Jerzy Jarnuszkiewicz: Różnice pomiędzy wersjami

Jerzy Jarnuszkiewicz
Imię i nazwisko	Jerzy Mieczysław Jarnuszkiewicz
Data i miejsce urodzenia	27 lutego 1919 ; Kalisz
Data i miejsce śmierci	14 lipca 2005 ; Warszawa
Narodowość	polska
Dziedzina sztuki	rzeźba; medalierstwo
	Ważne dzieła
	pomnik Małego Powstańca w Warszawie; Plon;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 00:27, 14 cze 2021

Jerzy Mieczysław Jarnuszkiewicz herbu Lubicz (ur. 27 lutego 1919 w Kaliszu, zm. 14 lipca 2005 w Warszawie) – polski rzeźbiarz, autor m.in. pomnika Małego Powstańca w Warszawie (1983).

Życiorys

Studiował w Krakowie w latach 1936–1938 w Instytucie Sztuk Plastycznych pod kierunkiem prof. Franciszka Kalfasa i prof. Karola Homolacsa. W roku 1939 uzyskał dyplom w Miejskiej Szkole Sztuk Zdobniczych w Warszawie.

Podczas wojny należał do konspiracyjnego Koła Miłośników Grafiki i Ekslibrisu wraz z m.in. Stefanem Mrożewskim i Anielą Cukier^[1]. W latach 1947–1950 studiował na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u Tadeusza Breyera i Franciszka Strynkiewicza. Od 1950 do lat 80. (przez 35 lat) prowadził w warszawskiej ASP pracownię rzeźby. Profesor m.in.: Grzegorza Kowalskiego, Henryka Morela, Marka Kijewskiego, Krzysztofa M. Bednarskiego, Barbary Falender.

Jeszcze jako student zaprojektował rzeźbę „Dziecko – bohater”, która została wykorzystana w 1983 jako model pomnika Małego Powstańca. Pomnik odsłonięto uroczyście 1 października 1983 w trakcie obchodów 15-lecia nadania Chorągwi Warszawskiej ZHP imienia Bohaterów Warszawy. Figurę chłopca w za dużym hełmie, z przewieszonym przez ramię pistoletem maszynowym i w wielkich saperkach, ustawiono przy zewnętrznym murze obronnym na Podwalu. Autor zadedykował go warszawskim harcerzom.

Osobny artykuł: Pomnik Małego Powstańca w Warszawie.

Jego autorstwa jest również pochodząca z 1947 płaskorzeźba Plon znajdująca się na Saskiej Kępie w Warszawie^[2]. W roku 1949 wykonał dwie gipsowe płaskorzeźby („Razem w boju”, „Razem w odbudowie”), zdobiące socrealistyczny tunel schodów ruchomych przy warszawskiej Trasie W-Z. Jest także autorem rzeźb chłopców na fontannie na rynku Mariensztackim^[3].

W latach 60. tworzył geometryczne ażurowe rzeźby z metalu o ogromnych rozmiarach, ustawiane w przestrzeni miejskiej. Były to rzeźby z zespawanych odpadków: haków, ostrzy, bagnetów, łańcuchów, części urządzeń, kompozycji abstrakcyjnych, m.in. „Okien”, „Rytmów”, „Żagli”. Nieliczne ocalały dłużej w kolekcji metalowych rzeźb ulicznych na warszawskiej Woli. W 1965 Jarnuszkiewicz uczestniczył w I Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, gdzie przy współpracy z M. Cierniewskim, E. Koprykiem,E. Nowaczykiem, M. Sieradzkim stworzył rzeźbę zwaną "Kompozycją drogowskazową" lub "Witaczem". Znajduje się przy ul. Rycerskiej w Elblągu. Ma wysokość 8 metrów. Forma została wyremontowana w 2006 roku^[4].

Był także twórcą tradycyjnych rzeźb. W 1960 w Kaliszu stanął pomnik Adama Asnyka jego autorstwa. Natomiast 30 maja 1983 odsłonięto w Lublinie na dziedzińcu KUL rzeźbę pomnikową Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego. Jarnuszkiewicz jest także współautorem Międzynarodowego Pomnika Męczeństwa w Oświęcimiu-Brzezince, rzeźb w Elblągu, Ravnem (Słowenia). Zajmował się również medalierstwem i grafiką artystyczną.

Ważną, choć mniej znaną dziedziną twórczości pozostawało przez wszystkie lata medalierstwo. Był twórcą takich cykli medali jak „Ecce Homo”, „Poczet królów i orłów polskich”, „Wielcy Polacy”. Medal jego autorstwa uczcił pierwszą pielgrzymkę Jana Pawła II do Polski^[5].

Był projektantem wielu monet okolicznościowych i kolekcjonerskich, w tym między innymi^[6]:

pierwszej kolekcjonerskiej pięćdziesięciozłotówki z 1972 r., wybitej ponownie w 1974 r., z wizerunkiem Fryderyka Chopina^[7]. W katalogach monet próbnych jego nazwisko jako projektanta występuje przy 34 numizmatach^[5]. Jego projekty sygnowane były zazwyczaj monogramem „JJ.”^[6]^[7]^[5].

Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 85-5-15)^[8].

Galeria

Pomnik Małego Powstańca (1946–1983)
Płaskorzeźba „Plon” przy ulicy Katowickiej na Saskiej Kępie (1947)
Grobowiec Andrzeja Kijowskiego (1985)
Pomnik Jana Pawła II i kardynała Stefana Wyszyńskiego na dziedzińcu KUL

Przypisy

↑ IrenaI. Jakimowicz IrenaI., Pięć wieków grafiki polskiej, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1997, s. 193, ISBN 83-7100-011-1, OCLC 42598537 .
↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 94–96. ISBN 83-915407-0-7.
↑ Zygmunt Stępiński: Gawędy warszawskiego architekta. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984, s. 64. ISBN 83-03-00447-6.
↑ Centrum Sztuki GaleriaC.S.G. EL Centrum Sztuki GaleriaC.S.G., Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik, 2015, s. 72-73, ISBN 978-83-92721-7-3 .
↑ ^a ^b ^c JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 29, ISBN 978-83-87355-88-3 .
↑ ^a ^b JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 201–204, ISBN 83-87355-37-2 .
↑ ^a ^b JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 208, ISBN 83-87355-37-2 .
↑ Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAW JARNUSZKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-07] .

Linki zewnętrzne

Karol Sienkiewicz: Jerzy Jarnuszkiewicz. culture.pl, 2008-12. [dostęp 23 maja 2011].
Jerzy Jarnuszkiewicz, MEDALE. rzezba-oronsko.pl. [dostęp 23 maja 2011].
"Czasu nie powinno być: - poświęcony Jerzemu Jarnuszkiewiczowi film Elżbiety Cieślar [dostęp 14 czerwca 2021]

[1] IrenaI. Jakimowicz IrenaI., Pięć wieków grafiki polskiej, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 1997, s. 193, ISBN 83-7100-011-1, OCLC 42598537 .

[2] Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa. Warszawa: Murator, 2001, s. 94–96. ISBN 83-915407-0-7.

[3] Zygmunt Stępiński: Gawędy warszawskiego architekta. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984, s. 64. ISBN 83-03-00447-6.

[4] Centrum Sztuki GaleriaC.S.G. EL Centrum Sztuki GaleriaC.S.G., Otwarta Galeria. Formy przestrzenne w Elblągu. Przewodnik, 2015, s. 72-73, ISBN 978-83-92721-7-3 .

[:0-5] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Polskie monety próbne 1949–1990 (Polska Rzeczpospolita Ludowa), wyd. I, Szczecin: Nefryt, 2018, s. 29, ISBN 978-83-87355-88-3 .

[:1-6] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 201–204, ISBN 83-87355-37-2 .

[:2-7] JanuszJ. Parchimowicz JanuszJ., Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 208, ISBN 83-87355-37-2 .

[8] Cmentarz Stare Powązki: MIECZYSŁAW JARNUSZKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-07] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Linia 73: / Linia 73: @@
 * {{cytuj stronę |url=http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/os_jarnuszkiewicz_jerzy |tytuł=Jerzy Jarnuszkiewicz |autor=Karol Sienkiewicz |data=2008-12 |opublikowany=culture.pl |data dostępu=23 maja 2011}}
 * {{cytuj stronę |url=http://web.archive.org/web/20071006165434/http://www.rzezba-oronsko.pl/archiwum.php?news=49 |tytuł=Jerzy Jarnuszkiewicz, MEDALE |autor= |data= |opublikowany=rzezba-oronsko.pl |data dostępu=23 maja 2011}}
+*[https://artmuseum.pl/pl/filmoteka/praca/cieslar-elzbieta-czasu-nie-powinno-byc-jerzy "Czasu nie powinno być: - poświęcony Jerzemu Jarnuszkiewiczowi film Elżbiety Cieślar]  [dostęp 14 czerwca 2021]
 {{Kontrola autorytatywna}}