Stanisław Hempel (dyplomata)

Stanisław Hempel
Data i miejsce urodzenia	9 marca 1891 ; Lwów, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	25 stycznia 1968 ; Warszawa, Polska
	Chargé d’affaires RP w Czechosłowacji
Okres	od 18 lipca 1924; do 21 listopada 1924
Poprzednik	Karol Bader
Następca	Zygmunt Lasocki
	Poseł RP w Iranie
Okres	od 11 października 1928 (od 1925 jako chargé d’affaires); do 30 listopada 1938
Poprzednik	funkcja utworzona
Następca	Jan Karszo-Siedlewski
	Poseł RP w Iraku
Okres	od 22 grudnia 1932; do 30 listopada 1938
Poprzednik	funkcja utworzona
Następca	Jan Karszo-Siedlewski
	Senator V kadencji (II RP)
Okres	od 13 listopada 1938; do 2 października 1939
Przynależność polityczna	Obóz Zjednoczenia Narodowego
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grób Stanisława Hempla na cmentarzu Powązkowskim

Stanisław Władysław Hempel ps. „Waligóra” (ur. 9 marca 1891 we Lwowie^[1], zm. 25 stycznia 1968 w Warszawie) – polski żołnierz, polityk i dyplomata, członek loży wolnomularskiej w Warszawie w czasach II Rzeczypospolitej^[2].

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w rodzinie Joachima, senator RP i Anna z Bądzyńskich. Był bratem Zygmunta Joachima (1894–1944), kapitana WP, od 1939 szefa Biura Informacji i Propagandy Komendy Okręgu Warszawa Miasto SZP – ZWZ, poległego w powstaniu warszawskim, Kazimierza (1896–1941), burmistrza Chęcin, zamordowanego w KL Auschwitz i Janiny Osieckiej.

Studiował we Lwowie. Od 1909 r. należał do PET-u i Polskich Drużyn Strzeleckich, był członkiem „Zarzewia”. W okresie I wojny światowej walczył w I Brygadzie Legionów, krótko adiutant Józefa Piłsudskiego. Następnie członek Komendy Naczelnej Polskiej Organizacji Wojskowej (POW), sekretarz Komisji Wojskowej Tymczasowej Rady Stanu. Aresztowany przez Niemców po kryzysie przysięgowym 13 lipca 1917, był więziony w Havelbergu.

Uwolniony w 1918, zaraz po odzyskaniu niepodległości, został wysłany z misją do Francji. Od stycznia 1919 dyrektor Biura Prasowego Delegacji Polskiej na konferencję pokojową w Paryżu. 24 maja 1919 wstąpił do służby dyplomatycznej II Rzeczypospolitej. Od maja 1919 sekretarz legacyjny poselstwa RP w Bukareszcie, od kwietnia 1921 radca legacyjny w Departamencie Politycznym MSZ w Warszawie, od maja do lipca 1923 przebywał z misją specjalną w Konstantynopolu.

Do 18 lipca 1924 pracował w Departamencie Politycznym i Departamencie Ekonomicznym MSZ. Następnie przez pięć miesięcy pełnił obowiązki Chargé d’affaires w Pradze, po czym objął kierownictwo placówki polskiej w Teheranie, również jako chargé d’affaires.

11 października 1928 mianowany posłem nadzwyczajnym i ministrem pełnomocnym w Iranie i posłem RP w Iraku. Obie te funkcje piastował do 1 grudnia 1938.

Senator RP w latach 1938–1939 z województwa łódzkiego, zasiadał w Kole Obozu Zjednoczenia Narodowego (OZN). Po agresji III Rzeszy i ZSRR we wrześniu 1939 na uchodźstwie we Francji, gdzie po jej kapitulacji działał w ruchu oporu. W latach 1943–1944 więziony przez Gestapo. We Francji pozostał po wojnie, do Polski powrócił w 1966.

Miejscem spoczynku jest cmentarz Powązkowski (kwatera 164, rząd 6, miejsce 1)^[3].

Stanisław był żonaty z Janiną z domu Hollender, historykiem sztuki.

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Krzyż Niepodległości – 12 marca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[4]^[1]
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1928)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1925)
Krzyż Walecznych (dwukrotnie)
Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Jugosławia)
Krzyż Komandorski Orderu Korony Rumunii
Wielka Wstęga Orderu Pahlawiego (Iran)
Wielka Wstęga Orderu Portretu Władcy (Iran)

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b Tu podano, że urodził się 9 marca 1893 lub 1892 we wsi Wańczyków, w gminie Dąbrowa Górnicza. 28 lutego 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości ponownie rozpatrzył wniosek i nie przyznał mu Krzyża Niepodległości z Mieczami. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-11-27]..
↑ Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
↑ Cmentarz Stare Powązki: JANINA HEMPEL, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-06] .
↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Hempel Stanisław w: Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej (redakcja naukowa Jacek M.Majchrowski przy współpracy Grzegorza Mazura i Kamila Stepana), Warszawa 1994, wyd. BGW, ISBN 83-7066-569-1, s. 97;
„Czy wiesz kto to jest?”, praca zbiorowa pod redakcją Stanisława Łozy, Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej Warszawa 1938, tom I, s. 254;
Stanisław Hempel w bazie danych Sejmu RP
Wiktor Krzysztof Cygan: Oficerowie Legionów Polskich 1914–1917. T. 2 (G-K). Warszawa: Barwa i Broń, 2007, s. 108

[p1-1] Tu podano, że urodził się 9 marca 1893 lub 1892 we wsi Wańczyków, w gminie Dąbrowa Górnicza. 28 lutego 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości ponownie rozpatrzył wniosek i nie przyznał mu Krzyża Niepodległości z Mieczami. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. WBH. [dostęp 2021-11-27]..

[2] Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.

[3] Cmentarz Stare Powązki: JANINA HEMPEL, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-11-06] .

[4] M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100.

[1]

[2]

[3]

[4]