Polecenia systemu operacyjnego Unix: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja nieprzejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Wersja z 12:33, 5 mar 2007

W systemach Uniksowych, oraz w systemach uniksopodobnych polecenia są często programami konsolowymi, uruchamianymi w wierszu poleceń - inaczej w jednej z powłok systemowych. Część z nich to jednak wbudowane polecenia powłoki, to w jakiej postaci występuje dane polecenia zalezy od wersjii systemu. Podstawową powłoką tych systemów jest sh, jednak częściej używa się bardziej rozbudowanych wywodzących się z niej powłok, takich jak bash, ksh, csh, czy zsh. Powłoki te mogą być także używane jako języki skryptowe, co pozwala użytkownikowi na wykonywanie rozbudowanych poleceń wykorzystujących wiele programów, oraz pisanie skryptów automatyzujących często wykonywane czynności. Za pomocą mechanizmów potoków i kolejek (fifo) można w łatwy sposób przekazywać dane pomiędzy wieloma programami tworząc z nich bardziej skomplikowane narzędzia.

Zestaw najważniejszych poleceń

Zarządzanie plikami i systemem plików

cat – wypisywanie i łączenie plików
chattr – ustawianie dodatkowych atrybutów dla systemów plików ext2/ext3
chgrp – zmiana grupy pliku
chmod – zmiana praw dostępu do pliku
chown – zmiana właściciela/grupy pliku
cd – zmiana bieżącego katalogu, użyty bez argumentów powraca do katalogu domowego
cp – kopiowanie plików
df – wypisywanie wolnej przestrzeni zamontowanych systemów plików
du – wyświetla ilość miejsca zajmowanego przez pliki/katalogi
file - ustalanie typu danych zawartych w pliku
find – przeszukiwanie systemu plików
fsck - sprawdzanie integralności systemu plików
getfacl – odczytuje prawa dostępu z list ACL
ln – tworzenie dowiązań twardych i symbolicznych (patrz niżej)
lndir - tworzenie dowiązań do wszystkich plików w katalogu
ls – listowanie zawartości katalogu
lsof - wyświetlanie listy otwartych plików, oraz używających ich programów
mkdir – tworzenie katalogów
mkfifo - tworzenie kolejek
mount – montowanie urządzeń/zasobów w systemie plików (patrz niżej)
mv – przenoszenie/zmiana nazwy pliku
pwd – wydruk aktualnego katalogu
rcp -transfer plików na zdalny host
rm – usuwanie plików
rmdir – usuwanie katalogów
scp - transfer plików bezpiecznym kanałem, SSH, na zdalny host
setfacl – ustawia prawa dostępu list ACL
split - dzielenie pliku na kawałki
touch - zmaiana daty ostatniej modyfikacjii, lub dostępu do pliku bądź utworzenie pustego pliku
umount – odmontowanie zasobu z systemu plików (patrz mount)

Zarządzanie procesami

anacron - wykonanie polecenia raz na jakiś czas
at - jednorazowe wykonywanie polecenia w określonym czasie
chroot - uruchomienie programu ze zmienionym katalogiem głównym
cron - regularne uruchamianie programów w określonym czasie
fg – przeniesienie procesu uruchomionego w tle na pierwszy plan
kill – przekazanie sygnału do procesu (domyślnie usunięcie wskazanego procesu)
killall - zakończenie wykonywania wszystkich procesów o podanej nazwie
ps – pobieranie informacji o aktywnych procesach
top – wyświetla najważniejsze procesy
watch - monitorowanie wyniku polecenia

Zarządzanie użytkownikami i systemem

halt – zatrzymywanie systemu
passwd – zmiana hasła
su – logowanie na konto innego użytkownika (patrz niżej)
sudo – uruchomienia aplikacji z uprawnieniami root
useradd, lub adduser - dodaje nowego użytkownika
w – podobnie jak who, jednak zawiera więcej informacji
who – wypisanie listy zalogowanych użytkowników wraz z dodatkowymi informacjami o nich
whoami – pokazuje bieżący efektywny uid, czyli identyfikator użytkownika, z którego prawami działamy

Przetwarzanie tekstu

grep – wypisywanie linii pasujących do wzorca
head - wypisanie pierwszych 10 linijek tekstu
more – rozwinięcie o sterowanie strumieniem
tail – wypisanie ostatnich 10 linijek tekstu, także używane w diagnostyce (patrz niżej)
tee – wypisywanie danych wejściowych na standardowe wyjście i do dowolnej liczby plików
vi – edycja plików tekstowych

Programowanie shellowe

echo – druk na standardowe wyjście
printf - bardziej rozbudowane polecenie drukujące na standardowe wyjście.
test - sprawdzanie typów plików i porównywanie wartości

Inne

clear – wyczyszczenie konsoli/terminala
mail – zarządzanie pocztą
man – podręcznik elektroniczny
startx – uruchomienie środowiska X Window System

Operatory (bash)

&& - wykonaj jeśli poprzednie polecenie zakończylo się sukcesem, np. `./configure && make bzImage`
; - bezwzględne wykonanie, np. `clear ; echo -e "Fajnie!"`
> - przekierowanie standardowego wyjścia (czyli to co program wypisze w konsoli) do pliku, np. `cat /proc/cpuinfo > ~/cpuinfo.txt`
< - przekierowanie do standardowego wejścia, np. `cat < /proc/cpuinfo`, jednak w efekcie to to samo co `cat /proc/cpuinfo` (w pierwszym przypadku dane wejściowe to plik skierowany na standardowe wejście, w drugim parametr przekazywany do programu, który znajduje, otwiera i czyta plik)
| - skierowanie standardowego wyjścia do potoku, który obsłuży program trzeci, np. `cat /etc/hosts | grep "192.168.0." | awk {print $1}`
`komenda` - wykonanie polecenie bashowego w trakcie wykonywania poprzedniego polecenia, np. `clear && echo -en "\033[1;31mInformacje o procesorze:\033[1;0m\n`cat < /proc/cpuinfo`\n"` - należy zwrócić uwagę na operator "`", przerywa on na chwilę działanie skryptu, wykonuje polecenie `cat` i kieruje standardowe wyjście w miejsce operatorów ``. Parametry programu echo - \033[y;xxm ustawiają kolory - y to kolor tła, x to kolor napisów.

Przykłady łączenia kilku poleceń

$ su -c "mount -t smbfs //inny_komputer/share /mnt/net_share; cp -r /mnt/net_share /home/uzytkownik/dane; chown uzytkownik:users -r /home/uzytkownik/dane; umount /mnt/net_share" – Podane polecenie skopiuje zawartość udostępnionych zasobów z inny_komputer, nada im odpowiednie prawa dostępu i potem odmontuje zasoby sieciowe. Wszystko jest wykonywane z poziomu roota, gdyż domyślnie tylko on może montować partycje i zasoby innych komputerów.

Zobacz też

Linki zewnętrzne

Zbiór manuali Linuksa. Duża część została przetłumaczona na język polski.
Zbiór tłumaczeń dokumentów HOWTO ("jak-to-zrobić") na język polski

@@ Linia 82: / Linia 82: @@
 * < - przekierowanie do standardowego wejścia, np. '''`cat < /proc/cpuinfo`''', jednak w efekcie to to samo co '''`cat /proc/cpuinfo`''' (w pierwszym przypadku dane wejściowe to plik skierowany na standardowe wejście, w drugim parametr przekazywany do programu, który znajduje, otwiera i czyta plik)
 * | - skierowanie standardowego wyjścia do potoku, który obsłuży program trzeci, np. '''`cat /etc/hosts | grep "192.168.0." | awk {print $1}`'''
-* `komenda` - wykonanie polecenie bashowego w trakcie wykonywania poprzedniego polecenia, np. '''`echo -en "\033[1;31mInformacje o procesorze:\033[1;0m\n`cat < /proc/cpuinfo`\n"`''' - należy zwrócić uwagę na operator "`", przerywa on na chwilę działanie skryptu, wykonuje polecenie `cat` i kieruje standardowe wejście w miejsce operatorów ``. Parametry programu echo -  \033[y;xxm ustawiają kolory - y to kolor tła, x to kolor napisów.
+* `komenda` - wykonanie polecenie bashowego w trakcie wykonywania poprzedniego polecenia, np. '''`clear && echo -en "\033[1;31mInformacje o procesorze:\033[1;0m\n`cat < /proc/cpuinfo`\n"`''' - należy zwrócić uwagę na operator "`", przerywa on na chwilę działanie skryptu, wykonuje polecenie `cat` i kieruje standardowe wyjście w miejsce operatorów ``. Parametry programu echo -  \033[y;xxm ustawiają kolory - y to kolor tła, x to kolor napisów.
 ==Przykłady łączenia kilku poleceń==