Stanisław Künstler
| ||
 pułkownik
| ||
| Data i miejsce urodzenia | 2 maja 1892 Józefów | |
| Data i miejsce śmierci | 4 stycznia 1971 Londyn | |
| Przebieg służby | ||
| Lata służby | 1914-1947 | |
| Siły zbrojne |  Legiony Polskie.png){kind=small} Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie,
| |
| Jednostki | 5 Dywizji Piechoty 1 Pułk Artylerii Ciężkiej 3 Grupa Artylerii Armia „Prusy” Dowództwo Jednostek Wojska na Środkowym Wschodzie | |
| Stanowiska | szef sztabu dywizji dowódca pułku artylerii dowódca grupy artylerii dowódca artylerii armii szef sztabu dowództwa jednostek wojska | |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa | |
| Odznaczenia | ||
            
| ||
Stanisław Künstler (ur. 2 maja 1892 w Józefowie, zm. 4 stycznia 1971 w Londynie) – pułkownik doktor Wojska Polskiego. Naczelny Wódz generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Był synem Jana. Od sierpnia 1914 do września 1917 walczył w Legionach Polskich. Był m.in. oficerem 1 pułku artylerii. 25 maja 1915 awansował na chorążego, a 1 grudnia 1915 na podporucznika[2]. Latem 1917, po kryzysie przysięgowym, wcielony został do cesarskiej i królewskiej armii, w której ukończył szkołę oficerską.
W okresie od stycznia 1920 do września 1921 był słuchaczem I Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. W tym czasie (od kwietnia do grudnia 1920) pełnił służbę w Oddziale III Operacyjnym Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego na stanowisku szefa Sekcji „Wschód”. 6 września 1921, po ukończeniu kursu i „przyznaniu pełnych kwalifikacji do służby na stanowiskach Sztabu Generalnego”, przydzielony został na stanowisko szefa sztabu 5 Dywizji Piechoty we Lwowie, pozostając oficerem nadetatowym 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach[3]. 27 września 1923 roku został przeniesiony do Oddziału II Sztabu Generalnego w Warszawie[4]. Zajmował w nim stanowisko kierownika Referatu Ogólnego, a od lutego 1925 – kierownika Samodzielnego Referatu Ligi Narodów[5][6]. W październiku 1927 wyznaczony został na stanowisko zastępcy dowódcy 1 pułku artylerii ciężkiej, stacjonującego w Twierdzy Modlin[7]. 22 marca 1929 został przesunięty na stanowisko dowódcy pułku[8]. W czerwcu 1931 został I oficerem sztabu inspektora armii we Lwowie[9]. W marcu 1937 został oficerem do zleceń II Wiceministra Spraw Wojskowych i szefa Administracji Armii, gen. bryg. Aleksandra Litwinowicza. W sierpniu 1938 wyznaczony został na stanowisko dowódcy 3 Grupy Artylerii w Grodnie[1]. Rok później, w sierpniu 1939, objął stanowisko dowódcy artylerii Armia „Prusy”.
W okresie II RP został osadnikiem wojskowym w kolonii Wola Korybutowiecka (osada Gniłowa, gmina Wiśniowiec, powiat krzemieniecki)[10].
W trakcie kampanii wrześniowej 27 września 1939 we wsi Wołoczuchy (Wołczuchy) k. Gródka Jagiellońskiego dostał się do niewoli sowieckiej, gdy z częścią sztabu gen. Dąb-Biernackiego kierował się na południe. Sowieci przesłuchiwali go najpierw w Winnikach, by następnie przez Tarnopol przewieźć do obozu przejściowego we Frydrychówce. Po kilku dniach pobytu w obozie przejściowych został przewieziony do obozu w Putywlu[11]. Od 1940 był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu[12][13]. Stamtąd 10 października 1940 został przewieziony do Moskwy[14]. W 1941 był osadzony w moskiewskim więzieniu Butyrki[15]. W sierpniu 1941, po zawarciu układu Sikorski-Majski oraz podpisaniu umowy wojskowej z ZSRR i ogłoszeniu „amnestii” dla obywateli polskich w ZSRR, zwolniony został z więzienia i wcielony do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, w których powierzono mu stanowisko dowódcy artylerii. W październiku 1942 został oficerem łącznikowym przy brytyjskim Dowództwie Persja-Irak. W październiku 1943 wyznaczony został na stanowisko zastępcy szefa sztabu Armii Polskiej na Wschodzie, a w marcu 1944 szefa sztabu Dowództwa Jednostek Wojskowych na Środkowym Wschodzie[1]. Od kwietnia 1945 do lipca 1947 zajmował stanowisko dowódcy Jednostek Terytorialnych w Egipcie[1].
Po demobilizacji pozostał na emigracji. Naczelny Wódz generał broni Władysław Anders mianował go generałem brygady ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku w korpusie generałów[1]. Mieszkał w Londynie, gdzie zmarł 4 stycznia 1971 roku.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari[16]
- Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[17]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Krzyż Walecznych (dwukrotnie)[16]
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi[16]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[16]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[16]
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych – 12 maja 1936
- Kawaler Orderu Leopolda[18]
- Oficer Orderu Legii Honorowej – 24 czerwca 1929[19]
- Komandor Orderu Korony (Rumunia)[16]
- Order Trzech Gwiazd (Łotwa)[16]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 119.
- ↑ Lista starszeństwa 1917 ↓, s. 37.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 99, 717, 815.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 63 z 27 września 1923 roku, s. 584.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 23 z 28 lutego 1925 roku, s. 102.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 9, 640, 738.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 304.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 102.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 3 sierpnia 1931 roku, s. 235.
- ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 102. [dostęp 5 kwietnia 2015].
- ↑ Samodzielny Referat Historyczny Dowództwa PSZ w ZSRR/Biuro Dokumentów Armii Polskiej na Wschodzie, Dokumenty Władysława Andersa. Reports, 18 września 1939 [dostęp 2019-03-25].
- ↑ Jerzy Turski: Lista jeńców z obozu w Griazowcu. W: Zdzisław Peszkowski: Wspomnienia jeńca z Kozielska. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1989, s. 71. ISBN 83-85015-66-3.
- ↑ Lista jeńców Kampanii Wrześniowej 1939, umieszczonych w obozie w Griazowcu. raportnowaka.pl. s. 18. [dostęp 2015-11-20].
- ↑ Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, s. 65, 2011. 12 (63)/3 (236).
- ↑ Stanisław Jaczyński. „Willa szczęścia” w Małachówce. Próby pozyskania przez NKWD oficerów polskich do współpracy politycznej i wojskowej (1940–1941). „Przegląd Historyczno-Wojskowy”, s. 74, 2011. 12 (63)/3 (236).
- ↑ a b c d e f g Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 404.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 9.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 12 grudnia 1929 roku, s. 361.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Członkowie Polskich Drużyn Strzeleckich
- Generałowie brygady mianowani przez władze RP na uchodźstwie po 1947
- Jeńcy polscy obozu NKWD w Griazowcu (1940–1941)
- Jeńcy polscy obozu przejściowego w Putywlu
- Ludzie urodzeni w Józefowie (powiat otwocki)
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaczeni Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918–1921
- Odznaczeni Odznaką Pamiątkową Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie artylerii Legionów Polskich 1914–1918
- Oficerowie dyplomowani II Rzeczypospolitej
- Oficerowie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR 1941–1942
- Pułkownicy artylerii II Rzeczypospolitej
- Pułkownicy artylerii Polskich Sił Zbrojnych
- Osadnicy wojskowi II Rzeczypospolitej
- Polacy – Oficerowie Legii Honorowej
- Polacy odznaczeni Orderem Korony Rumunii
- Polacy odznaczeni Orderem Leopolda (Belgia)
- Polacy odznaczeni Orderem Trzech Gwiazd
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy i obywatele polscy – więźniowie Butyrek
- Polskie ofiary represji stalinowskich
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Urodzeni w 1892
- Zmarli w 1971
- Żołnierze polskiego wywiadu i kontrwywiadu
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Oficerowie 1 Pułku Artylerii Ciężkiej (II RP)
- Szefowie sztabu 5 Dywizji Piechoty (II RP)
- Oficerowie dowództwa Armii „Prusy”