Srebrny Pawilon

Ginkaku-ji
銀閣寺
	; Ginshadan, Kōgetsudai, Ginkaku-ji
Państwo	Japonia
Miejscowość	Kioto
Typ budynku	świątynia
Ukończenie budowy	1482
	Położenie na mapie Japonii Ginkaku-ji
	35°01′36″N 135°47′54″E/35,026667 135,798333
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Srebrny Pawilon (jap. 銀閣寺 Ginkaku-ji, właśc. Świątynia Srebrnego Pawilonu) lub oficjalnie Jishō-ji (jap. 慈照寺) – świątynia^[a] buddyjska w dzielnicy Sakyō-ku w Kioto w Japonii. Jest ośrodkiem szkoły rinzai buddyzmu zen^[1]. W 1994 została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO jako część Zespołu zabytkowego dawnego Kioto, Uji i Ōtsu^[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Ginkaku-ji została zbudowana w 1482 przez sioguna Yoshimasę Ashikagę (1435–1490), wzorującego się na Kinkaku-ji, Złotym Pawilonie, zbudowanym przez jego dziadka. Zamierzał pokryć Ginkaku-ji srebrem, ale w 1467 z powodu wojny ery Ōnin (Ōnin no ran) wstrzymano budowę i tego planu nigdy nie zrealizowano.

Podobnie jak Kinkaku-ji, Ginkaku-ji została zbudowana, aby służyć jako spokojne i odosobnione miejsce wypoczynku dla sioguna. Yoshimasa Ashikaga niewiele interesował się polityką, przedkładając nad nią sztukę i kulturę. Przyczynił się do odrodzenia kultury dworskiej, zwanej „Higashiyama bunka”, którą kultywował w Ginkaku-ji, kontemplując spokój i piękno ogrodów, podczas gdy wojna Ōnin obróciła Kioto w ruinę.

W 1485 Yoshimasa został mnichem buddyjskim zen, a po jego śmierci w 1490 Ginkaku-ji przekształcono w świątynię o nazwie Jishō-ji. Do dzisiaj zachowały się tylko dwa budynki: Srebrny Pawilon i pawilon Tōgu-dō (東求堂) (skarb narodowy) z 1485, w którym znajduje się jedno z najstarszych pomieszczeń (chashitsu) do ceremonii picia herbaty.

Obok świątyni rozciąga się ogród pełen mchu, ze stawami, wysepkami i mostkami, małymi strumieniami i licznymi, różnymi roślinami oraz tradycyjny ogród japoński suchego krajobrazu, zaprojektowany prawdopodobnie przez Sōamiego (1455–1525): Ginshadan („Morze Srebrnego Piasku”), którego częścią jest kopiec piasku o nazwie Kōgetsudai („Platforma do oglądania księżyca”), kojarzony także z górą Fudżi^[1]^[3].

Architektura[edytuj | edytuj kod]

Srebrny Pawilon to dwupiętrowy budynek. Pierwsze piętro utrzymano w stylu shoin-zukuri. Było ono miejscem, w którym siogun praktykował medytację zen. Drugie piętro miało uświęcać boginię Kannon. Ściany wyłożono boazerią, a okna były wklęsłe z papierowymi przesuwanymi drzwiami. Można było tu również znaleźć pozłacany wizerunek bogini Kannon. Jako że przy budowie Srebrnego Pawilonu silnie inspirowano się Złotym Pawilonem, oba budynki łączyło wiele elementów – ogólne proporcje, linia okapów, gonty korowe na dachach, prostokątne otwory na piętrze, załamane okna (katomado) na najwyższych piętrach i werandy z balustradami^[4].

Prywatną rezydencję sioguna stanowił jednopiętrowy budynek z cztero- i dwuspadowym dachem pokrytym korą cyprysu japońskiego. W budynku znajdował się pokój z ołtarzem, w którym pierwotnie znajdował się wizerunek Buddy Amidy, i trzy dodatkowe pokoje. Przed Tōgu-dō znajdował się ogród w stylu zen, zbudowany wokół stawu^[4].

Od głównej bramy, poprzez bramę środkową, do dolnej części ogrodu prowadziła ścieżka wyznaczona bambusowym płotkiem i wysokim żywopłotem. Dolna część ogrodu składała się z ogrodu spacerowego w stylu zen, utworzonego wokół stawu, nad którym poprowadzono siedem mostów. Można było tu znaleźć kompozycje skalne, mosty i rośliny ułożone w sceny inspirowane słynnymi miejscami opisanymi w klasycznej literaturze japońskiej i chińskiej. W tle ogrodu widoczna była góra Tsukimachi. W latach 1603–1868 w pobliżu stawu powstał suchy ogród. Górna część ogrodu zorganizowana była wokół ścieżki, wijącej się po stromym zboczu. Udekorowano ją kompozycjami skał, drzewami, krzewami i kwiatami. Ze szczytu zbocza rozciągał się widok na staw, suchy ogród i budynki. Za ogrodem znajdował się zagajnik cedrów japońskich, oddzielony bambusowym płotem^[5].

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Srebrny Pawilon
Ogród świątynny
Ginshadan („Morze Srebrnego Piasku”)
Kōgetsudai („Platforma do oglądania księżyca”)
Pawilon Tōgu-dō nad stawem

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Karesansui (ogród suchego krajobrazu)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ W piśmiennictwie polskim dot. Japonii przyjęto słowo „chram” jako tłumaczenie jinja, a słowo „świątynia” – buddyjskiej tera (o-tera, -ji). Podobnie jest w innych językach, w tym w języku angielskim: jinja → „shrine”, tera → „temple”.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Nicholas Bornoff, Japonia. Przewodnik National Geographic, National Geographic Society, 2000, s. 212–213, ISBN 83-89019-53-1.
↑ Polski Komitet ds. UNESCO: Japonia. [dostęp 2021-01-19]. (pol.).
↑ City of Kyoto: N. Jisho-ji (Ginkaku-ji). [dostęp 2021-01-19]. (ang.).
↑ ^a ^b D. Young, M. Young: The Art of Japanese Architecture. North Clarendon: 2019, s. 86–87. ISBN 978-4-8053-1504-0.
↑ D. Young, M. Young: The Art of Japanese Garden. North Clarendon: 2005, s. 106–107. ISBN 978-1-4629-0582-9.

[1] W piśmiennictwie polskim dot. Japonii przyjęto słowo „chram” jako tłumaczenie jinja, a słowo „świątynia” – buddyjskiej tera (o-tera, -ji). Podobnie jest w innych językach, w tym w języku angielskim: jinja → „shrine”, tera → „temple”.

[Japonia-2] Nicholas Bornoff, Japonia. Przewodnik National Geographic, National Geographic Society, 2000, s. 212–213, ISBN 83-89019-53-1.

[KJ-3] Polski Komitet ds. UNESCO: Japonia. [dostęp 2021-01-19]. (pol.).

[4] City of Kyoto: N. Jisho-ji (Ginkaku-ji). [dostęp 2021-01-19]. (ang.).

[86-87-5] D. Young, M. Young: The Art of Japanese Architecture. North Clarendon: 2019, s. 86–87. ISBN 978-4-8053-1504-0.

[6] D. Young, M. Young: The Art of Japanese Garden. North Clarendon: 2005, s. 106–107. ISBN 978-1-4629-0582-9.

[7] Wspólnie z Argentyną, Belgią, Francją, Niemcami, Indiami i Szwajcarią.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[A]