Stanisław Baliński (poeta)
![]() | |
Data i miejsce urodzenia |
2 sierpnia 1898 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
12 listopada 1984 |
Dziedzina sztuki | |
Epoka | |
Odznaczenia | |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |

Stanisław Baliński herbu Jastrzębiec, ps. Stephen Baley[1] (ur. 2 sierpnia 1898[1][2] w Warszawie[1], zm. 12 listopada 1984[1] w Londynie[1]) – polski poeta[1], prozaik nowelista, eseista, dyplomata, tłumaczył na język polski poezję z języka francuskiego, angielskiego, rosyjskiego oraz włoskiego[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Ignacego h. Jastrzębiec (1862–1951) i Marii z Chomętowskich h. Lis (1868–1934) i bratem Antoniego Edwarda (1907–1990)[3], pracownika dyplomacji[2]. Ukończył polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim oraz teorię i kompozycję muzyki w Państwowym Konserwatorium Warszawskim. Studiował też prawo.
W 1920 został członkiem grupy poetyckiej „Skamander”[1]. Od 1 grudnia 1922 rozpoczął pracę w MSZ. Pięć lat przebywał na placówce w Chinach, następnie w Brazylii i Persji. Odbył wiele podróży po Europie, Ameryce Południowej, Dalekim i Bliskim Wschodzie, oraz Afryce Północnej.
Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę w 1939 – przez Rumunię wyjechał do Paryża, a później do Wielkiej Brytanii. W latach 1939–1940 był pracownikiem Ministerstwa Informacji i Dokumentacji Rządu RP na uchodźstwie. W okresie 1940–1945 był pracownikiem polskiego MSZ w Londynie. Po objęciu funkcji ministra spraw zagranicznych przez Adama Tarnowskiego od 30 listopada 1944 do stycznia 1945 był chargé d’affaires przy emigracyjnym rządzie Czechosłowacji. Po wojnie pozostał na emigracji. W latach 50. XX w. współpracował z rozgłośniami Wolna Europa i Głos Ameryki. Od 1945 należał do angielskiego PEN Clubu[1].
W latach międzywojennych publikował m.in. w czasopismach „Skamander” i „Wiadomości Literackie”. W czasie II wojny światowej pisywał w takich tytułach jak „Wiadomości Polskie” (1940–1944), „Nowa Polska” (1942–1944), „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (1944). Po wojnie był stałym felietonistą „Wiadomości” Mieczysława Grydzewskiego.
W 1976 podpisał list pisarzy polskich na obczyźnie, solidaryzujących się z sygnatariuszami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59)[4]. Był laureatem Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie w 1981[5].
Jego grób symboliczny znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera T-2-2)[6].
Dzieła wybrane
[edytuj | edytuj kod]Tomiki wierszy
[edytuj | edytuj kod]- Wieczór na Wschodzie (1928)[1]
- Wielka podróż (1941)
- Tamten brzeg nocy (Londyn, 1942)
- Trzy poematy o Warszawie (1945)[1]
- Wiersze zebrane 1927–1947 (Stowarzyszenie Pisarzy Polskich, Londyn, 1948)
- Wiersze emigracyjne (Polska Fundacja Kulturalna, Londyn, 1981)[1],
- Peregrynacje – Poezje wybrane 1928–1981 (PIW, Warszawa, 1982)
Opowiadania i nowele
[edytuj | edytuj kod]Memuarystyka
[edytuj | edytuj kod]- Two Septembers 1939 and 1940 – A Diary of Events (Londyn, 1941)
Felietony
[edytuj | edytuj kod]- Antrakty, czyli notatki o życiu i sztuce w drugiej połowie XX wieku w Londynie (Londyn, 1978)
Tłumaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Jacques Prevert, Spacer Picassa i inne wiersze (Polska Fundacja Kulturalna, Londyn)
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Srebrny Krzyż Zasługi (5 lutego 1929)[7]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[2]
- Krzyż Komandorski Orderu Wazów (Szwecja, 1938)[8]
- Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii (Rumunia)[2]
- Krzyż Oficerski Orderu Danebroga (Dania, 1937)[9]
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- Jego wiersz Mój kapitanie, już wieczór spopularyzowała Sława Przybylska, wykonując jako piosenkę, do której muzykę skomponował Włodzimierz Korcz[10].
- Jedna z ulic w Warszawie nosi jego imię (Aleja Stanisława Balińskiego)[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n Tomkowski 2002 ↓, s. 14.
- ↑ a b c d Rocznik służby zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1933 r.
- ↑ Stanisław Baliński z Balina h. Jastrzębiec [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2020-03-29] .
- ↑ Kultura 1976/03/342, Paryż 1976, s. 34.
- ↑ Lista laureatów Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie – 1951–2011
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Józef i Antonina Balińscy, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-03] .
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 41, poz. 80 „za zasługi na polu pracy państwowej”.
- ↑ Zezwolenie na przyjęcie odznaczeń cudzoziemskich. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 2, s. 36, 1938.
- ↑ Zezwolenia na przyjęcie odznaczeń cudzoziemskich. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Zagranicznych Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 4, s. 81, 1937
- ↑ Cyfrowa Biblioteka Polskiej Piosenki, ostatni dostęp: 2012-01]
- ↑ Aleja Stanisława Balińskiego. adres.warszawa.pl. [dostęp 2024-03-17]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Grzegorz Gazda: Dwudziestolecie międzywojenne. Słownik literatury polskiej. Gdańsk: słowo / obraz terytoria; Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe, 2008, s. 20. ISBN 978-83-7420-110-0.
- Jerzy Kwiatkowski: Dwudziestolecie międzywojenne. Wyd. III – 5 dodruk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012, s. 496, seria: Wielka Historia Literatury Polskiej. ISBN 978-83-01-13851-6.
- Jan Tomkowski: Słownik pisarzy polskich. Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002. ISBN 83-7311-294-4. (pol.).
- Balińscy herbu Jastrzębiec
- Laureaci Nagrody Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie
- Ludzie urodzeni w Warszawie (Królestwo Kongresowe)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Pisarze związani z Londynem
- Pisarze związani z Warszawą
- Polacy odznaczeni Orderem Danebroga
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Wazów
- Polscy felietoniści
- Polscy pisarze dwudziestolecia międzywojennego
- Polscy poeci emigracyjni 1939–1989
- Polscy poeci XX wieku
- Polscy prozaicy XX wieku
- Polska emigracja polityczna w Wielkiej Brytanii 1939–1989
- Przedstawiciele dyplomatyczni Polski w Czechosłowacji
- Przedstawiciele dyplomatyczni władz RP na uchodźstwie
- Skamander
- Sygnatariusze listu pisarzy emigracyjnych popierającego protesty przeciwko zmianom w konstytucji PRL 1975/1976
- Upamiętnieni symbolicznym grobem na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Urodzeni w 1899
- Urzędnicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych II Rzeczypospolitej
- Urzędnicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych (władze RP na uchodźstwie)
- Zmarli w 1984