Systematyka motyli: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
lit.
lit., poprawa linków
Linia 50: Linia 50:
'''Systematyka motyli''' – dział [[systematyka organizmów|systematyki]] i [[lepidopterologia|lepidopterologii]] zajmujący się podziałem systematycznym [[owady|owadów]] z rzędu [[motyle|motyli]].
'''Systematyka motyli''' – dział [[systematyka organizmów|systematyki]] i [[lepidopterologia|lepidopterologii]] zajmujący się podziałem systematycznym [[owady|owadów]] z rzędu [[motyle|motyli]].


[[Karol Linneusz|Linneusz]] w wydanym w 1758 roku ''[[Systema Naturae]]'' wyróżnił zaledwie trzy działy motyli: ''[[Papilio]]'', ''[[Sphinx]]'' i ''[[Phalaena]]'' z 7 podgrupami{{r|Scoble}}. Jedna z późniejszych koncepcji dzieliła motyle na dwa podrzędy: [[jarzemkowce|jarzemkowców]] (Jugatae), czyli równoskrzydłych (Homoneura) oraz [[wędziełkowce|wędziełkowców]] (Frenatae), czyli różnoskrzydłych (Heteroneura){{r|Zahradnik52}}. Kolejny podział wprowadził w 1925 i 1939 Borner. Podzielił on motyle, w zależności od morfologii [[genitalia|genitaliów]] samic, na dwa podrzędy: [[Monotrysia]] oraz [[Ditrysia]]. Do koncepcji, które upadły z powodu braku [[takson monofiletyczny|monofiletyzmu]] jednej z grup, należą też podziały na: [[Microlepidoptera]] i [[Macrolepidoptera]] oraz na [[Heterocera]] i [[Rhopalocera]]{{r|Scoble}}.
[[Karol Linneusz|Linneusz]] w wydanym w 1758 roku ''[[Systema Naturae]]'' wyróżnił zaledwie trzy działy motyli: ''[[Papilio]]'', ''[[Sphinx]]'' i ''[[Phalaena]]'' z 7 podgrupami{{r|Scoble}}. Jedna z późniejszych koncepcji dzieliła motyle na dwa podrzędy: [[jarzemkowce|jarzemkowców]] (Jugatae), czyli równoskrzydłych (Homoneura) oraz [[motyle różnoskrzydłe|wędzidełkowców]] (Frenatae), czyli różnoskrzydłych (Heteroneura){{r|Zahradnik52}}. Kolejny podział wprowadził w 1925 i 1939 Borner. Podzielił on motyle, w zależności od morfologii [[genitalia|genitaliów]] samic, na dwa podrzędy: [[Monotrysia]] oraz [[Ditrysia]]. Do koncepcji, które upadły z powodu braku [[takson monofiletyczny|monofiletyzmu]] jednej z grup, należą też podziały na: [[Microlepidoptera]] i [[Macrolepidoptera]] oraz na [[Heterocera]] i [[Rhopalocera]]{{r|Scoble}}.


Współcześnie wyróżnia się 4 podrzędy motyli oraz kilka wymarłych rodzin wczesnych motyli nieprzypisanych do żadnego z nich. Poniższy podział przyjęty został do poziomu rangi [[rodzina (biologia)|rodziny]] za pracą [[Erik van Nieukerken|E. J. van Nieukerkena]] i innych z 2011 roku{{r|tax}}.
Współcześnie wyróżnia się 4 podrzędy motyli oraz kilka wymarłych rodzin wczesnych motyli nieprzypisanych do żadnego z nich. Poniższy podział przyjęty został do poziomu rangi [[rodzina (biologia)|rodziny]] za pracą [[Erik van Nieukerken|E. J. van Nieukerkena]] i innych z 2011 roku{{r|tax}}.

Wersja z 12:55, 19 lip 2021

Niesobka chmielanka z niesobkowatych.
Adela croesella z wąsikowatych.
Epichnopterix kovacsi z koszówkowatych.
Iphierga sp. z koszówkowatych
Tinea pellionella z molowatych.
Przedstawiciel namiotnikowatych
Gracillaria syringella z kibitnikowatych.
Wystrój wężowiaczek z wystrojowatych.
Alucita hexodactyla z rozstrzępiakowatych.
Zwójka zieloneczka z rodziny zwójkowatych.
Trociniarka czerwica z trociniarkowatych.
Sesia bebiciformis z przeziernikowatych.
Zadarlica spiżarnianka z omacnicowatych.
Kopulujące kraśnikowate.
Isoteinon lamprospilus z powszelatkowatych.
Parides sesostris z paziowatych.
Charonias eurytele z bielinkowatych
Morpho rhetenor z rusałkowatych.
Actias luna z pawicowatych.
Abraxas pantaria z miernikowcowatych.
Urania leilus z Uraniidae.
Zawisak tawulec z zawisakowatych.
Rolnica zbożówka (Agrotis segetum) z sówkowatych.

Systematyka motyli – dział systematyki i lepidopterologii zajmujący się podziałem systematycznym owadów z rzędu motyli.

Linneusz w wydanym w 1758 roku Systema Naturae wyróżnił zaledwie trzy działy motyli: Papilio, Sphinx i Phalaena z 7 podgrupami[2]. Jedna z późniejszych koncepcji dzieliła motyle na dwa podrzędy: jarzemkowców (Jugatae), czyli równoskrzydłych (Homoneura) oraz wędzidełkowców (Frenatae), czyli różnoskrzydłych (Heteroneura)[3]. Kolejny podział wprowadził w 1925 i 1939 Borner. Podzielił on motyle, w zależności od morfologii genitaliów samic, na dwa podrzędy: Monotrysia oraz Ditrysia. Do koncepcji, które upadły z powodu braku monofiletyzmu jednej z grup, należą też podziały na: Microlepidoptera i Macrolepidoptera oraz na Heterocera i Rhopalocera[2].

Współcześnie wyróżnia się 4 podrzędy motyli oraz kilka wymarłych rodzin wczesnych motyli nieprzypisanych do żadnego z nich. Poniższy podział przyjęty został do poziomu rangi rodziny za pracą E. J. van Nieukerkena i innych z 2011 roku[1].

incertae sedis

Należą tu 4 rodziny oraz 12 rodzajów i 16 gatunków nie przypisanych do żadnej z nich.

Zeugloptera

Podrząd: Zeugloptera Chapman, 1917

Aglossata

Podrząd: Aglossata Speidel, 1977

Heterobathmiina

Podrząd: Heterobathmiina Kristensen & Nielsen, 1983

Glossata

Podrząd: Glossata Fabricius, 1775

Klad: Coelolepida Nielsen & Kristensen, 1996 – obejmuje wszystkie następne taksony

Klad: Myoglossata Kristensen & Nielsen, 1981 – obejmuje wszystkie następne taksony

Klad: Neolepidoptera Packard, 1895

Heteroneura

Infrarząd: Heteroneura Tillyard, 1918 – motyle różnoskrzydłe, obejmuje wszystkie następne taksony

Klad: Nepticulina Meyrick, 1928

Eulepidoptera bez Ditrysia

Klad: Eulepidoptera Kiriakoff, 1948 – obejmuje wszystkie następne taksony

Klad: Incurvariina Börner, 1939

Klad: Etimonotrysia Minet, 1984

Eulepidoptera: Ditrysia bez Macroheterocera

Klad: Ditrysia Börner, 1925 – obejmuje wszystkie następne taksony

Klad: Apoditrysia Minet, 1983 – obejmuje wszystkie następne taksony

Klad: Obtectomera Minet, 1986 – obejmuje wszystkie następne taksony

Eulepidoptera: Ditrysia: Macroheterocera

Klad: Macroheterocera Chapman, 1893 – obejmuje wszystkie następne taksony

Przypisy

  1. ↑ a b Erik J. van Nieukerken i inni, Order Lepidoptera Linnaeus, 1758, „Zootaxa”, 3148, 2011 (Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness), s. 212–221 [dostęp 2014-04-16].
  2. ↑ a b Malcolm J. Scoble: The Lepidoptera: Form, Function and Diversity. Oxford University Press, 1995, s. 4–5. ISBN 0-19-854952-0.
  3. ↑ Jiří Zahradník: Przewodnik: Owady. Warszawa: Multico, 2000, s. 52.
  4. ↑ Lauri Kaila, Kari Nupponen, Pavel Yu. Gorbunov, Marko Mutanen, Maria Heikkilä. Ustyurtiidae, a new family of Urodoidea with description of a new genus and two species from Kazakhstan, and discussion on possible affinity of Urodoidea to Schreckensteinioidea (Lepidoptera). „Insect Systematics & Evolution”. 51, s. 444–471, 2020. Koninklijke Brill NV. DOI: 10.1163/1876312X-00002209. 
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Systematyka_motyli&oldid=64109863”