Stanisław Esden-Tempski
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Narodowość | |
| Język | |
| Dziedzina sztuki |
Stanisław Esden-Tempski (ur. 24 lipca 1952 w Gdańsku) – polski poeta, prozaik, publicysta.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wywodził się z rodu szlachty kaszubskiej. Jego rodzicami byli Antoni Tempski, urzędnik i Janina z d. Okołotowicz, robotnica. W 1972 roku ukończył Technikum Tworzyw Sztucznych w Gdyni. W 1973 r. podjął studia z psychologii na Uniwersytecie Warszawskim. Po roku przeniósł się na studia polonistyczne na Uniwersytecie Gdańskim, które ukończył w roku 1980[1]. Debiutował, publikując razem z Aleksandrem Jurewiczem, Antonim Pawlakiem i Markiem Bieńkowskim w 1973 r. w „Literach” wiersze opatrzone wspólnym tytułem Muzea samowiedzy oraz wspólną deklaracją programową twórców. Jako dziennikarz współpracował m.in. z „Ex Librisem”, „Polityką”, „Midwest Review”, „Nowym Dziennikiem”. W 1980 r. w początkach sierpniowego strajku Stanisław Esden-Tempski był pierwszym protokolantem obrad Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego[2]. W latach 1988-92 przebywał na emigracji w USA, następnie w Wielkiej Brytanii, od 2000 r. mieszka w Polsce.
W lipcu 1983 r. Stanisław Esden-Tempski został aresztowany przez powracający z patrolu oddział ZOMO[3]. To wydarzenie było inspiracją do napisania w 1988 r. książki Między Sierpniem a młotem, w której autor zawarł wiele wątków z własnej biografii. To literacka wizja wydarzeń sprzed lat, oparta na osobistych wspomnieniach, przemyśleniach i faktach historycznych. Bohaterem książki autor uczynił postać fikcyjną, bowiem jej pierwsze wydanie ukazało się jeszcze w podziemiu.
Wybrana twórczość[edytuj | edytuj kod]
Poezja[edytuj | edytuj kod]
- 1976 Ten stary przebój Beatlesów nigdy nie będzie kobietą
- 1978 Wytrwale rozwijam swe złe skłonności
- 1981 Wpędzony do raju[4]
- 1985 Szmaciane lata[5]
- 1988 A przecież umarłem[6]
Proza[edytuj | edytuj kod]
- 1980 Człowiek, który udawał psa[7]
- 1988 Między Sierpniem a młotem
- 1994 Łowca orchidei. Romans emigrancki[8]
- 1999 Kundel[9]
Nagrody[edytuj | edytuj kod]
- 2010 – Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury[10]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku [online], old2.wbpg.org.pl [dostęp 2022-04-04].
- ↑ http://www.filmpolski.pl/fp/index.php?film=4223990 [dostęp: 29.03.2016]
- ↑ A. Walentynowicz, w: Między Sierpniem a młotem s. 5.
- ↑ Stanisław Esden-Tempski, Wpędzony do raju, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1981, ISBN 83-215-9163-9, OCLC 749812976 [dostęp 2022-02-04].
- ↑ Stanisław Esden-Tempski, Szmaciane lata, wyd. 1, Bydgoszcz: Pomorze, 1985, ISBN 83-7003-021-1, OCLC 16531227 [dostęp 2022-02-04].
- ↑ Stanisław Esden-Tempski, A przecież umarłem, Szczecin: Wydawn. "Glob", 1988, ISBN 83-7007-184-8, OCLC 24221703 [dostęp 2022-02-04].
- ↑ Stanisław Esden-Tempski, Człowiek, który udawał psa, wyd. 1, Gdańsk: Wydawn. Morskie, 1980, ISBN 83-215-8221-4, OCLC 9428675 [dostęp 2022-02-04].
- ↑ Stanisław Esden-Tempski, Łowca orchidei : romans emigrancki, Gdańsk: Polnord--Wydawn. "Oskar", 1994, ISBN 83-86181-13-3, OCLC 32162245 [dostęp 2022-02-04].
- ↑ Stanisław Esden-Tempski, Kundel, wyd. 1, Warszawa: Wydawn. W.A.B, 1999, ISBN 83-87021-76-8, OCLC 42368751 [dostęp 2022-02-04].
- ↑ Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury [online], gdansk.pl, 23 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-23] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-05] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Nota biograficzna w Encyklopedii Gdańska. Gdańsk, cop. 2012.
- Anna Walentynowicz Wstęp. W: Stanisław Esden-Tempski: Między Sierpniem a młotem. Wydawnictwo internetowe e-bookowo, 2012, s. 5. ISBN 978-83-7859-091-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Esden-Tempski. pisarze.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-02)].