Chöömej: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 02:20, 9 lut 2021

Chöömej (tuwiński хөөмей; mong. хөөмий, chöömij; chiń. upr. 呼麦; chiń. trad. 呼麥; pinyin hūmài) – rodzaj śpiewu alikwotowego (gardłowego) spotykanego w tuwińskiej i mongolskiej muzyce ludowej.

Słowa tego używa się zarówno na określenie jednego ze stylów tuwińskiego gardłowego śpiewu, jak i szerzej na wszystkie jego rodzaje. Muzyka ta zainspirowana jest życiem na stepach i słowa piosenek często opowiadają o koniach. Tuwiński śpiew zainspirował muzykę wielu innych kultur – w starożytności zaadaptowali go mnisi tybetańscy, zaś współcześnie robią to amerykańscy muzycy new age.

Śpiew gardłowy to zwykle alikwotowy akord w formie burdonu z melodią w rejestrze najwyższym, która ma ograniczony ambitus. Ta technika wokalna pozwala na jednoczesne wydobywanie z gardła kilku niezależnych od siebie dźwięków, od niskich, przypominających dźwięk didgeridoo (styl kargyraa), aż po wysokie poświsty (styl sygyt), przywodzące na myśl japoński, buddyjski flet shakuhachi. Najwybitniejsi śpiewacy potrafią wytworzyć nawet 4 różne dźwięki równocześnie.

Współcześni tuwińscy wykonawcy posługujący się techniką chöömej:

Giennadij Czamzyryn, znany jako Gendos
Sainkho Namtchylak
Shu-De
Huun-Huur-Tu
Yat-Kha (łączący tradycyjne techniki z psychodelicznym punk rockiem)
Bugotak
Chirgilchin
Kongar-Ool Ondar
Oleg Kuular
Mongoun-Ool Ondar
Alash

W 2009 roku sztuka śpiewu techniką chöömej została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO^[1].

Przypisy

↑ UNESCO ICH: Mongolian art of singing, Khoomei. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).

Linki zewnętrzne

[chiny18-1] UNESCO ICH: Mongolian art of singing, Khoomei. [dostęp 2013-11-18]. (ang.).

[1]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
+{{dopracować|więcej przypisów|data=2011-01}}
-'''Chöömej''' ([[język tuwiński|tuw.]]: хөөмей; [[język mongolski|mong.]]: хөөмий, ''chöömij''; {{chińskie|upr=呼麦|trad=呼麥|hp=hūmài}}) – rodzaj [[Śpiew alikwotowy|śpiewu alikwotowego]] (gardłowego) spotykanego w [[tuwa|tuwińskiej]] i [[Mongolia|mongolskiej]] [[muzyka ludowa|muzyce ludowej]].
+'''Chöömej''' ({{w języku|tyv|{{k|tyv|хөөмей|kursywa=nie}}}}; {{w języku|mn|хөөмий}}, ''chöömij''; {{chińskie|upr=呼麦|trad=呼麥|hp=hūmài}}) – rodzaj [[Śpiew alikwotowy|śpiewu alikwotowego]] (gardłowego) spotykanego w [[tuwa|tuwińskiej]] i [[Mongolia|mongolskiej]] [[muzyka ludowa|muzyce ludowej]].
-Słowa tego używa się zarówno na określenie jednego ze stylów tuwińskiego gardłowego śpiewu, jak i szerzej na wszystkie jego rodzaje. Muzyka ta zainspirowana jest życiem na stepach i słowa piosenek często opowiadają o koniach. Tuwiński śpiew zainspirował muzykę wielu innych kultur – w starożytności zaadaptowali go mnisi [[Tybet (region)|tybetańscy]], zaś współcześnie robią to amerykańscy muzycy [[new age (muzyka)|new age]]{{fakt|data=2011-01}}.
+Słowa tego używa się zarówno na określenie jednego ze stylów tuwińskiego gardłowego śpiewu, jak i szerzej na wszystkie jego rodzaje. Muzyka ta zainspirowana jest życiem na stepach i słowa piosenek często opowiadają o koniach. Tuwiński śpiew zainspirował muzykę wielu innych kultur – w starożytności zaadaptowali go mnisi [[Tybet (region)|tybetańscy]], zaś współcześnie robią to amerykańscy muzycy [[new age (muzyka)|new age]].
-Śpiew gardłowy to zwykle alikwotowy akord w formie [[burdon]]u z melodią w rejestrze najwyższym, która ma ograniczony [[ambitus]]. Ta technika wokalna pozwala na jednoczesne wydobywanie z gardła kilku niezależnych od siebie dźwięków, od niskich, przypominających dźwięk [[didgeridoo]] (styl ''kargyraa''), aż po wysokie poświsty (styl ''sygyt''), przywodzące na myśl [[Japonia|japoński]], [[Buddyzm|buddyjski]] flet shakuhachi{{fakt|data=2011-01}}. Najwybitniejsi śpiewacy potrafią wytworzyć nawet 4 różne dźwięki równocześnie.
+Śpiew gardłowy to zwykle alikwotowy akord w formie [[burdon]]u z melodią w rejestrze najwyższym, która ma ograniczony [[ambitus]]. Ta technika wokalna pozwala na jednoczesne wydobywanie z gardła kilku niezależnych od siebie dźwięków, od niskich, przypominających dźwięk [[didgeridoo]] (styl ''kargyraa''), aż po wysokie poświsty (styl ''sygyt''), przywodzące na myśl [[Japonia|japoński]], [[Buddyzm|buddyjski]] flet shakuhachi. Najwybitniejsi śpiewacy potrafią wytworzyć nawet 4 różne dźwięki równocześnie.
 Współcześni tuwińscy wykonawcy posługujący się techniką chöömej:
@@ Linia 26: / Linia 27: @@
 * [http://www.furious.com/perfect/tuva.html W sercu Tuwy]
 * [http://www.sciam.com/article.cfm?articleID=00080AA2-BA32-1C73-9B81809EC588EF21 Tuwińskie gardłowe śpiewy]
-* [http://www.tyvakyzy.com/ Strona "Tyva Kyzy"]
+* [http://www.tyvakyzy.com/ Strona „Tyva Kyzy”]
 * [http://www.mcld.co.uk/throatsinging/ Dźwiękowe próbki gardłowych śpiewów]
 * [http://www.alashensemble.com/Polish/demos.htm Demonstracja tuwińskiego śpiewu gardłowego w wykonaniu grupy Alash]