Spektrum autystyczne

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Wstążka solidarności z osobami chorymi na autyzm dziecięcy

Spektrum autystyczne, ASD (ang. autism spectrum disorder) – szerokie pojęcie, obejmujące różne typy osób o cechach autystycznych, wykazujących odmienne mechanizmy lub przyczyny powodujące trudności rozwojowe i mające często odrębne wymagania wobec środowiska. Wszystkie one charakteryzują się znacznymi zaburzeniami interakcji społecznych i komunikacji, jak również znacznie ograniczonymi zainteresowaniami i bardzo powtarzalnym zachowaniem.

Spektrum autyzmu jest podgrupą szerszej jednostki: całościowe zaburzenie rozwoju – ang. PDD (Pervasive Developmental Disorder).

Przypadłości spektrum autystycznego wg ICD-10[edytuj | edytuj kod]

Uproszczone porównanie pięciu spośród wielu rodzajów zaburzeń interakcji społecznych i komunikacji, spowodowanych różnymi przyczynami
Osoby z zespołem Aspergera często wykazują intensywne zainteresowania, tak jak ten chłopiec zafascynowany strukturą molekularną.

Objawy kliniczne podobne do zaburzeń spektrum autyzmu mogą być także powodowane przez:

Inne zaburzenia psychiczne i choroby, mogące mieć związek ze spektrum:

Przyczyny[edytuj | edytuj kod]

Obsesyjne ustawianie przedmiotów jeden na drugim lub w linii może być objawem autyzmu.
Delecja (1), duplikacja (2) i inwersja (3) to aberracje chromosomowe związane z autyzmem[1].

Prawdopodobnie, u podłoża wszystkich zaburzeń spektrum autyzmu leżą defekty neurologiczne o szczegółowo nieznanej etiologii. Do najczęściej wymienianych, potencjalnych przyczyn ich powstawania należą:

  • genetyczne – uwarunkowane genem EN2 na chromosomie 7, a także innymi genami znajdującymi się na chromosomach 3, 4, 11;
    Naukowcy odkryli 20-30 genów odpowiedzialnych za powstawanie autyzmu i wyróżniają geny odpowiedzialne za powstanie wczesnej i późnej odmiany autyzmu. Geny znajdujące się na chromosomie 11 są odpowiedzialne za powstanie autyzmu u mężczyzn a geny znajdujące się na chromosomie 4 – u kobiet. Kobiety posiadają więcej genów odpowiedzialnych za powstanie autyzmu niż mężczyźni. Przekazywana jest nie tyle podatność na autyzm, ile skłonność do wystąpienia spektrum zaburzeń: trudności przystosowania, cech osobowości, czy innych psychoz[2].
  • wiek ojca od 40 i więcej lat zwiększa ryzyko zachorowalności na autyzm
  • zaburzenia metaboliczne, przede wszystkim nietolerancja glutenu i kazeiny
  • zaburzenia flory bakteryjnej jelit[3][4]
  • urazy okołoporodowe
  • uszkodzenia centralnego układu nerwowego
  • toksoplazmoza (wrodzona)
  • dziecięce porażenie mózgowe
  • poważne infekcje i intensywna antybiotykoterapia w okresie niemowlęcym[potrzebny przypis]

Mimo że rodzice mogą zauważyć pierwsze objawy autyzmu u swojego dziecka po pierwszych rutynowych szczepieniach, a obawy niektórych doprowadziły do zmniejszenia częstości stosowania szczepień u dzieci (a w związku z tym zwiększenia prawdopodobieństwa epidemii odry), wykazano brak związku pomiędzy stosowaniem szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczkę, a występowaniem autyzmu, a także nie ma naukowych dowodów na to, że Thiomersal (w USA znany jako Thimerosal) występujący w szczepionkach może przyczynić się do wystąpienia autyzmu[5][6].

Objawy[edytuj | edytuj kod]

Dwuwymiarowy model autystycznego spektrum
Chłopiec z autyzmem i zabawki ułożone przez niego wzdłuż prostej.

Zachowania wskazujące na możliwość występowania u dziecka zaburzeń ze spektrum autystycznym

Objawy autyzmu według Leo Kannera:

  • autystyczna izolacja
  • przymus stałości otoczenia
  • niezdolność do interakcji społecznych, często powiązana z niepohamowaną agresją
  • stereotypowe, powtarzające się czynności
  • zaburzenia mowy
  • łatwość mechanicznego zapamiętywania

Autyzm dziecięcy:

  • nie gaworzy, nie wskazuje, nie wykonuje świadomych gestów po pierwszym roku życia
  • nie mówi ani jednego słowa w wieku 16 miesięcy
  • nie składa słów w pary w wieku 2 lat
  • nie reaguje na imię
  • traci zdolności językowe lub społeczne

Inne objawy:

  • słaby kontakt wzrokowy
  • nie potrafi się bawić zabawkami
  • nadmiernie porządkuje zabawki lub inne przedmioty
  • jest przywiązane do jednej zabawki lub przedmiotu
  • nie uśmiecha się
  • czasem wydaje się upośledzone słuchowo lub w Zespole Aspergera wyostrzony zmysł słuchu
  • urojenia
  • omamy

Leczenie[edytuj | edytuj kod]

Autyzm jest nieuleczalny. Do nielicznych terapii o udowodnionej naukowo skuteczności należą terapia behawioralna (Applied Behavioral Analysis)[7] oraz terapia poznawczo-behawioralna (CBT). Z zamiarem złagodzenia skutków choroby stosuje się: dietę eliminacyjną (bez glutenu i kazeiny) – chociaż brak jest badań klinicznych potwierdzających jej skuteczność[8][9], a diety eliminacyjne noszą ryzyko niedożywienia i osteoporozy[10][11]. Znaczną popularnością cieszy się tzw. terapia integracji sensorycznej (SI), opracowana w latach 70. przez Jean Ayres, jednakże wyniki badań klinicznych przeprowadzone w ostatnich 40. latach nie pozwalają na uznanie tej metody za skuteczną[12][13], a przynajmniej dwa towarzystwa medyczne (American Academy of Pediatrics[14] i brytyjskie College of Occupational Therapists) przestrzegają przed stosowaniem SI. Stosuje się także symptomatyczne leczenie farmakologicznie: lekami antydepresyjnymi, neuroleptykami. W leczeniu chorych jest pożądane zaangażowanie całej rodziny i otoczenia, szczególnie w procesie socjalizacji.

Prowadzone są wczesne badania kliniczne nad skutecznością suraminy dla zwalczania objawów autystycznych[15].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Beaudet AL. Autism: highly heritable but not inherited. „Nat Med”. 13 (5), s. 534–6, maj 2007. DOI: 10.1038/nm0507-534. PMID: 17479094. 
  2. ↑ Autyzm rodzinny – Nie-Grzeczne Dzieci
  3. ↑ Vuong HE, Hsiao EY. Emerging Roles for the Gut Microbiome in Autism Spectrum Disorder. „Biol Psychiatry”. 16, 2016 Aug 26. DOI: 10.1016/j.biopsych.2016.08.024. PMID: 27773355 (ang.). 
  4. ↑ Li Q, Zhou JM. The microbiota-gut-brain axis and its potential therapeutic role in autism spectrum disorder. „Neuroscience”. 324, s. 131-9, 2016 Jun 2. DOI: 10.1016/j.neuroscience.2016.03.013. PMID: 26964681 (ang.). 
  5. ↑ Doja A, Roberts W. Immunizations and autism: a review of the literature. „Can J Neurol Sci”. 33 (4), s. 341-6, listopad 2006. PMID: 17168158. 
  6. ↑ Taylor B. Vaccines and the changing epidemiology of autism. „Child Care Health Dev”. 32 (5), s. 511-9, wrzesień 2006. DOI: 10.1111/j.1365-2214.2006.00655.x. PMID: 16919130. 
  7. ↑ Wiley: Applied Behavior Analysis: Principles and Procedures in Behavior Modification – Edward P. Sarafino. eu.wiley.com. [dostęp 2015-07-19].
  8. ↑ A review of dietary interventions in autism —. www.aacp.com. [dostęp 2015-07-19].
  9. ↑ Salvador Marí-Bauset, Itziar Zazpe, Amelia Mari-Sanchis, Agustín Llopis-González i inni. Evidence of the Gluten-Free and Casein-Free Diet in Autism Spectrum Disorders A Systematic Review. „Journal of Child Neurology”, s. 0883073814531330, 2014-04-30. DOI: 10.1177/0883073814531330. ISSN 0883-0738. PMID: 24789114 (ang.). [dostęp 2015-07-19]. 
  10. ↑ Midge Kirby, Elaine Danner. Nutritional Deficiencies in Children on Restricted Diets. „Pediatric Clinics of North America”. 56 (5), s. 1085-1103, 2009-10-01. DOI: 10.1016/j.pcl.2009.07.003. [dostęp 2015-07-19]. 
  11. ↑ Mary L. Hediger, Lucinda J. England, Cynthia A. Molloy, Kai F. Yu i inni. Reduced Bone Cortical Thickness in Boys with Autism or Autism Spectrum Disorder. „Journal of Autism and Developmental Disorders”. 38 (5), s. 848-856, 2007-09-19. DOI: 10.1007/s10803-007-0453-6. ISSN 0162-3257 (ang.). [dostęp 2015-07-19]. 
  12. ↑ Jane Case-Smith, Lindy L. Weaver, Mary A. Fristad. A systematic review of sensory processing interventions for children with autism spectrum disorders. „Autism”. 19 (2), s. 133-148, 2015-02-01. DOI: 10.1177/1362361313517762. ISSN 1362-3613. PMID: 24477447 (ang.). [dostęp 2015-07-19]. 
  13. ↑ Russell Lang, Mark O’Reilly, Olive Healy, Mandy Rispoli i inni. Sensory integration therapy for autism spectrum disorders: A systematic review. „Research in Autism Spectrum Disorders”. 6 (3), s. 1004-1018, 2012-07-01. DOI: 10.1016/j.rasd.2012.01.006. [dostęp 2015-07-19]. 
  14. ↑ Michelle Zimmer, Larry Desch, Lawrence D. Rosen, Michelle L. Bailey i inni. Sensory Integration Therapies for Children With Developmental and Behavioral Disorders. „Pediatrics”. 129 (6), s. 1186-1189, 2012-06-01. DOI: 10.1542/peds.2012-0876. ISSN 0031-4005. PMID: 10617723 (ang.). [dostęp 2015-07-19]. 
  15. ↑ Robert K. Naviaux i inni, Low-dose suramin in autism spectrum disorder: a small, phase I/II, randomized clinical trial, „Annals of Clinical and Transational Neurology”, 2017, DOI: 10.1002/acn3.424.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Star of life.svg Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć medycznych i pokrewnych w Wikipedii.

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Spektrum_autystyczne&oldid=53591092”