Nasciturus: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Michał Lew (dyskusja | edycje) drobne redakcyjne Znaczniki: Wycofane VisualEditor: przełączono |
styl, błędnie (nie zawsze ma kontekst wyłącznie spadkowy) Znacznik: Anulowanie edycji |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{DISPLAYTITLE: ''Nasciturus''}} |
{{DISPLAYTITLE: ''Nasciturus''}} |
||
'''''Nasciturus''''' ([[Łacina|łac.]] „mający się urodzić”) – termin pochodzący z [[prawo rzymskie|prawa rzymskiego]] oznaczający [[dziecko]] poczęte, ale jeszcze nieurodzone |
'''''Nasciturus''''' ([[Łacina|łac.]] „mający się urodzić”) – termin pochodzący z [[prawo rzymskie|prawa rzymskiego]] oznaczający [[dziecko]] poczęte, ale jeszcze nieurodzone. |
||
== W prawie rzymskim == |
== W prawie rzymskim == |
||
Wersja z 17:36, 15 mar 2021
Nasciturus (łac. „mający się urodzić”) – termin pochodzący z prawa rzymskiego oznaczający dziecko poczęte, ale jeszcze nieurodzone.
W prawie rzymskim
W prawie rzymskim w jego przypadku stosowano fikcję prawną, według której miał warunkową zdolność prawną, tzn. mógł być podmiotem praw i obowiązków, jednocześnie sam nie mogąc dokonywać czynności prawnych. To wszystko jednakże pod warunkiem, że urodził się żywy. Ochrona dziecka poczętego a nienarodzonego miała i ma zastosowanie głównie w prawie spadkowym, gdzie dziecko takie może dziedziczyć. Zastosowanie ma tu paremia: nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur – „mającego się narodzić uważa się za narodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści”[1].
Dla ochrony jego praw można było powołać specjalnego kuratora, tzw. kuratora łona (łac. curator ventris)[2].
W prawie obecnie obowiązującym
W prawie polskim instytucję nasciturusa przewiduje w szczególności prawo spadkowe – art. 927 § 2 k.c.: (...) dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe – jest to instytucja nasciturusa funkcjonująca tak samo jak w prawie rzymskim.
Również, jak w prawie rzymskim, Kodeks rodzinny i opiekuńczy w art. 182 przewiduje: Dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, ustanawia się kuratora, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia przyszłych praw dziecka. Kuratela ustaje z chwilą urodzenia się dziecka[3]. Art. 75 § 1 stanowi: można uznać ojcostwo przed urodzeniem się dziecka już poczętego, zaś art. 10 § 4: jeżeli kobieta zaszła w ciążę, jej mąż nie może żądać unieważnienia małżeństwa z powodu braku przepisanego wieku.
W prawie prywatnym międzynarodowym o nabywaniu praw przez dziecko poczęte, lecz nienarodzone, rozstrzyga prawo właściwe dla praw i obowiązków, o których nabycie chodzi[4].
Kwestia wyjątku
Kwestia tego, czy nasciturus jest wyjątkiem od ogólnie przyjętej zasady, że każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną (art. 8 § 1 k.c.), czy nie, jest dyskusyjna: niektórzy przedstawiciele doktryny twierdzą, że nie jest to wyjątek z uwagi na fakt, że nasciturus musi urodzić się żywy, aby można było zastosować skuteczną fikcję prawną[5][6].
Przypisy
- ↑ Jest to skrótem zasady zawartej w Digestach 1,5,7: Qui in utero est, perinde ac si in rebus humanis esset custoditur, quotiens de commodis ipsius partus quaeritur (Płód w łonie matki jest traktowany na równi z człowiekiem już urodzonym, ilekroć chodzi o korzyści samego płodu). Przekład: Władysław Rozwadowski, Prawo rzymskie. Zarys wykładu wraz z wyborem źródeł, Poznań 1992, ISBN 83-900964-5-5, s. 247, przypis 156.
- ↑ Helena Pietrzak, "Curator ventris" dla "nasciturusa"
- ↑ Kodeks postępowania cywilnego w art. 599 Sądem opiekuńczym właściwym do ustanowienia kuratora dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nie urodzonego, jest sąd właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu matki.
- ↑ M. Pazdan, Prawo prywatne międzynarodowe, wyd. 10, Warszawa 2007, s. 92. Ustawa prawo prywatne międzynarodowe w art. 55. 4: Uznanie dziecka poczętego lecz nienarodzonego podlega prawu ojczystemu matki z chwili uznania.
- ↑ Marek Kuryłowicz, Adam Wiliński: Rzymskie prawo prywatne, s. 84.
- ↑ Nasciturus w polskim prawie cywilnym
Bibliografia
- Marek Kuryłowicz, Adam Wiliński, Rzymskie prawo prywatne, Warszawa: Wolters Kluwer Polska, 2008, s. 84-85, ISBN 978-83-7601-073-1, OCLC 833152463.