Spotkanie nad Łabą
.jpg)
Spotkanie nad Łabą (ros. Встреча на Эльбе) lub Dzień Łaby (ang. Elbe Day) – pierwsze spotkanie, do którego doszło 25 kwietnia 1945 roku podczas II wojny światowej, pomiędzy wojskami amerykańskimi oraz radzieckimi w okolicach niemieckiego miasta Torgau nad rzeką Łaba. W rezultacie spotkania wojsk alianckich, resztki sił Wehrmachtu zostały rozbite na dwie części – północną i południową[1].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W wyniku operacji łużyckiej wojska 1 Frontu Ukraińskiego podeszły nad Łabę. Wojska amerykańskie dzięki inwazji w zachodnich Niemczech dotarły pod okolice miasta Torgau. W ostatnim tygodniu kwietnia Amerykanie zdawali sobie sprawę, że Rosjanie są blisko, a dziesiątki patroli amerykańskich sondowało za wschodnim brzegiem Muldy, mając nadzieję na spotkanie. Ostatecznie dokonały tego oddziały 69 Dywizji Piechoty(ang.) V Korpusu 1 Armii. 25 kwietnia o godzinie 11:30 mały patrol z 69 Dywizji Piechoty spotkał samotnego radzieckiego kawalerzystę z 5 Gwardyjskiej Armii we wsi Leckwitz[2].
26 kwietnia dowódca dywizji, gen. Emil F. Reinhardt(ang.), spotkał się z płk. Władimirem Rusakowem(ang.) z radzieckiej 58 Dywizji Strzeleckiej Gwardii w Torgau na pierwszej oficjalnej ceremonii połączenia wojsk alianckich. Następnego dnia, 27 kwietnia, wykonano zaaranżowane zdjęcie upamiętniające spotkanie obu wojsk[3][4][5][6].
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
Pomnik upamiętniający wydarzenie, Torgau, Niemcy
Rosyjski napis na pomniku w Torgau
Niemieckie oraz angielskie napisy na pomniku w Torgau
Tablica pamiątkowa „Duch Elby”, Cmentarz Narodowy w Arlington
Rosyjska moneta okolicznościowa, 1995
W 1995 roku Federacja Rosyjska wybiła monetę okolicznościową o wartości 3 rubli z okazji 50. rocznicy Dnia Łaby[7].
W 75. rocznicę wydarzenia prezydent Rosji Władimir Putin oraz prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump wydali wspólne oświadczenie wspominające wydarzenie 25 kwietnia 1945 roku[8].
W kulturze[edytuj | edytuj kod]
W nawiązaniu do wydarzenia nakręcono m.in. film Spotkanie nad Łabą[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Bitwa o Berlin Operacja berlińska [dostęp 2021-04-20] (pol.).
- ↑ Bedessem 1996 ↓.
- ↑ Евгений Лисанов, Прыжок к Эльбе [dostęp 2021-04-20] (ros.).
- ↑ Program of the Elbe Day 2010 [dostęp 2021-04-20] [zarchiwizowane z adresu 2021-04-19] (ang.).
- ↑ Boris Egorov, Elbe Day: When Russians and Americans embraced and shook hands in friendship [dostęp 2021-04-20] (ang.).
- ↑ Bedessem 1996 ↓, s. 30.
- ↑ 3Rubles The Liberation of Europe from Fascism. The Meeting on the Elbe [dostęp 2021-04-20] (ang.).
- ↑ Wspólne oświadczenie prezydentów USA i Rosji [dostęp 2021-04-20] (pol.).
- ↑ Spotkanie nad Łabą [dostęp 2021-04-20] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Edward M. Bedessem: Central Europe, 22 marca – 11 maja 1945. Washington, D.C.: US Army Center of Military History, 1996, seria: CMH Online bookshelves: The U.S. Army Campaigns of World War II. CMH Pub 72-36. ISBN 0-16-048136-8. (ang.).