Antoni Zięba (pedagog): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja nieprzejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
→‎Biogram: zdjęcie
m →‎Biogram: poprawa
Linia 3: Linia 3:
|imię i nazwisko = Antoni Zięba
|imię i nazwisko = Antoni Zięba
|grafika = [[File:Dyrektor Antoni Zięba.jpg|thumb|Dyrektor Antoni Zięba, czerwiec 1948]]
|grafika = [[File:Dyrektor Antoni Zięba.jpg|thumb|Dyrektor Antoni Zięba, czerwiec 1948]]
|opis grafiki = Dyrektor Antoni Ziębia, czerwiec 1948
|opis grafiki = Antoni Zięba jako dyrektor III Liceum w czerwcu 1948 r.
|data urodzenia = [[12 maja]] [[1894]]
|data urodzenia = [[12 maja]] [[1894]]
|miejsce urodzenia = [[Gołonóg (Dąbrowa Górnicza)|Gołonóg]]
|miejsce urodzenia = [[Gołonóg (Dąbrowa Górnicza)|Gołonóg]]

Wersja z 08:52, 2 paź 2021

Antoni Zięba
{{{alt grafiki}}}
Antoni Zięba jako dyrektor III Liceum w czerwcu 1948 r.
Data i miejsce urodzenia

12 maja 1894
Gołonóg

Data śmierci

2 października 1986

Odznaczenia
Krzyż Niepodległości[1]Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie)[2]Odznaka Honorowa Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego[3]

Antoni Zięba (ur. 12 maja 1894 w Gołonogu (obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej)[1][4], zm. 2 października 1986[5][4]) – pedagog, nauczyciel, organizator oświaty. W latach 1924–1936 dyrektor Seminarium Nauczycielskiego Męskiego im. Romualda Traugutta w Dąbrowie Górniczej[6]. Założyciel i pierwszy dyrektor III Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu w latach 1946–1965.

Życiorys

Tablica upamiętniająca Antoniego Ziębę na pierwszym budynku III liceum (przy ulicy Jedności Narodowej 117)

Urodził się w 12 maja 1894 roku w Gołonogu (obecnie dzielnica Dąbrowy Górniczej), gdzie ukończył szkołę powszechną. W wieku 17 lat dostał się do trzyletniego Seminarium Nauczycielskiego w Jędrzejowie. Po jego ukończeniu, mimo poważnemu narażeniu się Rosjaninowi zarządzającemu szkołą w randze dyrektora, działał w podziemnej organizacji wojskowej. W roku 1919 podjął pracę w preparandzie nauczycielskiej w Dąbrowie Górniczej. Niedługo potem wziął udział w kampanii 1920 roku w wojnie z bolszewikami. W 1921 wziął ślub z Marylą Ruskówną, z którą pracował w preparandzie. W 1924 ukończył studia z polonistyki w Państwowym Instytucie Nauczycielskim w Warszawie i podjął się zorganizowania od podstaw Seminarium Nauczycielskiego Męskiego im. Romualda Traugutta w Dąbrowie Górniczej. W roku 1931 podjął, a dwa lata później ukończył, studia psychologiczno-pedagogiczne w Genewskim Instytucie Pedagogicznym J.J. Rousseau. Po likwidacji seminarium nauczycielskiego w 1936 roku został mianowany wizytatorem wydziału szkolnictwa powszechnego w Kuratorium Okręgu Szkolnego w Brześciu[6]. Funkcję tę pełnił do wybuchu II wojny światowej, kiedy został zmobilizowany do dowodzenia transportem amunicji na front. Po wykonaniu zadania został wzięty do niewoli przez żołnierzy Armii Czerwonej, z której udało mu się uciec. Wrócił wtedy do Brześcia i z rodziną przeniósł się do Warszawy. Tam w porozumieniu z Delegaturą Rządu Emigracyjnego na Kraj organizował tajne nauczanie. Jako członek Armii Krajowej brał udział w powstaniu warszawskim. Rok po wojnie przeniósł się do Wrocławia, gdzie, znów od podstaw, zorganizował III Liceum Ogólnokształcące (pierwotnie znane jako III Gimnazjum).

Drugim priorytetem było znalezienie zatrudnienia. We Wrocławiu brakowało wszystkiego, ale – na szczęście – nie pracy. Antoni Zięba (1894–1986) należał do tych, którym zrujnowane miasto ofiarowało niepowtarzalną szansę. Ten dyplomowany nauczyciel z Górnego Śląska i weteran wojny polsko-bolszewickiej oraz kampanii wrześniowej zdołał uciec z sowieckiej niewoli, ale podczas powstania warszawskiego został złapany przez Niemców i trafił do obozu. W lipcu 1946 roku, ponieważ nie miał gdzie mieszkać, pojechał z żoną i trójką dzieci do Wrocławia. W dniu przyjazdu spotkał na placu Grunwaldzkim dawnego kolegę z Wilna, również nauczyciela:

— Co Pan tu robi, Panie kolego?

— Przyjechałem z Jędrzejowa, gdzie przebywałem po wyratowaniu się z Powstania Warszawskiego.

— Ja tu jestem teraz naczelnikiem wydziału kuratorium. Może by mi Pan zorganizował we Wrocławiu trzecie gimnazjum, bo uruchomione jest dopiero jedno, drugie znajduje się już wprawdzie w stadium organizacji, ale napływ kandydatów jest tak wielki, że na gwałt potrzebne będzie trzecie. […] Muszę jednak uprzedzić Pana [… że nie możemy] zapewnić Panu ani budynku szkolnego, ani nauczycieli, ani kredytów rzeczowych. […]

— Bagatela!… — myślę sobie.

Antoni Zięba, Pamiętnik pedagoga[7]

„Ale – wspomniał – nie był to czas na jęki i załamywanie rąk. Trzeba było zakasać rękawy”.

W roku 1965 decyzją Wydziału Oświaty Dzielnicowej Rady Narodowej Wrocław-Śródmieście, wbrew woli dyrektora Zięby, który nie był członkiem PZPR, liceum zostało przeniesione z pierwotnego budynku przy ulicy Jedności Narodowej 117 na ulicę Składową 5. W związku z tym, na rok przed dwudziestoleciem szkoły, odszedł na emeryturę i przeniósł się z żoną do Okradzionowa (dzielnica Dąbrowy Górniczej). W 1971 brał udział w obchodach dwudziestopięciolecia szkoły we Wrocławiu. Zmarł 2 października 1986 roku. Spoczywa na cmentarzu w Okradzionowie[9].

Rodzina i życie prywatne

Z żoną Marylą, której zadedykował Pamiętnik pedagogiczny jako Marii[10], miał trójkę dzieci. Był głęboko wierzącym katolikiem[11] oraz miłośnikiem narciarstwa[12].

Publikacje

Dotychczas ukazały się dwa wydania zapisków z pamiętnika Antoniego Zięby:

  • Pamiętnik pedagoga, Ossolineum, Wrocław 1988 (134 strony)[13]
  • Pamiętnik pedagogiczny, Wrocławska Drukarnia Naukowa, Wrocław 1996 (591 stron)[10]

Pamiętnik pedagoga jest fragmentem Pamiętnika pedagogicznego dotyczącym czasu od powstania III Liceum. Pamiętnik pedagogiczny został wydany w roku jubileuszu pięćdziesięciolecia liceum.

Przypisy

Bibliografia


Kategoria:Urodzeni w 1894 Kategoria:Zmarli w 1986 Kategoria:Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej Kategoria:Uczestnicy kampanii wrześniowej Kategoria:Powstańcy warszawscy Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Niepodległości Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie) Kategoria:Odznaczeni Odznaką Honorową Zasłużony dla Województwa Dolnośląskiego