Atropina: Różnice pomiędzy wersjami

Atropina
	Enancjomery atropiny
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	3-hydroksy-2-fenylopropanian 8-metylo-8-azabicyklo[3.2.1]oktan-3-ylu
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. atropinum, atropini sulfas (siarczan atropiny)
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C17H23NO3
Masa molowa	289,37 g/mol
Wygląd	biały lub prawie biały krystaliczny proszek lub bezbarwne kryształy
	Identyfikacja
Numer CAS	51-55-8; 5908-99-6 (siarczan)
PubChem	174174
DrugBank	DB00572
SMILES
	CN1C2CCC1CC(C2)OC(=O)C(CO)C3=CC=CC=C3
Właściwości
	Rozpuszczalność w wodzie
	2,2 g/l
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol: łatwo rozpuszczalna; chlorek metylenu: łatwo rozpuszczalna
Temperatura topnienia	118,5 °C
Temperatura sublimacji	93-110 °C (wysoka próżnia)
logP	1,83
Zasadowość (pKb)	pKBH+ = 9,7 lub 9,4
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
Niebezpieczeństwo
Zwroty H	H330, H300
Zwroty P	P260, P264, P284, P301+P310, P310
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie Rozporządzenia CLP, zał. VI
	Silnie; toksyczny; (T+)
Zwroty R	R26/28
Zwroty S	S1/2, S25, S45
Numer RTECS	CK0700000
Dawka śmiertelna	LD50 30 mg/kg (mysz, dożylnie)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	A03BA01, S01FA01, A03CB03
Farmakokinetyka
Działanie	rozszerzające mięśnie gładkie, przeciwartymicze, rozszerzające źrenice, w zatruciach związkami fosforoorganicznymi
Okres półtrwania	3±0,9 h
Wiązanie z białkami; osocza i tkanek	14–22%
Metabolizm	wątrobowy
Wydalanie	13–50% z moczem
Uwagi terapeutyczne
Drogi podawania	doustnie, domięśniowo, dożylnie, miejscowo
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 21:07, 24 lip 2021

Atropina (łac. atropinum) – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów tropanowych, ester 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych receptorów muskarynowych M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe^[7]. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice. Jest racematem składającym się z dwóch enancjomerów różniących się konfiguracją przy atomie 2 grupy fenylopropanianowej; enancjomer 2S to hioscyjamina (L-atropina), wykazująca silniejsze działanie niż racemat.

Występowanie

Występuje naturalnie w wielu roślinach rodziny psiankowatych (Solanaceae), w pokrzyku wilczej jagodzie (Atropa belladonna) czy w bieluniu dziędzierzawie (Datura stramonium).

Wpływ na organizm

Poraża zakończenia przywspółczulnego układu nerwowego, blokując receptory muskarynowe^[8], co skutkuje obniżeniem wydzielania gruczołowego oraz rozkurczem mięśni gładkich przewodu pokarmowego, oskrzeli i układu moczowego. Poraża akomodację oka i rozszerza źrenice, przyspiesza tętno, ponadto:

w małych dawkach pobudza korę mózgową, a także działa negatywnie na układ pozapiramidowy i ośrodek wymiotny,
w dużych dawkach wywołuje tzw. „śpiączkę atropinową” (dawna metoda leczenia chorób psychicznych).

Zatrucie atropiną

Zatrucie atropiną charakteryzuje się szeregiem poniższych objawów^[9]^[10]:

zaczerwienienie twarzy – wskutek poszerzenia naczyń skóry właściwej,
bardzo rozszerzone źrenice, upośledzenie ostrości wzroku, zaburzenia akomodacji, światłowstręt, wzrost ciśnienia śródgałkowego u chorych na jaskrę z zamkniętym kątem przesączania,
suchość śluzówek (kserostomia) z towarzyszącą jej utratą smaku oraz suchość skóry,
trudności w przełykaniu spowodowane utrudnionym formowaniem kęsów przy zmniejszonym wydzielaniu śliny,
przyspieszona akcja serca,
zatrzymanie moczu,
porażenie perystaltyki jelita,
hipertermia – w dużych dawkach atropiny, wskutek zahamowania wydzielania potu,
stany pobudzenia, omamy i drgawki kloniczne, głęboka utrata przytomności wraz z zejściem śmiertelnym w wyniku ośrodkowego porażenia oddechu.

Zapamiętanie wyglądu osoby zatrutej atropiną ułatwia mnemotechnika:

Czerwony jak burak, rozpalony jak piec, suchy jak pieprz, ślepy jak nietoperz, niespokojny jak tygrys w klatce^[11].

Leczenie ostrego zespołu antycholinergicznego polega na zapobieżeniu dalszego wchłaniania substancji, leczeniu objawowym oraz zastosowaniu benzodiazepin oraz fizostygminy. Ważne jest zabezpieczenie pobudzonego chorego przed urazem^[9]^[10].

Zastosowanie

W lecznictwie atropina używana jest zazwyczaj w postaci siarczanu. Atropina w związku z hamowaniem skurczu oskrzeli i wydzielania z dróg oddechowych oraz blokowaniem odruchów z nerwu błędnego jest używana w premedykacji przed znieczuleniem ogólnym^[9]^[12].

Atropina stosowana jest do przywracania prawidłowej pracy serca przy bradykardii. Do 2010 r. podawano ją także w ramach akcji resuscytacyjnej w rozkojarzeniu elektromechanicznym oraz asystolii, jednak według najnowszych wytycznych nie jest zalecana do stosowania przy zatrzymaniu krążenia^[13]. Typową dawką dożylną jest 0,5 mg (pod kontrolą EKG do maksymalnie 3 mg). Dawki mniejsze niż 0,5 mg mogą paradoksalnie pogłębić bradykardię^[14]. Atropina nie powinna być podawana pacjentom po przeszczepie serca, ponieważ może wywołać zaawansowany blok serca lub zatrzymanie zatokowe^[15].

Znajduje zastosowanie w leczeniu stanów spastycznych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowodów, w tym w spastycznych zaparciach, skurczu odźwiernika, kolce żółciowej i kolce nerkowej^[9]^[12].

W okulistyce używa się atropiny w długotrwałym rozszerzeniu źrenicy w zapaleniu tęczówki i ciała rzęskowego w celu zapobieżeniu zrostom. Jest używana również jako lek rozszerzający źrenice w celach diagnostycznych. Nie powinna być stosowana u osób prowadzących pojazdy mechaniczne^[12].

Jest odtrutką w przypadku zatruć spowodowanych inhibitorami acetylocholinoesterazy, do których należą niektóre związki fosforoorganiczne, wśród nich fosforoorganiczne pestycydy i bojowe środki trujące, takie jak soman, sarin, tabun i VX, a także niektóre pestycydy karbaminianowe^[16].

Przypisy

↑ Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .
↑ ^a ^b ^c Atropine, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 174174 [dostęp 2021-04-20] (ang.).
↑ WW. Botttomley WW., PiP. Mortimer PiP., The partition separation of tropane alkaloids, „Australian Journal of Chemistry”, 7 (2), 1954, s. 189, DOI: 10.1071/CH9540189 [dostęp 2021-04-20] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Atropine, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00572 (ang.).
↑ ^a ^b Atropine, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-02-21] (ang.).
↑ ^a ^b Atropina, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-09] (ang.).
↑ Atropinum Sulfuricum WZF (atropina) – roztwór do wstrzykiwań [online], Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-04-20] .
↑ Anne-SophieA.S. Lemaire-Hurtel Anne-SophieA.S., Jean-ClaudeJ.C. Alvarez Jean-ClaudeJ.C., Drugs Involved in Drug-Facilitated Crime – Pharmacological Aspects, [w:] PascalP. Kintz (red.), Toxicological Aspects of Drug-Facilitated Crimes, Academic Press, 2014, s. 47–91, DOI: 10.1016/B978-0-12-416748-3.00003-7, ISBN 978-0-12-416748-3 , patrz s. 84.
↑ ^a ^b ^c ^d ErnstE. Mutschler ErnstE. i inni, Farmakologia i toksykologia, Wrocław: MedPharm Polska, 2010, s. 383–384, ISBN 978-83-60466-81-0 .
↑ ^a ^b AndrzejA. Szczeklik AndrzejA., PiotrP. Gajewski PiotrP., Interna Szczeklika 2014, Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014, s. 2444–2445, ISBN 978-83-7430-405-4 .
↑ Leki układu autonomicznego, [w:] RyszardR. Korbut RyszardR., Farmakologia po prostu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 31, ISBN 978-83-233-2334-1 .
↑ ^a ^b ^c Atropina, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-04-20] .
↑ Wytyczne resuscytacji 2010, Polska Rada Resuscytacji, 2010, ISBN 978-83-89610-10-2 .
↑ P.P. Dauchot P.P., J.S.J.S. Gravenstein J.S.J.S., Effects of atropine on the electrocardiogram in different age groups, „Clinical Pharmacology and Therapeutics”, 12 (2), 1971, s. 274–280, DOI: 10.1002/cpt1971122part1274, PMID: 5554942 [dostęp 2021-04-20] (ang.).
↑ AlainA. Bernheim AlainA. i inni, Atropine often results in complete atrioventricular block or sinus arrest after cardiac transplantation: an unpredictable and dose-independent phenomenon, „Transplantation”, 77 (8), 2004, s. 1181–1185, DOI: 10.1097/01.tp.0000122416.70287.d9, PMID: 15114081 [dostęp 2021-04-20] (ang.).
↑ Atropine Sulfate – Medical Countermeasures Database – CHEMM [online], U.S. Department of Health & Human Services [dostęp 2019-11-13] .

Bibliografia

Podręczny słownik chemiczny, RomualdR. Hassa (red.), JanuszJ. Mrzigod (red.), JanuszJ. Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 44, ISBN 83-7183-240-0 .
Mała encyklopedia medycyny, wyd. IV, t. I, Warszawa: PWN, 1988, s. 60, ISBN 83-01-08835-4 .
Encyklopedia popularna, wyd. II, t. I, Warszawa: PWN, 1983, s. 171, ISBN 83-01-00000-7 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP6-1] Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .

[PubChem-2] Atropine, [w:] PubChem, United States National Library of Medicine, CID: 174174 [dostęp 2021-04-20] (ang.).

[Botttomley1954-3] WW. Botttomley WW., PiP. Mortimer PiP., The partition separation of tropane alkaloids, „Australian Journal of Chemistry”, 7 (2), 1954, s. 189, DOI: 10.1071/CH9540189 [dostęp 2021-04-20] (ang.).

[DB-4] Atropine, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB00572 (ang.).

[CID-5] Atropine, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2012-02-21] (ang.).

[CLI-6] Atropina, [w:] Classification and Labelling Inventory, Europejska Agencja Chemikaliów [dostęp 2015-03-09] (ang.).

[MP2-7] Atropinum Sulfuricum WZF (atropina) – roztwór do wstrzykiwań [online], Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-04-20] .

[Hurtel-8] Anne-SophieA.S. Lemaire-Hurtel Anne-SophieA.S., Jean-ClaudeJ.C. Alvarez Jean-ClaudeJ.C., Drugs Involved in Drug-Facilitated Crime – Pharmacological Aspects, [w:] PascalP. Kintz (red.), Toxicological Aspects of Drug-Facilitated Crimes, Academic Press, 2014, s. 47–91, DOI: 10.1016/B978-0-12-416748-3.00003-7, ISBN 978-0-12-416748-3 , patrz s. 84.

[Mutschler-9] ErnstE. Mutschler ErnstE. i inni, Farmakologia i toksykologia, Wrocław: MedPharm Polska, 2010, s. 383–384, ISBN 978-83-60466-81-0 .

[Szczeklik-10] AndrzejA. Szczeklik AndrzejA., PiotrP. Gajewski PiotrP., Interna Szczeklika 2014, Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014, s. 2444–2445, ISBN 978-83-7430-405-4 .

[Korbut-11] Leki układu autonomicznego, [w:] RyszardR. Korbut RyszardR., Farmakologia po prostu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2007, s. 31, ISBN 978-83-233-2334-1 .

[mp.pl-12] Atropina, [w:] Indeks Leków MP, opis substancji, Medycyna Praktyczna [dostęp 2021-04-20] .

[PRR-13] Wytyczne resuscytacji 2010, Polska Rada Resuscytacji, 2010, ISBN 978-83-89610-10-2 .

[Dauchot-14] P.P. Dauchot P.P., J.S.J.S. Gravenstein J.S.J.S., Effects of atropine on the electrocardiogram in different age groups, „Clinical Pharmacology and Therapeutics”, 12 (2), 1971, s. 274–280, DOI: 10.1002/cpt1971122part1274, PMID: 5554942 [dostęp 2021-04-20] (ang.).

[Bernheim-2004-15] AlainA. Bernheim AlainA. i inni, Atropine often results in complete atrioventricular block or sinus arrest after cardiac transplantation: an unpredictable and dose-independent phenomenon, „Transplantation”, 77 (8), 2004, s. 1181–1185, DOI: 10.1097/01.tp.0000122416.70287.d9, PMID: 15114081 [dostęp 2021-04-20] (ang.).

[chemm-16] Atropine Sulfate – Medical Countermeasures Database – CHEMM [online], U.S. Department of Health & Human Services [dostęp 2019-11-13] .

[1]

[5]

[4]

[2]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

@@ Linia 37: / Linia 37: @@
  |logP                       = 1,83<ref name=PubChem>{{PubChem|cid=174174|nazwa=Atropine|data dostępu = 2021-04-20}}</ref>
  |kwasowość                  =
- |zasadowość                 = p''K''<sub>BH+</sub> = 9,7<ref name="Botttomley1954">{{cytuj | autor = W Botttomley, Pi Mortimer | tytuł = The partition separation of tropane alkaloids | czasopismo = Australian Journal of Chemistry | data = 1954 | data dostępu = 2021-04-20 | wolumin = 7 | numer = 2 | s = 189 | doi = 10.1071/CH9540189 | język = en|dostęp=z}}</ref> lub 9,4{{r|PubChem|DB}}
+ |zasadowość                 = p''K''<sub>BH+</sub> = 9,7<ref name="Botttomley1954">{{cytuj |autor = W Botttomley, Pi Mortimer |tytuł = The partition separation of tropane alkaloids |czasopismo = Australian Journal of Chemistry |data = 1954 |data dostępu = 2021-04-20 |wolumin = 7 |numer = 2 |s = 189 |doi = 10.1071/CH9540189 |język = en |dostęp = z}}</ref> lub 9,4{{r|PubChem|DB}}
  |lepkość                    =
  |l źródło                   =
@@ Linia 83: / Linia 83: @@
  |wikisłownik                = atropina
 }}
-'''Atropina''' ({{łac.|atropinum}}) – [[związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy [[alkaloidy|alkaloidów]] [[tropan]]owych, [[estry|ester]] 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych [[Receptory muskarynowe|receptorów muskarynowych]] M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe<ref name=MP2>{{Cytuj |tytuł = Atropinum Sulfuricum WZF (atropina) - roztwór do wstrzykiwań  |data dostępu = 2021-04-20|opublikowany = Medycyna Praktyczna |url = https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/27622,Atropinum-Sulfuricum-WZF-roztwor-do-wstrzykiwan}}</ref>. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice. Jest [[mieszanina racemiczna|racematem]] składającym się z dwóch [[Enancjomery|enancjomerów]] różniących się konfiguracją przy atomie 2 grupy fenylopropanianowej; enancjomer 2''S'' to [[hioscyjamina]] (<small>L</small>-atropina), wykazująca silniejsze działanie niż racemat.
+'''Atropina''' ({{łac.|atropinum}}) – [[związki organiczne|organiczny związek chemiczny]] z grupy [[alkaloidy|alkaloidów]] [[tropan]]owych, [[estry|ester]] 3-hydroksytropanu i kwasu 3-hydroksy-2-fenylopropanowego. Antagonista pozazwojowych [[Receptory muskarynowe|receptorów muskarynowych]] M1-M2. Nie wykazuje istotnego działania na pozostałe receptory muskarynowe<ref name=MP2>{{Cytuj |tytuł = Atropinum Sulfuricum WZF (atropina) – roztwór do wstrzykiwań |data dostępu = 2021-04-20 |opublikowany = Medycyna Praktyczna |url = https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/27622,Atropinum-Sulfuricum-WZF-roztwor-do-wstrzykiwan}}</ref>. Stosowana jako lek rozkurczowy i środek rozszerzający źrenice. Jest [[mieszanina racemiczna|racematem]] składającym się z dwóch [[Enancjomery|enancjomerów]] różniących się konfiguracją przy atomie 2 grupy fenylopropanianowej; enancjomer 2''S'' to [[hioscyjamina]] (<small>L</small>-atropina), wykazująca silniejsze działanie niż racemat.
 == Występowanie ==
@@ Linia 90: / Linia 90: @@
 == Wpływ na organizm ==
-Poraża zakończenia [[układ przywspółczulny|przywspółczulnego układu nerwowego]], blokując [[receptory muskarynowe]]<ref name="Hurtel">{{Cytuj | tytuł = Toxicological Aspects of Drug-Facilitated Crimes |redaktor= Pascal Kintz |wydawca = Academic Press |data = 2014 |s= 47–91|kropka=patrz s. 84 |isbn = 978-0-12-416748-3 |rozdział = Drugs Involved in Drug-Facilitated Crime – Pharmacological Aspects |autor r = Anne-Sophie Lemaire-Hurtel, Jean-Claude Alvarez |doi = 10.1016/B978-0-12-416748-3.00003-7|dostęp=z}}</ref>, co skutkuje obniżeniem [[wydzielanie|wydzielania]] [[gruczoł]]owego oraz [[rozkurcz mięśnia|rozkurczem]] [[Tkanka mięśniowa gładka|mięśni gładkich]] [[przewód pokarmowy|przewodu pokarmowego]], [[oskrzela|oskrzeli]] i [[Układ moczowo-płciowy|układu moczowego]]. Poraża [[akomodacja oka|akomodację oka]] i rozszerza [[źrenica|źrenice]], przyspiesza [[tętno]], ponadto:
+Poraża zakończenia [[układ przywspółczulny|przywspółczulnego układu nerwowego]], blokując [[receptory muskarynowe]]<ref name="Hurtel">{{Cytuj |tytuł = Toxicological Aspects of Drug-Facilitated Crimes |redaktor = Pascal Kintz |wydawca = Academic Press |data = 2014 |s = 47–91|kropka=patrz s. 84 |isbn = 978-0-12-416748-3 |rozdział = Drugs Involved in Drug-Facilitated Crime – Pharmacological Aspects |autor r = Anne-Sophie Lemaire-Hurtel, Jean-Claude Alvarez |doi = 10.1016/B978-0-12-416748-3.00003-7 |dostęp = z}}</ref>, co skutkuje obniżeniem [[wydzielanie|wydzielania]] [[gruczoł]]owego oraz [[rozkurcz mięśnia|rozkurczem]] [[Tkanka mięśniowa gładka|mięśni gładkich]] [[przewód pokarmowy|przewodu pokarmowego]], [[oskrzela|oskrzeli]] i [[Układ moczowo-płciowy|układu moczowego]]. Poraża [[akomodacja oka|akomodację oka]] i rozszerza [[źrenica|źrenice]], przyspiesza [[tętno]], ponadto:
 * '''w małych dawkach''' pobudza [[kora mózgu|korę mózgową]], a także działa negatywnie na [[układ pozapiramidowy]] i [[ośrodek wymiotny]],
 * '''w dużych dawkach''' wywołuje tzw. „[[śpiączka atropinowa|śpiączkę atropinową]]” (dawna metoda leczenia [[Zaburzenia psychiczne|chorób psychicznych]]).
 == Zatrucie atropiną ==
-Zatrucie atropiną charakteryzuje się szeregiem poniższych objawów{{r|Mutschler}}{{r|Szczeklik}}:
+Zatrucie atropiną charakteryzuje się szeregiem poniższych objawów{{r|Mutschler|Szczeklik}}:
 * [[Rumieniec|zaczerwienienie twarzy]] – wskutek poszerzenia naczyń skóry właściwej,
 * bardzo rozszerzone [[źrenica|źrenice]], upośledzenie ostrości wzroku, zaburzenia [[akomodacja oka|akomodacji]], [[światłowstręt]], wzrost ciśnienia śródgałkowego u chorych na [[jaskra|jaskrę z zamkniętym kątem przesączania]],
@@ Linia 107: / Linia 107: @@
 Zapamiętanie wyglądu osoby zatrutej atropiną ułatwia [[mnemotechnika]]:
-: ''Czerwony jak burak, rozpalony jak piec, suchy jak pieprz, ślepy jak nietoperz, niespokojny jak tygrys w klatce''<ref name=Korbut>{{cytuj |autor= Ryszard Korbut |tytuł= Farmakologia po prostu|rozdział= Leki układu autonomicznego|s= 31| wydawca= Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego|miejsce=Kraków |data=2007 |isbn=978-83-233-2334-1}}</ref>.
+: ''Czerwony jak burak, rozpalony jak piec, suchy jak pieprz, ślepy jak nietoperz, niespokojny jak tygrys w klatce''<ref name=Korbut>{{cytuj |autor = Ryszard Korbut |tytuł = Farmakologia po prostu |rozdział = Leki układu autonomicznego |s = 31 |wydawca = Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego |miejsce = Kraków |data = 2007 |isbn = 978-83-233-2334-1}}</ref>.
-Leczenie [[Zespół antycholinergiczny|ostrego zespołu antycholinergicznego]] polega na zapobieżeniu dalszego wchłaniania substancji, leczeniu objawowym oraz zastosowaniu [[Benzodiazepiny (leki)|benzodiazepin]] oraz [[fizostygmina|fizostygminy]]. Ważne jest zabezpieczenie pobudzonego chorego przed urazem{{r|Mutschler}}{{r|Szczeklik}}.
+Leczenie [[Zespół antycholinergiczny|ostrego zespołu antycholinergicznego]] polega na zapobieżeniu dalszego wchłaniania substancji, leczeniu objawowym oraz zastosowaniu [[Benzodiazepiny (leki)|benzodiazepin]] oraz [[fizostygmina|fizostygminy]]. Ważne jest zabezpieczenie pobudzonego chorego przed urazem{{r|Mutschler|Szczeklik}}.
 == Zastosowanie ==
 W lecznictwie atropina używana jest zazwyczaj w postaci [[Siarczany|siarczanu]]. Atropina w związku z hamowaniem skurczu oskrzeli i wydzielania z dróg oddechowych oraz blokowaniem odruchów z [[nerw błędny|nerwu błędnego]] jest używana w premedykacji przed [[znieczulenie ogólne|znieczuleniem ogólnym]]{{r|Mutschler}}<ref name="mp.pl">{{Indeks Leków MP|id = 107|nazwa = Atropina |data dostępu = 2021-04-20}}</ref>.
-Atropina stosowana jest do przywracania prawidłowej pracy serca przy [[Bradykardia|bradykardii]]. Do [[2010]] r. podawano ją także w ramach akcji [[Resuscytacja krążeniowo-oddechowa|resuscytacyjnej]] w [[Aktywność elektryczna bez tętna|rozkojarzeniu elektromechanicznym]] oraz [[asystolia|asystolii]], jednak według najnowszych wytycznych nie jest zalecana do stosowania przy zatrzymaniu krążenia<ref name=PRR>{{cytuj |tytuł=Wytyczne resuscytacji 2010|wydawca=Polska Rada Resuscytacji|data=2010|isbn=978-83-89610-10-2}}</ref>. Typową dawką dożylną jest 0,5&nbsp;mg (pod kontrolą [[Elektrokardiografia|EKG]] do maksymalnie 3&nbsp;mg). Dawki mniejsze niż 0,5&nbsp;mg mogą paradoksalnie pogłębić bradykardię<ref name="Dauchot">{{cytuj | autor = P. Dauchot, J. S. Gravenstein | tytuł = Effects of atropine on the electrocardiogram in different age groups | czasopismo = Clinical Pharmacology and Therapeutics | data = 1971-03-XX | data dostępu = 2021-04-20 | wolumin = 12 | numer = 2 | s = 274–280 | doi = 10.1002/cpt1971122part1274 | pmid = 5554942|dostęp=z|język=en}}</ref>. Atropina nie powinna być podawana pacjentom po [[przeszczepienie serca|przeszczepie serca]], ponieważ może wywołać zaawansowany [[Blok serca przedsionkowo-komorowy|blok serca]] lub [[zatrzymanie zatokowe]]<ref name="Bernheim-2004">{{cytuj | autor = Alain Bernheim, Renate Fatio, Wolfgang Kiowski, Daniel Weilenmann, Hans Rickli, Hans Peter Brunner-La Rocca | tytuł = Atropine often results in complete atrioventricular block or sinus arrest after cardiac transplantation: an unpredictable and dose-independent phenomenon | czasopismo = Transplantation | data = 2004-04-27 | data dostępu = 2021-04-20 | wolumin = 77 | numer = 8 | s = 1181–1185 | doi = 10.1097/01.tp.0000122416.70287.d9 | pmid = 15114081|dostęp=o|język=en}}</ref>.
+Atropina stosowana jest do przywracania prawidłowej pracy serca przy [[Bradykardia|bradykardii]]. Do [[2010]] r. podawano ją także w ramach akcji [[Resuscytacja krążeniowo-oddechowa|resuscytacyjnej]] w [[Aktywność elektryczna bez tętna|rozkojarzeniu elektromechanicznym]] oraz [[asystolia|asystolii]], jednak według najnowszych wytycznych nie jest zalecana do stosowania przy zatrzymaniu krążenia<ref name=PRR>{{cytuj |tytuł = Wytyczne resuscytacji 2010 |wydawca = Polska Rada Resuscytacji |data = 2010 |isbn = 978-83-89610-10-2}}</ref>. Typową dawką dożylną jest 0,5&nbsp;mg (pod kontrolą [[Elektrokardiografia|EKG]] do maksymalnie 3&nbsp;mg). Dawki mniejsze niż 0,5&nbsp;mg mogą paradoksalnie pogłębić bradykardię<ref name="Dauchot">{{cytuj |autor = P. Dauchot, J. S. Gravenstein |tytuł = Effects of atropine on the electrocardiogram in different age groups |czasopismo = Clinical Pharmacology and Therapeutics |data = 1971-03-XX |data dostępu = 2021-04-20 |wolumin = 12 |numer = 2 |s = 274–280 |doi = 10.1002/cpt1971122part1274 |pmid = 5554942 |dostęp = z |język = en}}</ref>. Atropina nie powinna być podawana pacjentom po [[przeszczepienie serca|przeszczepie serca]], ponieważ może wywołać zaawansowany [[Blok serca przedsionkowo-komorowy|blok serca]] lub [[zatrzymanie zatokowe]]<ref name="Bernheim-2004">{{cytuj |autor = Alain Bernheim, Renate Fatio, Wolfgang Kiowski, Daniel Weilenmann, Hans Rickli, Hans Peter Brunner-La Rocca |tytuł = Atropine often results in complete atrioventricular block or sinus arrest after cardiac transplantation: an unpredictable and dose-independent phenomenon |czasopismo = Transplantation |data = 2004-04-27 |data dostępu = 2021-04-20 |wolumin = 77 |numer = 8 |s = 1181–1185 |doi = 10.1097/01.tp.0000122416.70287.d9 |pmid = 15114081 |dostęp = o |język = en}}</ref>.
 Znajduje zastosowanie w leczeniu stanów spastycznych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowodów, w tym w spastycznych [[zaparcie|zaparciach]], skurczu odźwiernika, [[kolka żółciowa|kolce żółciowej]] i [[kolka nerkowa|kolce nerkowej]]{{r|Mutschler}}<ref name="mp.pl" />.
@@ Linia 120: / Linia 120: @@
 W [[okulistyka|okulistyce]] używa się atropiny w długotrwałym rozszerzeniu źrenicy w zapaleniu tęczówki i ciała rzęskowego w celu zapobieżeniu zrostom. Jest używana również jako lek rozszerzający [[źrenica|źrenice]] w celach diagnostycznych. Nie powinna być stosowana u osób prowadzących pojazdy mechaniczne<ref name="mp.pl" />.
-Jest [[Odtrutka|odtrutką]] w przypadku zatruć spowodowanych inhibitorami [[acetylocholinoesteraza|acetylocholinoesterazy]], do których należą niektóre [[związki fosforoorganiczne]], wśród nich fosforoorganiczne [[pestycydy]] i [[Bojowy środek trujący|bojowe środki trujące]], takie jak [[soman]], [[sarin]], [[tabun]] i [[VX]], a także niektóre pestycydy [[karbaminiany|karbaminianowe]]<ref name=chemm>{{Cytuj |tytuł = Atropine Sulfate – Medical Countermeasures Database – CHEMM |data dostępu = 2019-11-13 |opublikowany = U.S. Department of Health & Human Services|url = https://chemm.nlm.nih.gov/countermeasure_atropine-sulfate.htm}}</ref>.
+Jest [[Odtrutka|odtrutką]] w przypadku zatruć spowodowanych inhibitorami [[acetylocholinoesteraza|acetylocholinoesterazy]], do których należą niektóre [[związki fosforoorganiczne]], wśród nich fosforoorganiczne [[pestycydy]] i [[Bojowy środek trujący|bojowe środki trujące]], takie jak [[soman]], [[sarin]], [[tabun]] i [[VX]], a także niektóre pestycydy [[karbaminiany|karbaminianowe]]<ref name=chemm>{{Cytuj |tytuł = Atropine Sulfate – Medical Countermeasures Database – CHEMM |data dostępu = 2019-11-13 |opublikowany = U.S. Department of Health & Human Services |url = https://chemm.nlm.nih.gov/countermeasure_atropine-sulfate.htm}}</ref>.
 == Przypisy ==
 {{Przypisy|
 * <ref name="DB">{{DrugBank|id=DB00572|nazwa=Atropine|data dostępu=}}</ref>
-* <ref name=Szczeklik>{{Cytuj |autor= Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski|tytuł = Interna Szczeklika 2014 |wydawca = Medycyna Praktyczna |miejsce = Kraków |data= 2014 |isbn = 978-83-7430-405-4|s=2444–2445}}</ref>
+* <ref name=Szczeklik>{{Cytuj |autor = Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski |tytuł = Interna Szczeklika 2014 |wydawca = Medycyna Praktyczna |miejsce = Kraków |data = 2014 |isbn = 978-83-7430-405-4 |s = 2444–2445}}</ref>
-* <ref name=Mutschler>{{Cytuj |autor= Ernst Mutschler, Gerd Geisslinger, Heyo K. Kroemer, Peter Ruth, Monika Schäfer-Korting|tytuł = Farmakologia i toksykologia |wydawca = MedPharm Polska |miejsce = Wrocław |data= 2010 |isbn = 978-83-60466-81-0|s=383–384}}</ref>
+* <ref name=Mutschler>{{Cytuj |autor = Ernst Mutschler, Gerd Geisslinger, Heyo K. Kroemer, Peter Ruth, Monika Schäfer-Korting |tytuł = Farmakologia i toksykologia |wydawca = MedPharm Polska |miejsce = Wrocław |data = 2010 |isbn = 978-83-60466-81-0 |s = 383–384}}</ref>
 }}
 == Bibliografia ==
 * {{PSChem|strony=44}}
-* {{cytuj |tytuł=Mała encyklopedia medycyny|wolumin= I|wydanie=IV|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|miejsce=Warszawa|data=1988|isbn=83-01-08835-4|s=60}}
+* {{cytuj |tytuł = Mała encyklopedia medycyny |wolumin = I |wydanie = IV |wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] |miejsce = Warszawa |data = 1988 |isbn = 83-01-08835-4 |s = 60}}
-* {{cytuj |tytuł=Encyklopedia popularna|wolumin=  I |wydanie=II|wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]]|miejsce=Warszawa|data=1983|isbn=83-01-00000-7|s=171}}
+* {{cytuj |tytuł = Encyklopedia popularna |wolumin = I |wydanie = II |wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] |miejsce = Warszawa |data = 1983 |isbn = 83-01-00000-7 |s = 171}}
 {{Zastrzeżenia|Medycyna}}