Sphaerodoridium
| Sphaerodoridium | |
| Lützen, 1961 | |
_Figure_6_(cropped).png) Sphaerodoridium songkhlaense | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
Sphaerodoridium |
| Typ nomenklatoryczny | |
| |
Sphaerodoridium – rodzaj wieloszczetów z rzędu Phyllodocida i rodziny Sphaerodoridae. Różnie definiowany przez poszczególnych autorów. Zależnie od definicji obejmuje od kilku do ponad 20 opisanych gatunków.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
_Figure_27.jpg)
Większość przedstawicieli rodzaju ma ciało krótkie, jajowate lub owalne w zarysie, ale zdarzają się też gatunki o ciele wysmukłym[1]. Tak jak wśród całej rodziny oskórek jest gruby i pozbawiony kolagenu[2]. Mogąca się wywracać na zewnątrz część gardzieli (ryjek) pozbawiona jest uzbrojenia[3]. Prostomium zaopatrzone jest w krótkie czułki i głaszczki. Przydatki te mają kształt palcowaty lub kulisty. Czułek środkowy jest tak długi jak czułki boczne lub od nich krótszy. Papille czułkowate mogą występować lub nie[1][2]. Pierwszy segment ciała zaopatrzony jest w parę czułków mackowatych[3]. Dalsze segmenty mają nabłonkowe, siedzące lub osadzone szypułkach, gładkie, pozbawione papillów końcowych guzki makroskopowe tworzące mniej lub bardziej wyraźne szeregi poprzeczne i podłużne. Na każdym segmencie występuje jeden szereg poprzeczny liczący co najmniej siedem tych guzków. Brak jest na ciele guzków mikroskopowych, występują natomiast na całej jego powierzchni, w tym na parapodiach papille dodatkowe[1][2]. Parapodia są jednogałęziste[3], zaopatrzone w szczecinki złożone. Na parapodiach segmentów szczecinkonośnych (chetigerów) przedniej części ciała nie występują przysadziste haczyki[1][2].
Ekologia i występowanie[edytuj | edytuj kod]
Wieloszczety te zasiedlają wody morskie i słonawe[4]. Larwami są trochofory wchodzące w skład zooplanktonu. Późniejsze stadia należą do zoobentosu[5]. Żyją zagrzebane w osadach na dnie mórz. Wybierają podłoże piaszczyste lub muliste[4]. W wodach polskiego Morza Bałtyckiego stwierdzony został tylko S. balticum[6].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj ten wprowadzony został w 1961 roku przez Jörgena Lützena[7][5]. Autor ten zaliczył doń wszystkie Sphaerodoridae o krótkim ciele, gatunkiem typowym wyznaczając Sphaerodorum claparedii[7][8]. W 1974 roku Kristian Fauchald dokonał rewizji światowej fauny Sphaerodoridae, zawężając definicję rodzaju Sphaerodoridium do form o krótkim ciele, szypułkowatych guzkach makroskopowych i krótkim czułku środkowym, w praktyce ograniczając go do gatunku typowego i czyniąc ów rodzaj monotypowym[8][3]. W późniejszych latach definicja rodzaju ulegała kolejnym zmianom, np. w 2018 roku autorzy World Polychaeta database umieszczali w nim trzy gatunki; oprócz typowego także S. fauchaldi i S. guerritai[2]. W 2019 roku María Capa i inni zrewidowali systematykę Sphaerodoridae na podstawie danych morfologicznych i molekularnej analizy filogenetycznej. Według definicji tych autorów do rodzaju tego należą[2][1]:
- Sphaerodoridium aestuarum (Averincev, 1990)
- Sphaerodoridium amoureuxi Aguirrezabalaga & Cebeiro, 2005
- Sphaerodoridium andamanense (Bakken, 2002)
- Sphaerodoridium auranticum (Capa & Rouse, 2015)
- Sphaerodoridium balticum (Reimers, 1933)
- Sphaerodoridium bengalorum (Fauchald, 1974)
- Sphaerodoridium benguellarum (Day, 1963)
- Sphaerodoridium campanulata Borowski, 1994
- Sphaerodoridium celiae Moreira, Capa & Parapar in Capa et al, 2019
- Sphaerodoridium claparedii Greeff, 1866
- Sphaerodoridium evgenovi Gagaev, 2015
- Sphaerodoridium gudmunduri (Moreira & Parapar, 2012)
- Sphaerodoridium guerritai Moreira & Parapar, 2015
- Sphaerodoridium katchemakensis (Kudenov, 1987)
- Sphaerodoridium kolchaki Gagaev, 2015
- Sphaerodoridium kupetskii Gagaev, 2015
- Sphaerodoridium japonicum Ozolin’sh, 1987
- Sphaerodoridium lutzeni Kudenov, 1987
- Sphaerodoridium minutum (Webster & Benedict, 1887)
- Sphaerodoridium octopapillatum (Hartmann-Schröder, 1965)
- Sphaerodoridium polypapillatum (Hartmann-Schroder & Rosenfeldt, 1988)
- Sphaerodoridium songkhlaense Plathong, Plathong & Capa, 2020
- Sphaerodoridium sphaerulipher (Moore, 1909)
- Sphaerodoridium uzintunensis (Kudenov, 1987)
Inaczej rodzaj definiują według stanu na 2021 roku autorzy World Polychaeta database, zaliczając doń[5]:
- Sphaerodoridium amoureuxi (Aguirrezabalaga & Ceberio, 2005)
- Sphaerodoridium bisphaeroserialis Hartmann-Schröder, 1974
- Sphaerodoridium campanulata Borowski, 1994
- Sphaerodoridium celiae Moreira, Capa & Parapar in Capa et al, 2019
- Sphaerodoridium claparedii (Greeff, 1866)
- Sphaerodoridium gudmunduri (Moreira & Parapar, 2012)
- Sphaerodoridium guerritai Moreira & Parapar, 2015
- Sphaerodoridium guilbaulti Rullier, 1974
- Sphaerodoridium japonicum Ozolinsh, 1987
- Sphaerodoridium longesetosa Averincev, 1972
- Sphaerodoridium longiparapodium Katzmann, 1973
- Sphaerodoridium lutzeni Kudenov, 1987
- Sphaerodoridium minutum (Webster & Benedict, 1887)
- Sphaerodoridium multipapillata Hartmann-Schröder, 1974
- Sphaerodoridium octopapillatum Hartmann-Schröder, 1965
- Sphaerodoridium paracapense Hartmann-Schröder, 1974
- Sphaerodoridium simplex Amoureux, Rulllier & Fishelsohn, 1978
- Sphaerodoridium songkhlaense Plathong, Plathong & Capa, 2020
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Plathong, Jintana; Plathong, Sakanan; Capa, María. (). . . (1): 57-75. Two new species of Sphaerodoridae (Annelida) from the Gulf of Thailand. „Zootaxa”. 4790 (1), s. 57-75, 2020.
- ↑ a b c d e f María Capa, Arne Nygren, Julio Parapar, Torkild Bakken, Karin Meißner, Juan Moreira. Systematic re-structure and new species of Sphaerodoridae (Annelida) after morphological revision and molecular phylogenetic analyses of the North East Atlantic fauna. „ZooKeys”. 845, s. 1-97, 2019. DOI: 10.3897/zookeys.845.32428.
- ↑ a b c d Kristian Fauchald: The Polychaete Worms. Definitions and Keys to the Orders, Families and Genera. Natural History Museum of Los Angeles County, The Allan Hancook Fundation (University of Southern California), 1997.
- ↑ a b Sphaerodoropsis baltica, [w:] M. de Kluijver i inni, Macrobenthos of the North Sea. Polychaeta, Amsterdam, The Netherlands: Expert Center for Taxonomic Identification (ETI), ISBN 3-540-14706-3.
- ↑ a b c G. Read, K. Fauchald: Sphaerodoridium Lützen, 1961. [w:] World Polychaeta database (World Register of Marine Species) [on-line]. [dostęp 2021-10-26].
- ↑ Fauna Polski – charakterystyka i wykaz gatunków. Bogdanowicz W., Chudzicka E., Pilipiuk I. i Skibińska E. (red.). T. I. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2004. ISBN 83-88147-04-8.
- ↑ a b Jörgen Lützen. Sur une nouvelle espèce de polychète Sphaerodoridium commensalis n.g, n.sp. (Polychaeta Errantia, famille des Sphaerodoridae) vivant en commensal de Terebellides stroemi Sars. „Cahiers de Biologie Marine”. 2, s. 409-416, 1961.
- ↑ a b K. Fauchald. Sphaerodoridae (Polychaeta: Errantia) from world-wide areas. „Journal of Natural History”. 8 (3), s. 257–289, 1974. DOI: 10.1080/00222937400770241.