Stanisław Dróżdż (poeta)
| |
| Data i miejsce urodzenia |
15 maja 1939 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
29 marca 2009 |
| Narodowość | |
| Alma Mater | |
| Dziedzina sztuki | |
| Epoka | |
| Ważne dzieła | |
| |
Stanisław Dróżdż (ur. 15 maja 1939 w Sławkowie, zm. 29 marca 2009 we Wrocławiu) – twórca w dziedzinie poezji konkretnej. Znany z wizualizowania swojej poezji i koncentrowaniu się na poszczególnych wyrazach, łącząc przez to dziedzinę tekstu i obrazu. Zajmował się głównie problematyką czasu i przemijania[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
W latach 1959–1964 studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego. Jego pierwsze utwory poetyckie były nagradzane w konkursach studenckich. Późniejsze, o wiele bardziej minimalistyczne, nie przysporzyły mu popularności. Dróżdża nie przyjęto do Związku Literatów Polskich, Ossolineum zaś nie chciało wydać jego debiutanckiego tomiku[2].
Poeta ostatecznie związał się ze środowiskiem plastycznym Wrocławia, gdzie przyjęto go do Związku Polskich Artystów Plastyków[2]. Był bliskim znajomym wrocławskich artystów Barbary Kozłowskiej i Zbigniewa Makarewicza. Pomogli oni rozpropagować jego twórczość, poznając m.in. ze Zbigniewem Gostomskim, dzięki czemu od 1971 związany był z Galerią Foksal w Warszawie[3], a następnie z galeriami Appenix2 i Propaganda.
Tytuł magistra uzyskał w roku 1979; jego pracą dyplomową była książka „Poezja konkretna” dokumentująca polskich konkretystów.
Twórczość[edytuj | edytuj kod]
Pod koniec studiów Dróżdż zaczął krystalizować swój charakterystyczny styl, jego utwory stały się bardziej minimalistyczne i uogólnione, co zbliżało je do tzw. poezji gnomicznej[2]. Od roku 1967 uprawiał poezję konkretną, od 1968 wystawiał swe prace. Jedną z jego pierwszych prac było "Białe czarne" w której próbował graficznie zanalizować język. Chociaż początkowo trudno było mu zakwalifikować swoją twórczość, swoje dzieła określił terminem „pojęciokształty”. Nazwa ta wywodzi się od kształtów pojęć, które realizują się w momencie ich przestrzennego uformowania. Ostatecznie określił się jako poeta konkretny, po zapoznaniu się z czechosłowacką antologią nurtu[2].
Bardziej niż zdania interesowały go konkretne wyrazy, wyizolowane i traktowane typograficznie. W wierszach nadawał słowom charakteru niemalże matematycznego systemu. Posługiwał się często wyrazami zrozumiałymi w wielu językach, by stwarzać szerokie i uniwersalne pole do komunikacji[2]. Sam kwalifikował siebie bardziej jako poetę niż plastyka, zaś kształt graficzny i typograficzny swoich prac pomogła nadać mu Barbara Kozłowska w czasie Sympozjum Plastycznego Wrocław '70[3].
Wiele prac Dróżdża znajduje się w przestrzeniach miejskich Wrocławia. "Klepsydra" od 2010 roku znajduje się na dawnym schronie przeciwlotniczym przy pl. Strzegomskim, obecnie Muzeum Współczesnym Wrocław. W ramach obchodów Europejskiej Stolicy Kultury Wrocław 2016, Fundacja Art Transparent zrealizowała m.in. pracę "Czasoprzestrzennie" na ścianie szczytowej kamienicy Legnicka 68/70[4] czy "Optimum" przy Hubskiej 35[5]. W tym samym roku w parku popowickim zrealizowano instalację przestrzenną Barbary Kozłowskiej będącej interpretacją wiersza Dróżdża "Samotność", którą zaprojektowała na Sympozjum Plastyczne Wrocław '70[3].
Wystawy[edytuj | edytuj kod]
Ma w swoim dorobku około 300 wystaw krajowych i zagranicznych – indywidualnych i zbiorowych. Reprezentował Polskę na 50. Biennale Sztuki w Wenecji z wystawą pt. Alea Iacta Est, której kuratorem był Paweł Sosnowski. Jego prace znajdują się w kolekcjach prywatnych i muzealnych (m.in. Muzeum Narodowe we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie, Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie, Museum of Contemporary Art w Los Angeles, Schwarz Galeria d’Arte w Mediolanie, Museum of Modern Art w Hunfeld).
Wybrane wystawy indywidualne[6][edytuj | edytuj kod]
- 1968: Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna, Wrocław
- 1968: Galeria Pod Moną Lizą, Wrocław
- 1969: Stanisław Dróżdż. Poezja strukturalna. Pojęciokształty, Galeria OdNOWA, Poznań
- 1979: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty, Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa
- 1989: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty (Poezja konkretna), Galeria Foksal, Warszawa
- 1994: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, BWA, Wrocław
- 1994: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa
- 1994: Stanisław Dróżdż. Algebra przyimków, Galeria Stara, Lublin
- 1995: Stanisław Dróżdż, Galeria 72, Chełm
- 1995: Stanisław Dróżdż. Eschatologia egzystencji. Poezja konkretna, Muzeum Górnośląskie w Bytomiu
- 1995: Stanisław Dróżdż. Poezja konkretna, BWA, Słupsk
- 1997: Stanisław Dróżdż. „I” 1970-1997 (FRAGMENTY). Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa
- 1997: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa; Galeria Kronika, Bytom
- 1998: Stanisław Dróżdż. Poezja konkretna, Galeria Potocka, Kraków
- 2000: Stanisław Dróżdż. Pojęciokształty. Poezja konkretna, Galeria BWA Awangarda, Wrocław
- 2001: Stanisław Dróżdż – Pojęciokształty. Poezja konkretna, Bunkier Sztuki, Kraków
- 2002: Poezja konkretna, Galeria Foksal, Warszawa
- 2007: Język to gra, Galeria Muzalewska, Poznań
- 2008: Przestrzenie Poezji Konkretnej, Galeria Appendix2, Warszawa
- 2009: Od Do, Galeria Appendix2, Warszawa
- 2013: Czas/Między, Galeria Muzalewska, Poznań
- 2014: Stanisław Dróżdż. Pomysły, Muzeum Współczesne Wrocław[potrzebny przypis]
- 2015: Spod ręki Dróżdża, Galeria Muzalewska, Poznań
Wybrane wystawy zbiorowe[6][edytuj | edytuj kod]
- 1970: Sztuka pojęciowa, Galeria Pod Moną Lizą, Wrocław
- 1983: Od zera do nieskończoności. Od nieskończoności do zera, BWA, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin
- 1993: Książki i strony, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa
- 1997: Haltungen, Schlossgalerie, Drezno
- 1997: Ekspres Polonia, Sztuka z Polski 1945-1996, Pałac Sztuk Pięknych, Budapeszt
- 1999: Refleksja konceptualna w sztuce polskiej, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa
- 1999: Niekończąca się linia / Die unendliche Linie, Muzeum Sztuki Reduktywnej, Świeradów-Zdrój
- 2001: Biurokracja, Galeria Foksal, Warszawa
- 2003: 50. Międzynarodowe Biennale Sztuki w Wenecji, Pawilon Polski, Wenecja
- 2004: Poza geometrią. Eksperymenty z formą od lat 40. do 70., Los Angeles County Museum of Art; Miami Art Museum, USA
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Praca pt. Między w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie -
Klepsydra na murze Muzeum Współczesnego, Wrocław 2011 -
Instalacja Stanisław Dróżdż. Poezja konkretna, na wystawie Prywatne Mitologie. Urodziny Marty w MWW, 2019 -
Samotność, interpretacja przestrzenna poezji strukturalnej autorstwa Barbary Kozłowskiej
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stanisław Dróżdż – MOCAK [online], www.mocak.pl [dostęp 2020-11-17] (pol.).
- ↑ a b c d e Agata Saraczyńska, Poezja konkretna w przestrzeni miejskiej. Ścieżki Stanisława Dróżdża zaznaczone we Wrocławiu., „Co jest grane 24”.
- ↑ a b c Znana i nieznana. Rozmowa o Barbarze Kozłowskiej [online], SZUM, 31 lipca 2016 [dostęp 2020-11-17] (pol.).
- ↑ Stanisław Dróżdż. Ścieżki tekstu – ArtTransparent [online], arttransparent.org [dostęp 2020-11-17].
- ↑ Stanisław Dróżdż. Ścieżki tekstu we Wrocławiu [online], SZUM, 27 września 2016 [dostęp 2020-11-17] (pol.).
- ↑ a b Wybór wystaw za portalem culture.pl (patrz: linki zewnętrzne).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona o twórczości artysty
- Stanisław Dróżdż, [w:] Twórcy [online], Culture.pl [dostęp 2024-03-21].
- Stanisław Dróżdż – życiorys oraz grafiki artysty: Galeria Muzalewska
- Stanisław Dróżdż – prace artysty w kolekcji: Simulart