Pustynia

pustynia piaszczysta - Sahara (Libia)

Pustynia – teren pozbawiony zwartej szaty roślinnej na skutek małej ilości opadów (do 100–150 mm), wysokich temperatur powietrza (średnie około +30°C, ekstremalne do +50°C, nocą dochodzą do 0°C; najwyższa temperatura – to 57,8°C) i znacznych ich amplitud.

Roślinność jest uboga, ale wiele roślin przystosowało się do tak skrajnych warunków klimatycznych poprzez skrócenie okresu wegetacyjnego na okres pory deszczowej, gromadząc wodę (tzw. sukulenty i efemery), czy wydłużając system korzeniowy, tak by sięgał do zasobów wody podziemnej na znacznych głębokościach. Roślinność taka nie zajmuje jednak więcej niż 10% powierzchni. Większe płaty roślinności występują w oazach.

Kolejność powstawania: skalista, żwirowa, piaszczysta

Pustynie właściwe występują głównie w strefie zwrotnikowej: w Afryce północnej i południowej, na Bliskim Wschodzie, w Ameryce Południowej i centralnej Australii, a także w strefie podzwrotnikowej, np. w Azji Środkowej czy Ameryce Północnej. Wyróżnia się również pustynie lodowe w strefie polarnej (Antarktyda, Grenlandia, Arktyka).

Typy pustyń

Słona pustynia Dasht-e Kavir w Iranie

Ze względu na materiał budujący wyróżnia się następujące typy pustyń:

• skalista (inna nazwa pustynie kamienistej)
• kamienista (hamada, reg) (np. znaczna część Sahary i Tybetu oraz część Gór Skalistych),
• żwirowa (serir) (np. część Sahary, większa część Pustyni Gibsona oraz część pustyń w Australii),
• piaszczysta (erg) (np. Wielka Pustynia Wiktorii i Wielka Pustynia Piaszczysta, Kyzył-Kum i Kara-Kum, Atacama, Ar-Rub Al-Khali, Wielki Nefud),
• ilasta (kewir, takyr, plaja), występują na Wyżynie Irańskiej
• słona (np. Salar de Uyuni w Boliwii).
• górzysta
• lodowa.

Największe pustynie świata

Zdjęcie satelitarne Sahary, największej i najgorętszej pustyni na świecie, drugą największą pustynią na Ziemi jest Antarktyda.

• Sahara – 8 397 000 km²,
• Wielka Pustynia Wiktorii – 1 549 000 km²,
• Ar-Rub al-Khali i Nefud – 1 300 000 km²,
• Gobi – 1 039 000 km²,
• Kalahari – 521 000 km²,
• Kyzył-Kum i Kara-Kum – 360 000 km²,
• Takla Makan – 311 000 km²,
• Sonora – 311 000 km²,
• Thar – 259 000 km².

Pustynie według położenia geograficznego

pustynia Namib

Azja

• Gobi, Takla Makan, Kyzył-Kum, Kara-Kum, Thar, Lota, Wielka Pustynia Słona (Iran), Syryjska, Wielki Nefud, Ar-Rub al-Khali, Ałaszan, Negew, Pustynia Ordos (Huang-ho),

Azja Środkowo-wschodnia

• Pustynia Arabska, Dasht-e Kavir - centralny Iran, Dasht-e Lut - południowo-wschodni Iran, Pustynia Syryjska, Negew - południowy Izrael

Afryka

Sahara, Wielki Erg Zachodni, Wielki Erg Wschodni, Libijska, Zachodnia, Arabska, Nubijska, Al Hamada Al Hamra, Kalahari, Namib, El-Dżafur

Ameryka Północna

Wielka Pustynia Słona (USA), Mojave, Bolón de Mapimi, Anza-Borrego, Sonora, Chihuahua, Zatoki Kalifornijskiej

Ameryka Południowa

Atakama

Australia

Wielka Pustynia Piaszczysta, Tanami, Simpsona, Gibsona, Wielka Pustynia Wiktorii, Mała Pustynia Piaszczysta

Europa

Pustynia Błędowska (nie jest to jednak pustynia w podanym znaczeniu), Hálendi - w Islandii

Zobacz też

• wydma, barchan (wydma), półpustynia, anekumena, oaza
• biogeografia
• róża jerychońska