Panseksualizm

Symbol panseksualności

Flaga osób panseksualnych

Panseksualizm, omniseksualizm — seksualny, romantyczny lub emocjonalny pociąg do osób niezależnie od ich płci, lub tożsamości płciowej. Osoby panseksualne mogą określać siebie jako osoby „ślepe na płeć”{{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: "tam" oraz "lang".(ang. gender-blind), zapewniając, że kwestie płci kulturowej i płci nie są czynnikami wpływającymi na ich romantyczny lub seksualny pociąg do innych.

Etymologia

Przedrostek pan- pochodzi od starogreckiego słowa „wszystko, każdy”, stgr. πας, παντός; omni- pochodzi od łacińskiego określenia na „wszystko”, omnis. Hybryda „panseksualizm” została po raz pierwszy użyta w 1914 jako słowo pan-sexualism w „Journal of Abnormal Psychology”, a następnie zyskała popularność w kontekście poglądów Freuda na ludzką seksualność.

Zestawienie z biseksualizmem i innymi tożsamościami seksualnymi

Termin panseksualizm coraz częściej stosowany jest jako oznaczenie tożsamości seksualnej, w której pociąg odczuwany jest niezależnie od płci, genderu i tożsamości płciowej drugiej osoby. W takim znaczeniu termin ten zaczął być używany na przełomie XX i XXI wieku, w 2010 powstała flaga osób panseksualnych, a sam termin został znacznie rozpowszechniony m.in. dzięki mediom i deklaracjom gwiazd, w tym Miley Cyrus i Janelle Monáe.

U osób określających się jako osoby panseksualne zaangażowanie psychoemocjonalne skierowane jest do przedstawicieli dowolnych płci i tożsamości płciowych, w tym do osób niebinarnych czy agenderowych. Osoby panseksualne abstrahują od kategorii tożsamościowych i sztywnych podziałów, odrzucając podejście oparte na binarnych pojęciach dotyczących płci (męskie/kobiece) i płci (mężczyzna/kobieta), twierdząc, że nie mają one znaczenia przy odczuwaniu miłości lub pociągu seksualnego.

W takim ujęciu panseksualność różni się od tożsamości biseksualnej, w której pociąg skierowany jest do osób obu płci w podziale binarnym (mężczyzna — kobieta) i od poliseksualnej, w której pociąg jest skierowany do wielu tożsamości płciowych (poza binarnym podziałem), ale nie wszystkich. Niemniej część ludzi, których można uznać za osoby panseksualne (lub poliseksualne), określa się jako osoby biseksualne ze względu na szerszą znajomość tego terminu.

Jednocześnie większość osób panseksualnych mieści się w biseksualnym przedziale kontinuum seksualnego i przejawia takie same wzorce atrakcyjności seksualnej i romantycznej, zachowań seksualnych czy doboru partnera jak osoby identyfikujące się jako osoby biseksualne.

Tożsamość panseksualna jest powszechniejsza wśród osób młodych, kobiet, a także wśród osób transpłciowych. Zwłaszcza dla osób nieidentyfikujących się jako mężczyźni czy kobiety termin panseksualność (podobnie termin "queer") może być preferowany ze względów praktycznych i politycznych. Dla osób niebinarnych (np. genderfluid), określanie siebie jako lesbijka czy gej jest problematyczne, ponieważ zakłada samoidentyfikację jako mężczyzna lub kobieta, natomiast tożsamość panseksualna nie wymaga od osób definiowania własnej płci (w odniesieniu do osób, co do których odczuwa się pociąg).

Inne znaczenia

Panseksualizm to także pogląd, według którego głównym motorem ludzkiego działania jest popęd seksualny, każde działanie można wytłumaczyć motywami seksualnymi. Obecnie teoria ta nie znajduje potwierdzenia. Zarzut panseksualizmu często stawiany jest psychoanalizie, ze względu na twierdzenie Freuda o fundamentalnym znaczeniu libido (choć Freud rozumiał libido szerzej niż jedynie popęd seksualny i się od takiego podejścia odżegnywał).

W psychiatrii przez panseksualizm (Pan-Sexualität) rozumie się uogólnioną seksualność przejawiającą się w wielopostaciowej perwersji — od wyraźnej dewiacji seksualnej do licznych i chaotycznych fantazji perwersyjnych oraz czynów — w tym znaczeniu używany jest do określenia jednego z trzech typowych objawów zaburzenia osobowości typu bordeline. Pojęcie to wprowadzili do psychiatrii P. H. Hoch i P. Polatin, a za nimi Otto F. Kernberg.

W neurologii termin ten bywa również używany do opisu zainteresowania seksualnego, które jest również skierowane do zwierząt i przedmiotów (w Polsce raczej jako hiperseksualność). Może to wynikać np. z obustronnego uszkodzenia płata skroniowego przedniej części skroniowej (zespół Klüvera-Bucy'ego)