji piechoty z 59 armii |
18 marca 1945 roku miasto zostało otoczone przez wojska radzieckie. Broniły go 18 SS Panzergrenadierdivision (grenadierzy pancerni) i 371 Dywizja Wehrmachtu. Po stronie radzieckiej walczyły oddziały 314 dywizji piechoty z 59 armii, 28 korpus piechoty 60 armii i 5 korpusu zmechanizowanego z 4 armii pancernej gwardii 1 Frontu Ukraińskiego (po 1945 roku w parku miejskim i na ul. Skłodowskiej-Curie postawiono Pomniki Wdzięczności Armii Czerwonej, które w ciągu ostatnich lat budziły w mieście wiele kontrowersji. Pojawił się nawet plan ich zburzenia<ref>{{Cytuj |tytuł = Wyborcza.pl |data dostępu = 2020-04-20 |opublikowany = opole.wyborcza.pl |url = https://opole.wyborcza.pl/opole/1,35086,20446816,w-glubczycach-zlikwiduja-pomnik-wdziecznosci-armii-czerwonej.html?disableRedirects=true}}</ref>.)<ref>Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, {{ISBN|83-217-2709-3}}, str. 490. </ref>. W wyniku trwającego do 24 marca 1945 r. oblężenia oraz grabieży, dokonywanych przez żołnierzy radzieckich, w pierwszym tygodniu po jego zakończeniu zniszczeniu uległo około 40% miasta. |
||
'''Po 1945 r.''' |
'''Po 1945 r.''' |
||
Wersja z 19:51, 1 lis 2020
 |
Ten artykuł należy dopracować |
| miasto w gminie miejsko-wiejskiej | |||||
 Ratusz miejski i barokowa kolumna maryjna na rynku głubczyckim. | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||
| Powiat | |||||
| Gmina | |||||
| Prawa miejskie |
przed 1253 | ||||
| Burmistrz |
Adam Krupa (od 2014) | ||||
| Powierzchnia |
12,52 km² | ||||
| Wysokość |
266 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2019) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Strefa numeracyjna |
77 | ||||
| Kod pocztowy |
48-100 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
OGL | ||||
Położenie na mapie gminy Głubczyce  | |||||
Położenie na mapie Polski  | |||||
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |||||
Położenie na mapie powiatu głubczyckiego  | |||||
| 50°12′00″N 17°50′03″E/50,200000 17,834167
| |||||
| TERC (TERYT) |
1602034 | ||||
| SIMC |
0965329 | ||||
| Hasło promocyjne: Głubczyce miastem dobrego życia! | |||||
Urząd miejski ul. Niepodległości 1448-100 Głubczyce | |||||
| Strona internetowa | |||||
| BIP | |||||
Głubczyce (śl. Gubczýcé[1], niem. Leobschütz, cz. Hlubčice) – to miasto w województwie opolskim, siedziba władz powiatu głubczyckiego i gminy miejsko-wiejskiej Głubczyce. Położone nad rzeką Psiną, na Płaskowyżu Głubczyckim (wchodzącym w skład Niziny Śląskiej). Głubczyce leżą na terenie Górnego Śląska. Głubczyce uzyskały lokację miejską przed 1253 rokiem[2]. Według danych GUS na 30 czerwca 2019 r. miasto było zamieszkane przez 12 552 osoby.
Nazwa
Znaczenie nazwy miejscowości nie jest jasne. Istnieje kilka teorii jej pochodzenia. Etymolodzy wywodzą je od słów „lubić”, „głęboki”, „głupi” lub „gołąb”.
Pierwsza historyczna wzmianka o mieście pojawiła się w 1107 r.[4]. W tamtym czasie była to mała morawska osada nazywana Glubcici, która składała się w większości z grodu. W 1131 r. wymieniona jako Glupcicih, w 1183 r. Glubcice, a w latach: 1224, 1281, 1354 i 1434 Lubschicz[5].
W 1750 roku polska nazwa „Leobszyce” została wspomniana przez Fryderyka II pośród innych miast śląskich w zarządzeniu urzędowym wydanym dla mieszkańców Śląska[6]. Nazwę „Głupczyce” w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 r. wymienił śląski pisarz Józef Lompa[7]. W roku 1945 używano jej już urzędowo[8].
Historia
Średniowiecze
Osada znajdowała się na prawym brzegu rzeki Psiny. Dokładna data założenia miasta nie jest znana. Najbardziej prawdopodobną datą założenia miasta jest rok 1224, kiedy nastąpiło osiedlenie w mieście Lubschicz (informacja o komorze celnej w „Lubschicz”, wcześniejsze okazały się falsyfikatami) za panowania Ottokara I. Jednak miasto to zostało zniszczone przez atak Mongołów. Po zniszczeniu miasta nastąpiła jego stopniowa odbudowa, osada została przeniesiona również na lewy brzeg Psiny. W roku 1270 miasto otrzymało prawa miejskie nadane przez Przemysła Ottokara II. Miasto było otoczone murem, przed którym znajdowała się fosa, w ramach muru miejsce znalazło wiele baszt obronnych, wiele z nich można dostrzec w mieście do dzisiaj. W mieście został ponadto zbudowany kościół, któremu opieka została przyznana ojcom joannitom z rekomendacji Przemysła Ottokara II. W roku 1298, Wacław II rozszerzył przywileje miasta. Dzięki dodatkowym przywilejom miasto mogło wzmocnić swoją pozycję, wśród innych miast na Śląsku. W roku 1365 miasto stało się siedzibą księstwa, a od roku 1482 w mieście władali przedstawiciele dynastii Przemyślidów. Jednak ostatni przedstawiciel dynastii wstąpił do klasztoru o. franciszkanów. Głubczyce bezpowrotnie utraciły status księstwa w roku 1503, miasto weszło wówczas w skład księstwa karniowskiego.
XVI wiek – początki XX wieku
W roku 1523 ruch protestancki dotarł do miasta. W roku 1558 został wzniesiony luterański kościół i szkoła. W odpowiedzi na te wydarzenia ojcowie Franciszkanie i Żydzi zostali wygnani z miasta. W czasie wojny trzydziestoletniej miasto zostało całkowicie zniszczone, większość zniszczeń zostało dokonanych przez nacierających Szwedów w roku 1645. Po I wojnie śląskiej (1740–1742), toczonej między Austrią i Prusami, miasto przeszło pod panowanie Prus (w styczniu 1743 r. w Głubczycach, już po dokonaniu rozgraniczenia w terenie, obie strony konfliktu wręczyły sobie dokumenty ratyfikacyjne). Miasto znalazło się w okręgu administracyjnym Landkreis Leobschütz. W latach 1753–1770 w Głubczycach został wzniesiony zespół klasztorny według projektu architekta Jana Innocentego Töppera z Prudnika[9]. W roku 1781 populacja miasta wynosiła tylko 2637. W trakcie rozrastania się miasta jego populacja stopniowo wzrastała. W roku 1825 miasto zamieszkiwało 4565 mieszkańców, a w 1870 już 9546. W końcu XIX w. ważnym ośrodkiem spotkań miejscowych Polaków był dom profesora miejscowego gimnazjum i wybitnego polskiego historyka Stanisława Karwowskiego[10]. Do domu Karwowskich zapraszani byli miejscowi Polacy jak również przebywający to Wielkopolanie nauczyciele i uczniowie gimnazjum. W domu tym bywał a także przyszły gen. WP Kazimierz Raszewski wówczas oficer 6 Pułku Huzarów im. Hrabiego Goetzena w Prudniku. Po I wojnie światowej na terytorium Górnego Śląska odbył się plebiscyt, w którym mieszkańcy tego regionu mieli opowiedzieć się za przynależnością do państwa polskiego lub niemieckiego. W mieście 99,5% mieszkańców zagłosowało za Niemcami, w tym ponad 35% tzw. „emigrantów plebiscytowych” (ściągniętych na tereny plebiscytowe w celu podniesienia końcowego rezultatu[11]).
1933–1945
Po dojściu do władzy przez Adolfa Hitlera w roku 1933, w mieście swą siedzibę miała szkoła i poligon SS oraz SA. Ośrodki te były głównymi centrami NSDAP w prowincji śląskiej. Miejska synagoga została spalona w roku 1938 w tak zwanej „nocy kryształowej”.
Na początku 1945 r. – w czasie przemarszu więźniów obozów koncentracyjnych przez teren miasta, Niemcy z eskorty zamordowali 21 więźniów niezdolnych do dalszego marszu. Ciała pogrzebano na tzw. cmentarzu żydowskim[12].
18 marca 1945 roku miasto zostało otoczone przez wojska radzieckie. Broniły go 18 SS Panzergrenadierdivision (grenadierzy pancerni) i 371 Dywizja Wehrmachtu. Po stronie radzieckiej walczyły oddziały 314 dywizji piechoty z 59 armii, 28 korpus piechoty 60 armii i 5 korpusu zmechanizowanego z 4 armii pancernej gwardii 1 Frontu Ukraińskiego (po 1945 roku w parku miejskim i na ul. Skłodowskiej-Curie postawiono Pomniki Wdzięczności Armii Czerwonej, które w ciągu ostatnich lat budziły w mieście wiele kontrowersji. Pojawił się nawet plan ich zburzenia[13].)[14]. W wyniku trwającego do 24 marca 1945 r. oblężenia oraz grabieży, dokonywanych przez żołnierzy radzieckich, w pierwszym tygodniu po jego zakończeniu zniszczeniu uległo około 40% miasta.
Po 1945 r.
Po 1945 r. miasto nosiło przejściową nazwę Głąbczyce, którą w 1946 r. zastąpiono urzędową nazwą Głubczyce[15]. 6 kwietnia 1945 Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego utworzyło Centralne Obozy Pracy. W Głubczycach funkcjonował obóz pracy nr 101[16]. Od lipca 1945 r. do września tego roku w mieście w ramach 5 pułku piechoty służył Wojciech Jaruzelski, który w sierpniu został komendantem wojskowym miasta[17]. Na teren miasta zostało przesiedlonych wielu Polaków zamieszkujących dawne Kresy Wschodnie, podobna sytuacja miała miejsce na całym Śląsku. Niemcy zamieszkujący miasto zostali wysiedleni. Miasto stało się siedzibą powiatu i gminy. Utraciło status siedziby powiatu w 1975 i w roku 1998 otrzymało go powtórnie. W 1982 działacze prudnickiej opozycji demokratycznej Jan Naskręt i Eugeniusz Wyspiański wykonali około 2,5 tysiąca ulotek z napisem „Solidarność zwycięży”, które zostały rozwieszone przez Stanisława Żądło m.in. w Głubczycach, Niemodlinie i na murach ZPB „Frotex” w Prudniku[18]. W 2016 roku Głubczyce przystąpiły do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Dobrego Życia „Cittaslow”[19].
Zabytki
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[20]:
- układ urbanistyczny Starego Miasta, z rynkiem o unikatowym w Europie kształcie ćwierci koła (podobny znajduje się w Nysie) oraz siatką ulic, z których do najstarszych należą Wodna i Kościelna. Dzisiejsza ul. Kozielska na odcinku od rynku do studni św. Floriana nosiła nazwę Targu Końskiego[21].
- kościół pw. Narodzenia NMP, gotycki z XIII w., rozbudowany w XIV w., a następnie w latach 1579, 1903–1907 według projektu M. Hasaka. Wystrój kościoła pochodzi z II poł XIX w. i lat 1903–1907. Nadbudowane w późniejszym czasie zostały wieże czołowe (wieża południowa zaopatrzona w barokowy hełm), trzy wczesnogotyckie XIII-wieczne kamienne portale, transept (nawa poprzeczna), laskowaty szczyt frontowy. Z lewej strony widoczna kaplica św. Fabiana i Sebastiana z roku 1501. W części zabytkowej świątyni warto zobaczyć: wczesnogotycki trzynawowy korpus z kruchtą wejściową, kamienne dekoracje roślinne w nawach świątyni, służki o kapitelach kostkowych w kruchcie pod wieżą prezbiterium. W ścianach kruchty i naw bocznych wbudowane są inskrypcyjne kamienne tablice nagrobne z XVI i XVII w., poświęcone tutejszym zamożnym luterańskim mieszczanom. Jedna z tablic herbowych poświęcona jest Martinowi Kinnerowi, pisarzowi miejskiemu, będącego przyjacielem Filipa Melanchtona, słynnego reformatora i współpracownika Marcina Lutra
- kościół św. Anny (dawniej Św. Trójcy) z 1776, po II wojnie światowej kościół polsko-kat. pw. św. Józefa (w 1991 przekazany rzymskokatolikom) przy ulicy Sobieskiego, na miejscu poprzedniego wzniesionego za murami miasta w XVI w., zniszczonego przez Szwedów w 1654.
- kaplica pw. śś. Fabiana i Sebastiana, z 1501 r.
- zespół klasztoru franciszkanów. Cały kompleks zbudowany został w latach 1753–1770 według projektu J.I. Töppera. Do klasztoru przylega budynek wzniesiony w 1752 roku, w którym niegdyś mieściło się gimnazjum, ul. Zakonna 3
- kościół pw. śś. Idziego i Bernarda, barokowy z 1756 r., wystrój barokowo-rokokowy
- klasztor, charakterystyczny czteroskrzydłowy z wirydarzem pośrodku
- cmentarz żydowski, ul. Wrocławska, z l. 1890–1939
- zbiorowa mogiła strażników i celników czeskich na cmentarzu komunalnym, z 1938 r.
- mury obronne i baszty z II połowy XIII wieku, a wśród nich baszta koło poczty (ul. Pocztowa/pl. Wiosenny) przebudowana w XVI w. z fragmentami murów obronnych z kamienia łamanego, naprawianych i umacnianych kilkakrotnie w XIV/XV w. oraz XVI w. i XX w.
- ratusz miejski zniszczony w 1945 roku i stopniowo rozbierany w późniejszych czasach, został odbudowany w latach 2006–2008. Pierwotny ratusz miał średniowieczne korzenie i został przebudowany w stylu renesansowym (1570), a następnie neogotyckim (1862–1864). Odbudowany z wykorzystaniem zachowanych elementów historycznej budowli tj. kikuta wieży i pozostałości ścian przyziemia ratusz swobodnie nawiązuje do wyglądu swojego poprzednika z czasów posiadania przezeń renesansowego wystroju fasady.
- sąd, ul. Kochanowskiego 1, z 1850 r.
- więzienie Kochanowskiego 3, z poł. XIX w.,
- domy, pl. Kościelny 1 (d. 5), 4, z XVI-XVIII w., XIX w.
- domy, ul. Jana Pawła II (d. Sobieskiego 10), 7 (d. Sobieskiego 11), 9 (d. Sobieskiego 12), z XVI-XVII w., XVIII w., XIX w.
- dom, ul. Ratuszowa 10, 12 (d. 30), z XVIII w., XIX w./XX w.
inne zabytki:
- budynek przy ul. Niepodległości 14 wybudowany w drugiej poł. XIX w. w stylu eklektycznym. Obecnie siedziba władz gminy oraz Urzędu Miejskiego
- dworzec kolejowy (obecnie nieczynny) wybudowany w połowie XIX w.[22]
- barokowa kolumna maryjna na rynku dłuta A. Jörga z 1732 roku
Demografia
Głubczyce podlegają pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku[23].
[24].
Gospodarka
Głubczyce są miastem opartym głównie na gospodarce związanej z rolnictwem i przemysłem rolno-spożywczym (Zakłady Piwowarskie „Głubczyce” SA, Spółdzielnia Mleczarska, Top Farms). Wcześniej, w latach PRL-u, rozwijał się prężnie przemysł włókienniczy (Unia, Piast).[potrzebny przypis] Innymi przedsiębiorstwami są „Galmet” i „Elektromet” związane z przemysłem grzewczym.
Obecnie największymi funkcjonującymi na terenie miasta przedsiębiorstwami są
Zakłady Piwowarskie Głubczyce
Obecnie funkcjonujące przedsiębiorstwo działa od 1945 roku, kiedy to znacjonalizowano poniemieckie browary i słodownie funkcjonujące w Głubczycach przed II Wojną Światową. W dniu 2.03.1992 roku Zakłady Piwowarskie w Głubczycach zostały przekształcone w spółkę Skarbu Państwa o nazwie Zakłady Piwowarskie „Głubczyce” S.A. Przedsiębiorstwo zostało sprywatyzowane w 1996 roku, a większościowym udziałowcem stała się firma Merkury S.A. z Krakowa.
Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska
Jest to przedsiębiorstwo spółdzielcze zrzeszające producentów mleka z Głubczyc oraz okolicznych miast z województwa opolskiego i śląskiego. Spółdzielnia rocznie przerabia 20 milionów litrów mleka i daje zatrudnienie 100 osobom. Do produktów OSM Głubczyce należą różne rodzaje mleka, śmietany, jogurtów, maślanki, kefirów i twarogów, które są dostępne także w większych wersjach dla gastronomii[25].
Galmet
Jest to przedsiębiorstwo zajmujące się produkcją wyrobów z branży grzewczej. Przedsiębiorstwo zatrudnia ponad 700 osób a produkcja odbywa się w halach o powierzchni ponad 22 000 m². Firma produkuje wyroby takie jak: elektryczne ogrzewacze wody, bojlery z wężownicą do centralnego ogrzewania, wymienniki biwalentne, kombinowane zbiorniki akumulacji ciepła, zbiorniki buforowe, ekologiczne kotły c.o. na ekogroszek z zasobnikiem paliwa, kotły c.o. bez zasobnika, kolektory słoneczne czy pompy ciepła[26].
Komunikacja
Głubczyce są jedynym miastem powiatowym w woj. opolskim, które nie ma obecnie pasażerskich połączeń kolejowych (zawieszone dnia 3 kwietnia 2000 r.[22]). W kwestii połączeń kolejowych głos wielokrotnie zabierał Poseł na Sejm VIII kadencji, pochodzący z Głubczyc, Jerzy Naszkiewicz[27]. Transport zbiorowy jest realizowany głównie poprzez miejscowy PKS. Do Wrocławia jeździ prywatny bus.[28] Brak komunikacji miejskiej, można skorzystać z przewozów oferowanych przez taksówki.
W 1855 otwarto połączenie kolejowe Głubczyc z Raciborzem w ramach prywatnej Kolei Wilhelma (Wilhelmsbahn), następnie w 1873 połączenie z Karniowem i w 1876 z Racławicami Śląskimi[22].
Wspólnoty wyznaniowe
Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:
- zbór w Głubczycach
- zbór Głubczyce (PSS „Społem” ul. Kościuszki 11)[29]
Edukacja
Przedszkola:
- Przedszkole nr 1 im. Marii Konopnickiej
- Przedszkole nr 2 im. Kubusia Puchatka
- Przedszkole nr 3
Szkoły podstawowe:
- Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki
- Szkoła Podstawowa nr 2 im. Janusza Korczaka
- Szkoła Podstawowa nr 3 im. Marii Skłodowskiej-Curie
Szkoły średnie:
- Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Adama Mickiewicza
- Zespół Szkół Mechanicznych
- Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Władysława Szafera
Placówki wychowawcze:
- Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy
Inne:
- Państwowa Szkoła Muzyczna I Stopnia im. Ignacego Jana Paderewskiego
- Powiatowy Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli i Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego
- Franciszkański Ośrodek Pomocy Dzieciom
Sport
Klub Polonia Głubczyce został założony w 1945 roku[30]. Klub awansował do III ligi w sezonach 1982/83 oraz 1985/86, a także brał udział w Pucharze Polski w sezonach: 1961/62, 1963/64 (1/16 finału) oraz 2018/19.
Kultura
Instytucje kultury
- Miejski Ośrodek Kultury
- Miejsko-Gminna Biblioteka Publiczna, siedziba w ratuszu (II piętro)
- Muzeum Ziemi Głubczyckiej, siedziba w ratuszu (I piętro)
Wydarzenia cykliczne
- Międzynarodowy Festiwal Młodych Pianistów – Festiwal promujący młodych pianistów organizowany przez Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia im. I.J.Paderewskiego w Głubczycach od 1994r. W ramach imprezy, w której udział biorą młodzi artyści z Polski oraz z zagranicy odbywa się konkurs główny, a także liczne warsztaty, koncerty i seminaria tematyczne[31].
- Głubczyckie Dni Kultury – Szereg imprez kulturalnych takich jak koncerty, wystawy, przedstawienia teatralne, recitale, pokazy, wieczory autorskie itp odbywających się co roku w Głubczycach. Wydarzenie ma miejsce jesienią w miesiącach październik-listopad w obiektach na terenie Głubczyc oraz okolicznych wsi. W 2015r. miała miejsce 25 edycja tej imprezy[32].
- Licealia – Impreza młodzieżowa organizowana przez Zespół Szkół Ogólnokształcących w Głubczycach. Odbywa się ona przed zakończeniem roku szkolnego, a uczniowie idą przez miasto w barwnym korowodzie, a następnie organizowane są dla nich oraz mieszkańców miasta liczne atrakcje takiej jak koncerty, zawody sportowe czy przedstawienia[33].
Dni Głubczyc – Impreza odbywająca się od 2008 r. i zapoczątkowana świętowaniem oddania do użytku odremontowanego ratusza miejskiego. Odbywa się w sezonie letnim i trwa 2-3 dni. W tym czasie mają miejsce liczne koncerty, zawody sportowe, przedstawienia oraz wiele różnych wydarzeń towarzyszących[34].
Media
Prasa lokalna, portale informacyjne i telewizja
- Głos Głubczyc – samorządowy biuletyn informacyjny gminy Głubczyce (miesięcznik)
- Rzecz Powiatowa – samorządowy biuletyn informacyjny powiatu głubczyckiego
- TV Głubczyce – prywatna telewizja nadająca w ramach sieci kablowej oraz w Internecie[35]
- twojeglubczyce.pl – portal informacyjny
- Super Senior – miesięcznik dedykowany grupie docelowej 50+
- Gazeta Prudnik24 z wkładką "Głubczyce 24"[36]
Miasta partnerskie
| Miasto | Kraj | Data podpisania umowy lub uchwały w sprawie rozpoczęcia współpracy |
|---|---|---|
| Město Albrechtice | Czechy | 2001 |
| Krnov | Czechy | 2001 |
| Rusín | Czechy | 2000 |
| Rockenhausen | Niemcy | 2003 |
| Saint-Rémy-sur-Avre | Francja | 2002 |
| Zbaraż | Ukraina | 2005 |
Burmistrzowie i zarządcy Głubczyc od 1945[37]
- Jan Kramarz
- Józef Piłka
- Zygmunt Niemczyk
- Marian Jaworski
- Józef Smyczyński
- Jan Jankowski
- Ludwik Kędzierski
- Bolesław Chmura
- Bolesław Zazulewicz
- Jan Uhryn
- Tadeusz Wasil
- Henryk Kozak
- Stanisław Gacek
- Stefan Stobryła
- Zygmunt Kowalski
- Roman Werner
- Kazimierz Bemacki
- Józef Pich
- Dariusz Kaśków
- Kazimierz Jurkowski
- Adam Krupa
- Jan Krówka
- Adam Krupa
Parlamentarzyści
W trakcie trwania III Rzeczypospolitej Polskiej Głubczyce doczekały się dwóch parlamentarzystów: Adama Krupy związanego z Platformą Obywatelską i Jerzego Naszkiewicza związanego z Prawem i Sprawiedliwością[38].
Zobacz też
- Synagoga w Głubczycach
- Cmentarz żydowski w Głubczycach
- Głubczyce (stacja kolejowa)
- 6 Pułk Huzarów im. Hrabiego Goetzena (2 Śląski)
Przypisy
- ↑ Nazwa śląska za: Reinhold Olesch, Der Wortschatz der polnischen Mundart von Sankt Annaberg, Berlin 1958. Użyto rozszerzonej wersji alfabetu proponowanego przez Grzegorza Wieczorka oraz Towarzystwo Piastowania Śląskiej Mowy „Danga” – wymowa w gwarach okolic Głubczyc – Gubczicy.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007, s. 30-31.
- ↑ Pruski dokument z roku 1750 ustalający urzędowe opłaty na Śląsku – „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
- ↑ Opolszczyzna, listopad 1961, s. 10.
- ↑ Stanisław Drzażdżyński, Nazwy topograficzne. Słowiańskie nazwy miejscowości na Szląsku Pruskim. Powiat Głubczycki, „Wisła” tom XI 1897, s. 124.
- ↑ „Wznowione powszechne taxae-stolae sporządzenie, Dla samowładnego Xięstwa Sląska, Podług ktorego tak Auszpurskiey Konfessyi iak Katoliccy Fararze, Kaznodzieie i Kuratusowie Zachowywać się powinni. Sub Dato z Berlina, d. 8. Augusti 1750”.
- ↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, s. 12.
- ↑ Dz.U. z 1945 r. nr 33, poz. 196.
- ↑ Sławomir Draguła, Franciszkanie z Głubczyc modlili się i uczyli [online], Nowa Trybuna Opolska, 20 marca 2013 [dostęp 2019-12-21].
- ↑ S. Karwowski, Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego. T. 1, 1815–1852, Poznań 1918, k. XII
- ↑ Dorota Borowicz, Mapy narodowościowe Górnego Śląska od połowy XIX wieku do II wojny światowej, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 39, ISBN 83-229-2569-7, OCLC 69318732.
- ↑ Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939–1945. Województwo opolskie, Warszawa 1980, s. 21.
- ↑ Wyborcza.pl [online], opole.wyborcza.pl [dostęp 2020-04-20].
- ↑ Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa ”Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939- 1945", Sport i Turystyka 1988, ISBN 83-217-2709-3, str. 490.
- ↑ M.P. 1946 nr 44, poz. 85.
- ↑ Okupacja w imię sojuszu. Armia sowiecka w Polsce 1944–1956 (fragmenty), „forumemjot”, 9 maja 2012 [dostęp 2018-10-13].
- ↑ Peter Raina Jaruzelski Wydawnictwo „Efekt” Warszawa 2001 ISBN 83-88900-00-5, s. 102.
- ↑ Zbigniew Bereszyński, Przed sądem wojennym [online], tygodnikprudnicki.pl, 20 lutego 2008 [dostęp 2019-12-21].
- ↑ Cittaslow – inna strona nowoczesności
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. opolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 22. [dostęp 26.11.2012].
- ↑ Na jakim planie wybudowano głubczycki rynek?
- ↑ a b c Piotr Kopczyk: Historia stacji kolejowej w Głubczycach, "Świat Kolei" nr 10/2013, s.16-23
- ↑ Czy wiesz, że..., [w:] Andrzej Dereń, Polska bardziej polska, „Tygodnik Prudnicki”, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza ANEKS, 8 grudnia 2004, ISSN 1231-904X.
- ↑ Głubczyce w liczbach (mapy, nieruchomości, GUS, noclegi, szkoły, regon, atrakcje, kody pocztowe, wynagrodzenie, bezrobocie), w oparciu o dane GUS.
- ↑ http://www.osm-glubczyce.com.pl/O_firmie.
- ↑ http://www.galmet.com.pl/pl/articles/18_o_firmie.
- ↑ Radio Opole, Jerzy Naszkiewicz o rozmowach z PKP PLK o linii kolejowej w Głubczycach, otwieranych biurach poselskich i podjętych interwencjach [online], Jerzy Naszkiewicz o rozmowach z PKP PLK o linii kolejowej w Głubczycach, otwieranych biurach poselskich i podjętych interwencjach, 15 lipca 2019 [dostęp 2020-04-20] (pol.).
- ↑ DAN: Strona internetowa przewoźnika. [dostęp 2014-12-16].
- ↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-14].
- ↑ Skarb – Polonia Głubczyce [online], 90minut.pl [dostęp 2020-02-03].
- ↑ Międzynarodowy Festiwal Młodych Pianistów | Państwowa Szkoła Muzyczna [online], www.psm.glubczyce.info [dostęp 2015-11-25].
- ↑ Głubczyckie Dni Kultury – Gmina Głubczyce [online], glubczyce.pl [dostęp 2015-11-25].
- ↑ LICEALIA 2014 – Zespół Szkół Ogólnokształcących w Głubczycach [online], lo.powiatglubczycki.pl [dostęp 2015-11-25].
- ↑ Dni Głubczyc 2012 – plakat – Gmina Głubczyce [online], glubczyce.pl [dostęp 2015-11-25].
- ↑ Strona TV Głubczyce.
- ↑ Prudnik24 [online], Prudnik24.pl [dostęp 2016-04-28].
- ↑ https://sbc.org.pl/Content/12635/PDF/3A.pdf
- ↑ Jerzy Naszkiewicz [online], www.sejm.gov.pl [dostęp 2020-04-20].
Literatura
- Kalendarz Głubczycki 1994-2007
- Elżbieta Dziegieć, Edward Dziegieć, Stanisław Pączka, Franciszek Zając, Głubczyce jako ośrodek lokalny. Opole: Instytut Śląski, 1964.
- Katarzyna Maler, Dzieje Głubczyc do 1742 roku. Opole: Wydawnictwo Instytut Śląski, 2003.
- Katarzyna Maler, Dzieje Głubczyc w latach 1742–1945. Opole: Państwowy Instytut Wydawniczy: Instytut Śląski, 2006.
- Katarzyna Maler, Barbara Piechaczek, Głubczyce – portret miasta. Racibórz: „WiG Art”, 1998.
- Mieczysław Razik, Głubczyce przedwczoraj i jutro?. Branice: Oficyna Wydawnicza Zakładu Aktywności Zawodowej, 2008.
Linki zewnętrzne
- Urzędu Miasta i Gminy Głubczyce
- Biuletyn Informacji Publicznej Głubczyce
- Historia Żydów w Głubczycach na portalu Wirtualny Sztetl
- Głupczyce, Hlupczyce, Łubczyce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 615.
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
- Siedziba gminy: Głubczyce
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie |
|
| Kolonie | |
| Osada | |
| Osada leśna | |
| Część miasta |
|
| Przysiółki wsi | |
| Zniesiona osada |
