Anna Kutrzeba-Pojnarowa: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m Dodano kategorię "Ludzie urodzeni w Krakowie" za pomocą HotCat
drobne techniczne, WP:SK+ToS+mSK
Linia 2: Linia 2:


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Urodzona 4 maja 1913 roku w [[Kraków|Krakowie]], była najstarszą z trzech córek Stanisława i Janiny Kutrzebów. Pod kierunkiem matki - polonistki - Anna przerabiała w domu program szkoły podstawowej i dwóch klas gimnazjum. Następne klasy ukończyła w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Wandy. Maturę zdała w 1931.
Urodzona 4 maja 1913 roku w [[Kraków|Krakowie]], była najstarszą z trzech córek Stanisława i Janiny Kutrzebów. Pod kierunkiem matki – polonistki – Anna przerabiała w domu program szkoły podstawowej i dwóch klas gimnazjum. Następne klasy ukończyła w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Wandy. Maturę zdała w 1931.


Rozwój zainteresowań etnograficznych zawdzięczała uczestnictwu w Szkolnym Kole Krajoznawczym. Brała udział w dokumentowaniu kapliczek wiejskich według kwestionariusza [[Seweryn Udziela (etnograf)|Seweryna Udzieli]]. W wieku 16 lat samodzielnie zebrała i opracowała do druku rysunki i opisy 49 kapliczek we wsi [[Zawoja]] pod [[Babia Góra|Babią Górą]] (''Kapliczki, krzyże i figury przydrożne w Zawoi'', "Orli lot" 10, 1929, nr 4).
Rozwój zainteresowań etnograficznych zawdzięczała uczestnictwu w Szkolnym Kole Krajoznawczym. Brała udział w dokumentowaniu kapliczek wiejskich według kwestionariusza [[Seweryn Udziela (etnograf)|Seweryna Udzieli]]. W wieku 16 lat samodzielnie zebrała i opracowała do druku rysunki i opisy 49 kapliczek we wsi [[Zawoja]] pod [[Babia Góra|Babią Górą]] (''Kapliczki, krzyże i figury przydrożne w Zawoi'', "Orli lot" 10, 1929, nr 4).


W późniejszych latach Anna Kutrzeba pogłębiła i utrwaliła swój stosunek do wsi jako środowiska społeczno-kulturowego, zawarłszy związek małżeński z Marianem Pojnarem, prawnikiem wywodzącym się z podkarpackiej wsi [[Trześniów (województwo podkarpackie)|Trześniów]] k. Brzozowa, i utrzymując przez wiele lat serdeczne więzi z jego rodziną i rodzinną wsią. Z czasem Trześniów stał się dla niej nie tylko przestrzenią życiową, ale też terenem obserwacji, badań i refleksji na temat rozwoju kulturowego. Mąż był dla niej najbardziej wiarygodnym informatorem i ekspertem, co zawsze podkreślała z wdzięcznością.
W późniejszych latach Anna Kutrzeba pogłębiła i utrwaliła swój stosunek do wsi jako środowiska społeczno-kulturowego, zawarłszy związek małżeński z Marianem Pojnarem, prawnikiem wywodzącym się z podkarpackiej wsi [[Trześniów (województwo podkarpackie)|Trześniów]] k. Brzozowa, i utrzymując przez wiele lat serdeczne więzi z jego rodziną i rodzinną wsią. Z czasem Trześniów stał się dla niej nie tylko przestrzenią życiową, ale też terenem obserwacji, badań i refleksji na temat rozwoju kulturowego. Mąż był dla niej najbardziej wiarygodnym informatorem i ekspertem, co zawsze podkreślała z wdzięcznością.


W latach 1931-1937 studiowała historię ze specjalnością średniowieczną na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]. Równocześnie uczęszczała na wykłady, ćwiczenia i seminaria z zakresu historii kultury, archeologii, geografii, historii prawa, [[Etnografia|etnografii]] i [[Socjologia|socjologi]]<nowiki/>i. Tytuł magisterski z historii średniowiecza otrzymała w 1938 na podstawie pracy ''Vesnica - danina miodowa''. Ukończyła roczne studium pedagogiczne dla historyków oraz odbyła praktyki w III Państwowym Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego. Od 1937 rozpoczęła pracę młodszego asystenta w Katedrze Socjologii i Etnografii UJ. Pracowała tam z przerwą wojenną do 1953.
W latach 1931-1937 studiowała historię ze specjalnością średniowieczną na [[Uniwersytet Jagielloński|Uniwersytecie Jagiellońskim]]. Równocześnie uczęszczała na wykłady, ćwiczenia i seminaria z zakresu historii kultury, archeologii, geografii, historii prawa, [[Etnografia|etnografii]] i [[Socjologia|socjologii]]. Tytuł magisterski z historii średniowiecza otrzymała w 1938 na podstawie pracy ''Vesnica – danina miodowa''. Ukończyła roczne studium pedagogiczne dla historyków oraz odbyła praktyki w III Państwowym Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego. Od 1937 rozpoczęła pracę młodszego asystenta w Katedrze Socjologii i Etnografii UJ. Pracowała tam z przerwą wojenną do 1953.


W 1947 obroniła doktorat na podstawie pracy ''Rozwój etnologii i etnografii w Polsce'' - jej promotorem był [[Kazimierz Moszyński (etnograf)|Kazimierz Moszyński]]. Należała do [[Polskie Stronnictwo Ludowe|Polskiego Stronnictwa Ludowego]], co przyczyniło się do politycznej decyzji rektora o zwolnieniu jej z UJ; decyzja została wycofana dzięki interwencji [[Jan Żołna-Manugiewicz|Jana Żołny-Manugiewicza]]. Prowadziła jako asystent, a następnie jako adiunkt, zajęcia ze studentami, badała region krakowski. Prowadziła krakowską delegaturę Muzeum Kultur Ludowych (1947-1951), organizując zakup eksponatów z Polski południowej.
W 1947 obroniła doktorat na podstawie pracy ''Rozwój etnologii i etnografii w Polsce'' – jej promotorem był [[Kazimierz Moszyński (etnograf)|Kazimierz Moszyński]]. Należała do [[Polskie Stronnictwo Ludowe|Polskiego Stronnictwa Ludowego]], co przyczyniło się do politycznej decyzji rektora o zwolnieniu jej z UJ; decyzja została wycofana dzięki interwencji [[Jan Żołna-Manugiewicz|Jana Żołny-Manugiewicza]]. Prowadziła jako asystent, a następnie jako adiunkt, zajęcia ze studentami, badała region krakowski. Prowadziła krakowską delegaturę Muzeum Kultur Ludowych (1947-1951), organizując zakup eksponatów z Polski południowej.


W 1951, już jako Kutrzeba-Pojnarowa, podjęła pracę w Katedrze Etnografii [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. Tam uzyskała kolejno stopnie docenta (1955), profesora nadzwyczajnego (1969) oraz zwyczajnego (1976). Pełniła funkcję prodziekana ds. naukowych Wydziału Historycznego. Włączyła się w prace badawcze Zakładu Etnografii Polski w Instytucie Historii Kultury Materialnej [[Polska Akademia Nauk|PAN]]<ref>{{Cytuj |autor = Maria Biernacka |tytuł = Prof. Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993) |data = 1993}}</ref>.
W 1951, już jako Kutrzeba-Pojnarowa, podjęła pracę w Katedrze Etnografii [[Uniwersytet Warszawski|Uniwersytetu Warszawskiego]]. Tam uzyskała kolejno stopnie docenta (1955), profesora nadzwyczajnego (1969) oraz zwyczajnego (1976). Pełniła funkcję prodziekana ds. naukowych Wydziału Historycznego. Włączyła się w prace badawcze Zakładu Etnografii Polski w Instytucie Historii Kultury Materialnej [[Polska Akademia Nauk|PAN]]<ref>{{Cytuj |autor = Maria Biernacka |tytuł = Prof. Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993) |data = 1993}}</ref>.


Pochowana na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|cmentarzu Powązkowskim w Warszawie]] (kwatera K-2-28)<ref>{{Cmentarze Warszawa|id=23562|cmentarz=Cmentarz Stare Powązki|osoba=DOMASZEWSCY|data dostępu=2019-12-10}}</ref>.
Pochowana na [[Cmentarz Powązkowski w Warszawie|cmentarzu Powązkowskim w Warszawie]] (kwatera K-2-28)<ref>{{Cmentarze Warszawa|id=23562|cmentarz=Cmentarz Stare Powązki|osoba=DOMASZEWSCY|data dostępu=2019-12-10}}</ref>.
[[Plik:Grób prof. Anny Kutrzeby-Pojnarowej.jpg|mały|Grób prof. Anny Kutrzeby-Pojnarowej na Starych Powązkach]]
[[Plik:Grób prof. Anny Kutrzeby-Pojnarowej.jpg|mały|Grób prof. Anny Kutrzeby-Pojnarowej na Starych Powązkach]]

== Wybrane publikacje ==
== Wybrane publikacje ==
*'''Książki''':
* '''Książki''':
**''Budownictwo ludowe w Zawoi'', Kraków 1931
** ''Budownictwo ludowe w Zawoi'', Kraków 1931
**''Rozwój etnografii i etnologii w Polsce'', Kraków 1948.
** ''Rozwój etnografii i etnologii w Polsce'', Kraków 1948.
**''Tradycyjna społeczność wiejska w procesie przemian współczesnych. Studium wsi Mników, pow. krakowskiego'', Wrocław 1968.
** ''Tradycyjna społeczność wiejska w procesie przemian współczesnych. Studium wsi Mników, pow. krakowskiego'', Wrocław 1968.
**''Kultura ludowa i jej badacze. Mit i rzeczywistość'', Warszawa 1977.
** ''Kultura ludowa i jej badacze. Mit i rzeczywistość'', Warszawa 1977.
*'''Artykuły''':
* '''Artykuły''':
**''Kierunki zainteresowań historią kultury wsi mazowieckiej w warszawskim ośrodku etnograficznym'' [w:] ''Prace działu etnografii IHKM PAN'', z. 2, Warszawa 1959.
** ''Kierunki zainteresowań historią kultury wsi mazowieckiej w warszawskim ośrodku etnograficznym'' [w:] ''Prace działu etnografii IHKM PAN'', z. 2, Warszawa 1959.
**''O Bystroniu współcześnie'', "Współczesność" 1965, nr 2.
** ''O Bystroniu współcześnie'', "Współczesność" 1965, nr 2.
**''Jan Stanisław Bystroń jako historyk i teoretyk kultury ludowej'', "Polska Sztuka Ludowa" 1965, nr 2, s.71-78.
** ''Jan Stanisław Bystroń jako historyk i teoretyk kultury ludowej'', "Polska Sztuka Ludowa" 1965, nr 2, s.71-78.
**''Wincenty Pol i Zygmunt Gloger'', "Łódzkie Studia Etnograficzne" t. 9, 1967.
** ''Wincenty Pol i Zygmunt Gloger'', "Łódzkie Studia Etnograficzne" t. 9, 1967.
**''Założenia teoretyczne i realny program nowych prac nad syntezą etnografii Polski'', "Etnografia Polska", t. 15, z. 2, 1971.
** ''Założenia teoretyczne i realny program nowych prac nad syntezą etnografii Polski'', "Etnografia Polska", t. 15, z. 2, 1971.
**''Ocena dorobku i perspektywy etnografii'', "Etnografia Polska", t. 18, 1974.
** ''Ocena dorobku i perspektywy etnografii'', "Etnografia Polska", t. 18, 1974.
**''Etnografia polska w trzydziestoleciu PRL'', "Etnografia Polska", t. 19, z. 2, 1975.
** ''Etnografia polska w trzydziestoleciu PRL'', "Etnografia Polska", t. 19, z. 2, 1975.


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Krzysztof Braun, ''[http://mazowsze.hist.pl/article.php?id=12788 Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993)]'', "Rocznik Mazowiecki", T. 20, 2008, s. 98-106.
* Krzysztof Braun, ''[http://mazowsze.hist.pl/article.php?id=12788 Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993)]'', "Rocznik Mazowiecki", T. 20, 2008, s. 98-106.
*Maria Biernacka, ''Prof. Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993)'', "Etnografia Polska", T. 37, 1993, zesz. 2, s. 5-17.
* Maria Biernacka, ''Prof. Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993)'', "Etnografia Polska", T. 37, 1993, zesz. 2, s. 5-17.
*M. Prokopek, ''Prof. dr Anna Kutrzeba-Pojnarowa'' (1913-1993), "Lud", T. 76, 1993, s. 326-328.
* M. Prokopek, ''Prof. dr Anna Kutrzeba-Pojnarowa'' (1913-1993), "Lud", T. 76, 1993, s. 326-328.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 40: Linia 41:
{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


⚫
{{SORTUJ:Kutrzeba-Pojnarowa, Anna}}
[[Kategoria:Urodzeni w 1913]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1913]]
[[Kategoria:Zmarli w 1993]]
[[Kategoria:Zmarli w 1993]]
[[Kategoria:Polscy etnografowie]]
[[Kategoria:Polscy etnografowie]]
[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu Warszawskiego]]
[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu Warszawskiego]]
⚫
{{DEFAULTSORT:Kutrzeba-Pojnarowa, Anna}}
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie]]
[[Kategoria:Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie]]
[[Kategoria:Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego]]
[[Kategoria:Członkowie Honorowi Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego]]

Wersja z 11:50, 11 sty 2022

Anna Kutrzeba-Pojnarowa (ur. 4 maja 1913 w Krakowie, zm. 29 kwietnia 1993 w Warszawie) – etnograf. Prof. zw. dr[1]. Wykładała na Uniwersytecie Warszawskim, zajmowała się m.in. historią polskiej etnografii.

Życiorys

Urodzona 4 maja 1913 roku w Krakowie, była najstarszą z trzech córek Stanisława i Janiny Kutrzebów. Pod kierunkiem matki – polonistki – Anna przerabiała w domu program szkoły podstawowej i dwóch klas gimnazjum. Następne klasy ukończyła w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Wandy. Maturę zdała w 1931.

Rozwój zainteresowań etnograficznych zawdzięczała uczestnictwu w Szkolnym Kole Krajoznawczym. Brała udział w dokumentowaniu kapliczek wiejskich według kwestionariusza Seweryna Udzieli. W wieku 16 lat samodzielnie zebrała i opracowała do druku rysunki i opisy 49 kapliczek we wsi Zawoja pod Babią Górą (Kapliczki, krzyże i figury przydrożne w Zawoi, "Orli lot" 10, 1929, nr 4).

W późniejszych latach Anna Kutrzeba pogłębiła i utrwaliła swój stosunek do wsi jako środowiska społeczno-kulturowego, zawarłszy związek małżeński z Marianem Pojnarem, prawnikiem wywodzącym się z podkarpackiej wsi Trześniów k. Brzozowa, i utrzymując przez wiele lat serdeczne więzi z jego rodziną i rodzinną wsią. Z czasem Trześniów stał się dla niej nie tylko przestrzenią życiową, ale też terenem obserwacji, badań i refleksji na temat rozwoju kulturowego. Mąż był dla niej najbardziej wiarygodnym informatorem i ekspertem, co zawsze podkreślała z wdzięcznością.

W latach 1931-1937 studiowała historię ze specjalnością średniowieczną na Uniwersytecie Jagiellońskim. Równocześnie uczęszczała na wykłady, ćwiczenia i seminaria z zakresu historii kultury, archeologii, geografii, historii prawa, etnografii i socjologii. Tytuł magisterski z historii średniowiecza otrzymała w 1938 na podstawie pracy Vesnica – danina miodowa. Ukończyła roczne studium pedagogiczne dla historyków oraz odbyła praktyki w III Państwowym Gimnazjum im. Króla Jana III Sobieskiego. Od 1937 rozpoczęła pracę młodszego asystenta w Katedrze Socjologii i Etnografii UJ. Pracowała tam z przerwą wojenną do 1953.

W 1947 obroniła doktorat na podstawie pracy Rozwój etnologii i etnografii w Polsce – jej promotorem był Kazimierz Moszyński. Należała do Polskiego Stronnictwa Ludowego, co przyczyniło się do politycznej decyzji rektora o zwolnieniu jej z UJ; decyzja została wycofana dzięki interwencji Jana Żołny-Manugiewicza. Prowadziła jako asystent, a następnie jako adiunkt, zajęcia ze studentami, badała region krakowski. Prowadziła krakowską delegaturę Muzeum Kultur Ludowych (1947-1951), organizując zakup eksponatów z Polski południowej.

W 1951, już jako Kutrzeba-Pojnarowa, podjęła pracę w Katedrze Etnografii Uniwersytetu Warszawskiego. Tam uzyskała kolejno stopnie docenta (1955), profesora nadzwyczajnego (1969) oraz zwyczajnego (1976). Pełniła funkcję prodziekana ds. naukowych Wydziału Historycznego. Włączyła się w prace badawcze Zakładu Etnografii Polski w Instytucie Historii Kultury Materialnej PAN[2].

Pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera K-2-28)[3].

Grób prof. Anny Kutrzeby-Pojnarowej na Starych Powązkach

Wybrane publikacje

  • Książki:
    • Budownictwo ludowe w Zawoi, Kraków 1931
    • Rozwój etnografii i etnologii w Polsce, Kraków 1948.
    • Tradycyjna społeczność wiejska w procesie przemian współczesnych. Studium wsi Mników, pow. krakowskiego, Wrocław 1968.
    • Kultura ludowa i jej badacze. Mit i rzeczywistość, Warszawa 1977.
  • Artykuły:
    • Kierunki zainteresowań historią kultury wsi mazowieckiej w warszawskim ośrodku etnograficznym [w:] Prace działu etnografii IHKM PAN, z. 2, Warszawa 1959.
    • O Bystroniu współcześnie, "Współczesność" 1965, nr 2.
    • Jan Stanisław Bystroń jako historyk i teoretyk kultury ludowej, "Polska Sztuka Ludowa" 1965, nr 2, s.71-78.
    • Wincenty Pol i Zygmunt Gloger, "Łódzkie Studia Etnograficzne" t. 9, 1967.
    • Założenia teoretyczne i realny program nowych prac nad syntezą etnografii Polski, "Etnografia Polska", t. 15, z. 2, 1971.
    • Ocena dorobku i perspektywy etnografii, "Etnografia Polska", t. 18, 1974.
    • Etnografia polska w trzydziestoleciu PRL, "Etnografia Polska", t. 19, z. 2, 1975.

Bibliografia

  • Krzysztof Braun, Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993), "Rocznik Mazowiecki", T. 20, 2008, s. 98-106.
  • Maria Biernacka, Prof. Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993), "Etnografia Polska", T. 37, 1993, zesz. 2, s. 5-17.
  • M. Prokopek, Prof. dr Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993), "Lud", T. 76, 1993, s. 326-328.

Przypisy

  1. ↑ Prof. zw. dr Anna Kutrzeba-Pojnarowa, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI) [dostęp 2011-12-11].[martwy link]
  2. ↑ Maria Biernacka, Prof. Anna Kutrzeba-Pojnarowa (1913-1993), 1993.
  3. ↑ Cmentarz Stare Powązki: DOMASZEWSCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-10].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Kutrzeba-Pojnarowa&oldid=65914982”